Η επανάσταση του Imran Khan αποτυγχάνει

Όσον αφορά τα θρησκευτικά θέματα, ελάχιστοι αναμένουν από τον Χαν να παραδώσει κάτι θετικό. Ως πολιτικός της αντιπολίτευσης, ήταν δημοφιλής στην θρησκευόμενη πακιστανική δεξιά -και μη δημοφιλής στους φιλελεύθερους διανοούμενους- λόγω της δέσμευσής του σχετικά με την κεντρική θέση του Ισλάμ στο Πακιστάν, την περιστασιακή υποστήριξή του για ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Πακιστανούς Ταλιμπάν και την έκκλησή του για αυστηρή επιβολή των νόμων της χώρας περί την βλασφημία. Ωστόσο, από τότε που ανέλαβε το αξίωμα, έχει κάνει δειλά βήματα προς μια πιο φιλελεύθερη προσέγγιση στα θρησκευτικά ζητήματα, αν και αυτό δεν έχει ακόμη αποτελέσει μια συνεκτική πολιτική. Η αξιοπιστία του ανάμεσα στους νεαρούς ισλαμιστές τού επιτρέπει να κάνει τέτοια βήματα. Αλλά ο νεόκοπος φιλελευθερισμός του μπορεί επίσης να σηματοδοτήσει ότι οι προηγούμενες συντηρητικές θέσεις του ήταν προϊόν πολιτικού οπορτουνισμού και ότι τώρα που είναι στην εξουσία δεν είναι πρόθυμος να ανεχτεί μια ισλαμική απειλή.

Η νέα στάση του Khan κατέστη σαφής κατά την εξέλιξη της υπόθεσης Asia Bibi. Στις 31 Οκτωβρίου, το Ανώτατο Δικαστήριο του Πακιστάν απάλλαξε την Asia Bibi, μια Χριστιανή γυναίκα την οποία ένα κατώτερο δικαστήριο είχε καταδικάσει σε θάνατο για βλασφημία. Η αθώωση εξόργισε πολλούς ισλαμιστές του Πακιστάν. Εκείνη την νύχτα, ο Χαν έκανε μια τηλεοπτική ομιλία σε εθνικό επίπεδο, με την οποία υπερασπίστηκε την ετυμηγορία του Ανωτάτου Δικαστηρίου με δυνατούς και αδιαμφισβήτητους όρους. Με αυτόν τον τρόπο, ανέλαβε την ευθύνη για το αφήγημα ενός ζητήματος για το οποίο το κράτος είναι συνήθως φοβισμένο και σιωπηλό, και έχει συχνά αφήσει να επικρατήσει η φονταμενταλιστική ρητορική. Ωστόσο, λίγες μέρες μετά την ομιλία του, ο Χαν φάνηκε να αντιστρέφεται: Αντιμέτωπος με διαδηλώσεις υπό την ηγεσία του Tehreek-e-Labbaik (TLP), ενός φονταμενταλιστικού πολιτικού κόμματος, η κυβέρνησή του υποσχέθηκε ότι θα προσπαθήσει να αποτρέψει την Asia Bibi από το να φύγει από την χώρα. Αυτή η υπόσχεση φαίνεται να ήταν μια τακτική -μόλις οι διαδηλωτές διαλύθηκαν, ο Χαν άρχισε μια καταστολή, συλλαμβάνοντας εκατοντάδες, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη του TLP, Khadim Rizvi. Πολλοί από τους συλληφθέντες εξακολουθούν να βρίσκονται υπό κράτηση. Όταν το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε πρόσφατα την απόφασή του για την υπόθεση της Bibi, ανακηρύσσοντάς την ελεύθερη να εγκαταλείψει την χώρα αν το επιθυμούσε, η κυβέρνηση ήταν σε θέση να αποτρέψει τις διαμαρτυρίες μέσω περαιτέρω συλλήψεων.

