Η εσφαλμένη ανάγνωση του σκανδιναβικού μοντέλου

Οι Σκανδιναβοί Αμερικανοί είναι επίσης περισσότερο κοινωνικά επιτυχείς από τα ξαδέρφια τους στις σκανδιναβικές χώρες. Έχουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, πολύ χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας, ακόμη και ελαφρώς χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας. Η επιτυχία τους δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα του κοινωνικού κράτους των Βορείων Χωρών. Αντίθετα, οι Σκανδιναβοί Αμερικανοί στηρίζονται στην ίδια κουλτούρα της επιτυχίας που επέτρεψε την κοινωνική πρόοδο στις χώρες καταγωγής τους.

------------------------------------------------------------

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΑΓΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Η απλή αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα μαγικό στις Σκανδιναβικές χώρες [11]. Όπως και άλλες χώρες, έχουν ωφεληθεί οικονομικά σε περιόδους μεταρρυθμίσεων [υπέρ] της ελεύθερης αγοράς και έχουν παραμείνει στάσιμες όταν οι φόροι και η συμμετοχή της κυβέρνησης στην οικονομία έχουν αυξηθεί. Η κοινωνική επιτυχία τους προηγείται του κράτους πρόνοιας και δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο εντυπωσιακή από την κοινωνική επιτυχία των Σκανδιναβών Αμερικανών. Και όπως έχω δείξει στο Debunking Utopia, τα πρότυπα που σχετίζονται με την σκληρή δουλειά και την ατομική ευθύνη, τα οποία αναπτύχθηκαν πριν από το κράτος πρόνοιας, έχουν αρχίσει να αλλάζουν από τότε που θεσπίστηκε.

Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά από Σκανδιναβούς οικονομολόγους έχουν συνδέσει το σκανδιναβικό κράτος πρόνοιας με εξελισσόμενους κανόνες γύρω από την εργασία. Ο Δανός οικονομολόγος Casper Hunnerup Dahl, για παράδειγμα, υποστήριξε ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση [12] ανάμεσα στην επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας της Δανίας και στην πτώση της δανέζικης ηθικής της εργασίας. Ο Σουηδός οικονομολόγος Martin Ljunge διαπίστωσε ότι το γενναιόδωρο σύστημα ασφάλισης απουσιών λόγω ασθενείας της Σουηδίας αύξησε σταδιακά την επιθυμία του πληθυσμού να μένει στο σπίτι αντί στην εργασία [13], με τους νεότερους Σουηδούς να έχουν 20% περισσότερες πιθανότητες να λάβουν αναρρωτική άδεια από ό, τι οι μεγαλύτερης ηλικίας ομόλογοί τους, με όλες τις άλλες συνθήκες να είναι ίδιες. Ο Ljunge ισχυρίζεται ότι «η υψηλότερη ζήτηση για αναρρωτικές άδειες από τις νεότερες γενιές μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μέτρο του πόσο γρήγορα το κράτος πρόνοιας επηρεάζει την στάση απέναντι στην χρήση των δημόσιων παροχών». Στην μελέτη «Έθιμα Οικογενειακής Πρόνοιας» (Family Welfare Cultures) [14], οι οικονομολόγοι Gordon Β Dahl, Andreas Ravndal Kostol και Magne Mogstad μελετούν το νορβηγικό σύστημα ασφάλισης αναπηρίας, στο οποίο οι παροχές που χορηγούνται στους αιτούντες συχνά εξαρτώνται από την αυστηρότητα του δικαστή ο οποίος ακούει την υπόθεσή τους. Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι, όταν σε έναν γονέα έχει χορηγηθεί ασφάλιση αναπηρίας από έναν επιεική δικαστή, τα ενήλικα τέκνα του/της είναι πολύ πιο πιθανό να ζητήσουν παροχές αναπηρίας στο μέλλον, με το φαινόμενο να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Οπότε, το μάθημα από τις σκανδιναβικές χώρες δεν είναι ότι τα συστήματα μεγάλης κοινωνικής πρόνοιας μπορούν να εισαχθούν χωρίς να βλάπτουν την οικονομική ανάπτυξη ή χωρίς να δημιουργούν μια κουλτούρα εξάρτησης από την κοινωνική πρόνοια -το μάθημα είναι ότι θα κάνουν ακριβώς αυτά.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί τόσοι πολλοί Αμερικανοί θαυμάζουν τις σκανδιναβικές κοινωνίες, ακόμη και αν δεν τις καταλαβαίνουν πάντα. Το θέμα δεν είναι ότι οι Αμερικανοί θα πρέπει να σταματήσουν να θαυμάζουν τις σκανδιναβικές κοινωνίες, αλλά μάλλον ότι είναι καιρός να μάθουν το αληθινό μάθημα από τις Σκανδιναβικές χώρες -την σημασία των ελεύθερων αγορών, τα ισχυρά πρότυπα, και τις πολιτικές που ενθαρρύνουν τους πολίτες να διατηρούν τα εν λόγω πρότυπα.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/northern-europe/2016-08-17/misre...