Ένας φίλος σε ανάγκη

Η ΕΕ δεν υπήρξε καλύτερη στο τραπεζικό μέτωπο. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες έμαθαν το μάθημα από την κρίση, ότι οι τράπεζες αναλαμβάνουν πολύ μεγάλα ρίσκα όταν ξέρουν ότι θα διασωθούν από τους φορολογούμενους. Ως εκ τούτου, έχουν περάσει νομοθεσία, την EU Recovery and Resolution Directive [11], ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι επενδυτές θα διακινδυνεύσουν και αυτοί σε περίπτωση κρίσης. Αυτό έχει νόημα όταν ρυθμίζονται μεγάλες τράπεζες που κερδοσκοπούν με πολύπλοκα περιουσιακά στοιχεία σε χώρες του εξωτερικού˙ έχει λιγότερο νόημα για επαρχιακές τράπεζες με πολύ τοπική πελατειακή και επενδυτική βάση, όπως συνήθως συμβαίνει στην Ιταλία. Έτσι, η κυβέρνηση Renzi θα προτιμούσε πρώτα να αναδιαρθρώσει τις τράπεζες καθαρίζοντας τους ισολογισμούς τους και συγχωνεύοντας τα ασθενέστερα ιδρύματα, και μόνο στην συνέχεια να εφαρμόσει τους νέους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, στην Γερμανία και αλλού, ανησυχούν ότι αυτό θα δημιουργούσε κακό προηγούμενο, και έτσι επιμένουν ο Renzi να αναδιαρθρώσει τις τράπεζες της Ιταλίας στο νέο πλαίσιο των περιορισμών. Αν δεν υπάρχει «bail-in» των ιδιωτών επενδυτών, υποστηρίζουν, τότε οι ιταλικές τράπεζες θα συνεχίσουν να βάζουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο.

ΤΕΙΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΧΕΙΡΑ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

Το συνταγματικό δημοψήφισμα έρχεται έτσι σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ιταλία, και η εξασφάλιση δημόσιας στήριξης από ξένους ηγέτες όπως ο Ομπάμα, θα μπορούσε να βοηθήσει τον Renzi να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του. Ωστόσο, η υποστήριξη ενός Ιταλού ηγέτη είναι ένα μια λεπτή υπόθεση για έναν πρόεδρο των ΗΠΑ. Οι Ιταλοί, ιδιαίτερα εκείνοι που βρίσκονται την αριστερά, έχουν οδυνηρές αναμνήσεις από την παρέμβαση των ΗΠΑ στην ιταλική πολιτική σκηνή. Για ένα μεγάλο μέρος του Ψυχρού Πολέμου, διαδοχικές διοικήσεις των ΗΠΑ πίεζαν για να μένει το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα έξω από την κυβέρνηση, αλλά έχουν επίσης κάνει πιο πρόσφατες παρεμβάσεις. Το 2006, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, κάλεσε τον κεντροδεξιό Ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι να απευθυνθεί στο Κογκρέσο λίγο πριν την έναρξη των ιταλικών εκλογών, προκαλώντας έντονες διαμαρτυρίες από την ιταλική κεντροαριστερά. Και μόλις τον περασμένο μήνα, ο John Phillips, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ιταλία, προκάλεσε τα αντίθετα αποτελέσματα από εκείνα που επιθυμούσε με τον υπαινιγμό ότι η παγκόσμια επενδυτική κοινότητα θα αντιδράσει άσχημα σε ένα «Όχι» στο επικείμενο δημοψήφισμα. Οι αριστεροί πολιτικοί έσπευσαν να επικρίνουν αυτό που εξέλαβαν ως ξένη παρέμβαση στις εσωτερικές ιταλικές υποθέσεις. Ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, έπρεπε να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους ότι ο ιταλικός λαός παρέμεινε κυρίαρχος.

Ως εκ τούτου, ο Renzi αντιμετωπίζει μια διπλή πρόκληση στο να «πουλήσει» τον εαυτό του και την ατζέντα του. Από τη μια πλευρά, θα πρέπει να πείσει τους Ιταλούς ότι οι προτάσεις του για την συνταγματική μεταρρύθμιση θα διατηρήσουν την ιταλική παράδοση της συναίνεσης, και δεν θα είναι ένα μέσο ώστε μια μικρή ομάδα ελίτ να αρπάξει τον έλεγχο της χώρας. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αποδείξει ότι ο ίδιος, προσωπικά, μπορεί να τύχει εμπιστοσύνης˙ ότι μπορεί να παραδεχθεί λάθη, να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Ιταλίας και να απαντήσει στις πολλές προκλήσεις της χώρας. Το να καθίσει με έναν δημοφιλή πρόεδρο των ΗΠΑ κατά την διάρκεια επίσημου κρατικού δείπνου παρέχει σημαντική συμβολική υποστήριξη σε αυτό το μήνυμα, τονίζοντας τα χαρακτηριστικά του Renzi ως πολιτικού. Εάν οι δύο ηγέτες μπορούν να αποφύγουν να δοθεί η εντύπωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν επίσημα την εκστρατεία υπέρ του «Ναι», το δείπνο μέχρι που μπορεί να προσφέρει και μια πολύ αναγκαία ώθηση στην εγχώρια νομιμοποίηση του Renzi, και να αρχίσει να καθησυχάζει εκείνους στο ιταλικό εκλογικό σώμα που ακόμη αμφιταλαντεύονται ότι δεν είναι τόσο επικίνδυνος για την ιταλική δημοκρατία όπως τον περιγράφουν οι αντίπαλοί του.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/italy/2016-10-19/friend-need