Κανείς δεν πρέπει να περιμένει από το Πακιστάν να γίνει εντελώς ανεκτικό θρησκευτικά κατά την διάρκεια της θητείας του Χαν. Αλλά η υποστήριξη του πρωθυπουργού στην απόφαση του δικαστηρίου για την υπόθεση Bibi ήταν σημαντική, δεδομένης της παραδοσιακής προθυμίας του κράτους να παραχωρεί τον έλεγχο των θρησκευτικών ζητημάτων σε σκληροπυρηνικούς. Εάν ο Χαν είναι σε θέση να καθησυχάσει τους συντηρητικούς οπαδούς του ότι κατανοεί τις ανησυχίες τους περιθωριοποιώντας τους γνήσιους φονταμενταλιστές, μπορεί να είναι σε θέση να φέρει ισορροπία στον αγώνα μεταξύ των φιλελεύθερων και των συντηρητικών του Πακιστάν -ή όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ισορροπία, δεδομένου του αδυσώπητου εξισλαμισμού της χώρας από την εποχή της ανεξαρτησίας του. Αυτό θα σήμαινε μάλλον μια συνεχιζόμενη δέσμευση προς το Ισλάμ, αλλά μια [δέσμευση] συνδυασμένη με ανακούφιση για εκείνους, κυρίως τις θρησκευτικές μειονότητες, που υπέφεραν από τους νόμους περί βλασφημίας που θεσπίστηκαν στην δεκαετία του 1980. Για το Πακιστάν, αυτό θα ήταν ένα βήμα μπροστά.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ

Όπως συμβαίνει με σχεδόν όλους τους Πακιστανούς πολιτικούς ηγέτες, η ικανότητα του Khan να πετύχει ως πρωθυπουργός θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την σχέση του με τον στρατό. Ενώ οι πολίτες [πολιτικοί] είναι υπεύθυνοι για την καθημερινή διακυβέρνηση, ο στρατός αναμένει ελάχιστες παρεμβάσεις από την κυβέρνηση για την εξωτερική πολιτική, ιδιαίτερα προς την Ινδία και το Αφγανιστάν. Οι ενέργειες του Χαν δείχνουν ότι θα τηρήσει αυτή την κατανόηση. Στην Ινδία, προχωρά προσεκτικά. Αν και θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις της χώρας του με την Βομβάη, γνωρίζει ότι μια πραγματική προσέγγιση δεν είναι πιθανή, δεδομένου μάλιστα ότι η Ινδία θα διεξαγάγει εκλογές αυτή την άνοιξη, και ότι η θέση του κυβερνώντος κόμματος Bharatiya Janata για το Πακιστάν έχει γίνει μόνο πιο οξεία. Ο Χαν επέλεξε αντ’ αυτού συμβολικές κινήσεις, όπως η ανακοίνωση ενός «διαδρόμου ειρήνης» τον Δεκέμβριο, ώστε να επιτραπεί στους Ινδούς Σιχ να επισκεφθούν τους ναούς τους στο Πακιστάν χωρίς βίζα. Σχετικά με το Αφγανιστάν, ο Χαν υποστηρίζει την τρέχουσα προσπάθεια των ΗΠΑ να πραγματοποιήσουν ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Ταλιμπάν, συνεπής με την πολύχρονη στάση του υπέρ μιας πολιτικής διευθέτησης και της απόσυρσης των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, έχει υποστηρίξει επίσημα, σε συμφωνία με τις θέσεις του στρατού, ότι μια ξαφνική απόσυρση από τις ΗΠΑ θα οδηγήσει σε χάος στο Πακιστάν.

Αλλά παρόλο που ο Χαν φαίνεται να συμπορεύεται με τον στρατό για την εξωτερική πολιτική, αυτή η συμμαχία μπορεί να καταλήξει να τον υπονομεύσει εγχώρια. Η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στο Πακιστάν επλήγη κατά την διάρκεια της θητείας του. Το επίσημο αφήγημα είναι ότι τα χαμηλότερα διαφημιστικά έσοδα συνέβαλαν στις απολύσεις δημοσιογράφων και στο κλείσιμο τηλεοπτικών καναλιών. Ωστόσο, οι μόνες εφημερίδες και οι τηλεοπτικοί σταθμοί που έχουν υποφέρει είναι αυτοί που επικρίνουν τον Χαν και τον στρατό και υποστηρίζουν τον Sharif και το PML-N. Ομοίως, ο στρατός καθοδηγεί την συνεχιζόμενη λογοκρισία σχετικά με ειδήσεις, και την άμεση καταστολή του κινήματος για τα δικαιώματα των Παστούν, το οποίο διαλαλεί τις καταχρήσεις του στρατού -συμπεριλαμβανομένων των βίαιων εξαφανίσεων και των εξωδικαστικών δολοφονιών- στο βορειοδυτικό Πακιστάν. Αυτή την εβδομάδα, μετά από μια καταστολή διαδηλωτών στην Ισλαμαμπάντ, ο Χαν πήρε θέση και διέταξε την απελευθέρωση ενός ακτιβιστή που υποστηρίζει το κίνημα, αλλά αρκετοί άλλοι ηγέτες των διαδηλώσεων παραμένουν υπό κράτηση.

ΕΞΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