Το τέλος της συμφωνίας του Ιράν ίσως αποσταθεροποιήσει το Ιράκ

Αυτές είναι μερικές μόνο πιθανότητες. Η κατάσταση παραμένει ρευστή˙ ορισμένοι από αυτούς τους παίκτες θα μπορούσαν να εμφανιστούν σε κορυφαίες θέσεις, άλλοι θα μπορούσαν να κατέβουν στην αφάνεια. Ωστόσο, όλοι αυτοί οι συνδεδεμένοι με το Ιράν υποψήφιοι έχουν αλληλεπιδράσει με τους εκπροσώπους των ΗΠΑ στο Ιράκ για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι είναι ανοιχτοί στην συνεχιζόμενη συνεργασία παρά τον φιλοϊρανικό προσανατολισμό τους. Αλλά χωρίς το JCPOA, αυτή η συνεργασία είναι λιγότερο πιθανή. Η έντονη παρουσία του Sadr προκαλεί πρόσθετη αβεβαιότητα, δεδομένου του αντι-αμερικανικού προσανατολισμού του. (Η ιδέα ότι ο Σαντρ είναι απολύτως αντι-ιρανός είναι σε μεγάλο βαθμό υπερβολική, και θα συμπαραταχθεί με το Ιράν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών σε οποιαδήποτε σοβαρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο). Η ουσία είναι ότι το Ιράν θα υποστηρίξει τις προτιμήσεις του, και οι προτιμώμενοί του θα είναι έτοιμοι να απαντήσουν στην πρόσκληση.

Ένας Ιρακινός περνά μπροστά από μια πινακίδα για την Συμμαχία Sairoon του Sadr στην Βασόρα, τον Μάιο του 2018. ESSAM AL-SUDANI / REUTERS
------------------------------------------------------------

Ταυτόχρονα, το Ιράν ενδέχεται να αρχίσει να αντιδρά, με κάποιον τρόπο που δεν το έχει κάνει μέχρι στιγμής, κατά της εκκολαπτόμενης προσπάθειας της Σαουδικής Αραβίας να καθιερώσει την δική της σφαίρα επιρροής στο Ιράκ, κάτι που έκανε μέσω ενός συνδυασμού επενδύσεων, μιας υπό όρους προσφοράς πρόσβασης στον πετρελαιαγωγό Muadjiz της [εταιρείας] Saudi Aramco, και με παρηγορητική ρητορική για τη νομιμοποίηση και την «αραβικότητα» των Ιρακινών Σιιτών. Η σαουδαραβική ώθηση θα θεωρηθεί από το Ιράν ως δούρειος ίππος της αμερικανικής επιρροής, και εκείνοι οι Ιρακινοί που ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να βασιστούν σε αυτό που τους αρέσει να αποκαλούν οι «δύο θείοι» τους -ο ένας στην Ουάσινγκτον και ο άλλος στην Τεχεράνη- ίσως αναγκαστούν να επιλέξουν. Και δεδομένης της εγγύτητας και των μεθόδων του Ιρανού θείου τους, μπορεί να κολλήσουν με εκείνον αντί του Αμερικανού.

Ετούτη η κλίση προς το Ιράν δεν σημαίνει ότι αυτοί οι Ιρακινοί πολιτικοί, ανώτεροι γραφειοκράτες ή στρατιωτικοί διοικητές κινούνται ως μαριονέτες [11]. Αυτό που σημαίνει όντως είναι ότι το Ιράν έχει μια ισχυρότερη αξίωση για την πίστη τους απ’ ό, τι οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και την ικανότητα του εκφοβισμού ή της δωροδοκίας των ατόμων των οποίων η συνεργασία μπορεί να μην προσφέρεται εκ των προτέρων. Τα οφέλη που είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με το να κερδίσουν την συνεργασία του Ιράκ στην ασφάλεια δεν ήταν απλώς το αποτέλεσμα μιας απόφασης «από τα πάνω προς τα κάτω» από τον Αμπαντί (αν και η βοήθεια του Αμπαντί ήταν απαραίτητη) -έγιναν δυνατά από τις αποφάσεις ατόμων με διοικητικές ευθύνες που συναίνεσαν σε αποφάσεις πολιτικής για προσωπικούς ή θεσμικούς λόγους. Το Ιράν είναι σαφώς σε θέση να επηρεάσει αυτούς τους υπολογισμούς με τρόπους που υποβαθμίζουν την συνεργασία ασφάλειας μεταξύ ΗΠΑ και Ιράκ.

ΕΝΑ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ;

Εκτός αν, και μέχρις ότου, οι εντάσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν αρχίσουν να αυξάνονται σημαντικά, η Τεχεράνη θα είναι πιθανώς ικανοποιημένη με ένα υπουργικό τοπίο που θα στελεχώνεται από Ιρακινούς οι οποίοι κλίνουν προς το Ιράν. Κύριος στόχος τους θα είναι να εξασφαλίσουν έναν συνεχή ρόλο για τις PMF και να υποστηρίξουν μαχητικές ομάδες όπως η Kataib Hezbollah. Η Τεχεράνη θα δει αυτές τις συνθήκες δόμησης δυνάμεων ως βασική υποδομή για την υπεράσπιση των συμφερόντων της στο Ιράκ έναντι της πίεσης των ΗΠΑ και της αποτροπής της επιθετικότητας των ΗΠΑ σε άλλα μέρη της περιοχής ή εναντίον του ίδιου του Ιράν.

Αν εκδηλωθούν εχθροπραξίες στον Λίβανο, στην Συρία, στον Περσικό Κόλπο ή ως αποτέλεσμα χτυπημάτων των ΗΠΑ ή του Ισραήλ εναντίον στόχων που συνδέονται με τον πυρηνικό εμπλουτισμό ή τα πυραυλικά προγράμματα του Ιράν, το Ιράν θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ένοπλες μονάδες μέσα στο Ιράκ για να επιτεθεί άμεσα στα συμφέροντα των ΗΠΑ -πολύ πιθανό μέσω μεθόδων που έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, όπως ενέδρες και βομβιστικές επιθέσεις. Αυτό θα ήταν απαράδεκτο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες θα πρέπει να αυξήσουν το αποτύπωμά τους στο Ιράκ για να υπερασπιστούν την υπάρχουσα παρουσία τους, καθώς και να διατηρήσουν την αμερικανική επιρροή στην ιρακινή κυβέρνηση, της οποίας η εξουσία -και η νομιμοποίηση- θα απειληθούν από την ανανεωμένη σύγκρουση των δύο πατρώνων της.

Το πού στηρίζεται η δυναμική αυτή, είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Και οι δύο υποψήφιοι έχουν χαρτιά να παίξουν στο Ιράκ. Το ερώτημα είναι ποιος θα πλειοδοτήσει. Μόνο ένα πράγμα είναι βέβαιο: Σε περίπτωση μιας πραγματικής σύγκρουσης μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών, η χωλαίνουσα πορεία του Ιράκ προς το να γίνει κανονικό κράτος θα εμποδιστεί και πάλι.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2018-05-18/end-iran-deal-co...