Τα λουλούδια της Χελμάντ που απειλούν όλους μας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα λουλούδια της Χελμάντ που απειλούν όλους μας

Μια ειρηνευτική συμφωνία με τους Ταλιμπάν θα πρέπει να αντιμετωπίσει το αχαλίνωτο εμπόριο οπίου του Αφγανιστάν
Περίληψη: 

Η πιο πρόσφατη έρευνα του ΟΗΕ αναφέρει ότι η καλλιέργεια οπίου στο Αφγανιστάν βρίσκεται στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδο από το 1994. Αυτό το εμπόριο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει μετατρέψει την χώρα σε «παγκόσμια πρωτεύουσα του οπίου». Η βιομηχανία αυτή πραγματοποιεί το μισό του ΑΕΠ του Αφγανιστάν και παρέχει περίπου το 85% του οπίου στον κόσμο.

Ο MATTHEW S. REID είναι συνταγματάρχης στο Αμερικανικό Σώμα Πεζοναυτών και νυν στρατιωτικός συνεργάτης στο Council on Foreign Relations. Διετέλεσε Αναπληρωτής Διοικητής του Ειδικού Αποσπάσματος Νοτιοδυτικά στην επαρχία Helmand του Αφγανιστάν, από το 2017 έως το 2018.
Η CYBELE C. GREENBERG είναι ερευνητική συνεργάτις στο Council on Foreign Relations και επικεντρώνεται στην διεθνή οικονομία.
Όλες οι δηλώσεις γεγονότων, οι απόψεις ή οι αναλύσεις σε αυτή την εργασία είναι των συγγραφέων και δεν αντικατοπτρίζουν τις απόψεις, τις οπτικές και τις επίσημες πολιτικές του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ ή του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ (US Marine Corps).

Μια ειρηνευτική συμφωνία στο Αφγανιστάν ίσως να είναι στον ορίζοντα. Ο τελευταίος γύρος υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεων [1] μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ταλιμπάν τερματίστηκε την περασμένη εβδομάδα στη Ντόχα χωρίς επίσημη συμφωνία, αλλά με επιφυλακτική αισιοδοξία και από τις δύο πλευρές. Αν ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Zalmay Khalilzad, καταλήξει στην συμφωνία [2] που κατά τις πληροφορίες επιδιώκει, όλες οι πλευρές στο Αφγανιστάν θα δουν μια γενική κατάπαυση του πυρός, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποσύρουν τις δυνάμεις τους, οι Ταλιμπάν και η αφγανική κυβέρνηση θα ανοίξουν διάλογο, και οι Ταλιμπάν θα δεσμευθούν να μην φιλοξενούν ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις σε αφγανικό έδαφος.

28032019-2.jpg

Ένα χωράφι παπαρούνας στην επαρχία Nangarhar, στο Αφγανιστάν, τον Απρίλιο του 2016. PARWIZ TPX/REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

Αυτές οι εξελίξεις, θεωρητικά, είναι ενθαρρυντικές: Ο μακρύτερος πόλεμος των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί τελικά να τελειώσει. Ωστόσο, στην πράξη, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις είναι απίθανο να επιτύχουν τον κύριο στόχο της Ουάσινγκτον για την εθνική ασφάλεια στο Αφγανιστάν –να εμποδιστεί ο σχηματισμός ενός ασφαλούς καταφυγίου τρομοκρατών- εάν δεν περιλαμβάνουν ένα σχέδιο για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος του οπίου της χώρας.

Η αφγανική οικονομία των ναρκωτικών ευδοκιμεί. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δαπανήσει σχεδόν 9 δισεκατομμύρια δολάρια [3] για να σταματήσουν την παραγωγή ναρκωτικών κατά την διάρκεια του πολέμου, η πιο πρόσφατη έρευνα του ΟΗΕ [4] αναφέρει ότι η καλλιέργεια οπίου στο Αφγανιστάν βρίσκεται στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδο από το 1994. Βασισμένο γενικώς στις νότιες επαρχίες Helmand και Kandahar, κατά μήκος των αρδευόμενων ακτών του ποταμού Helmand, αυτό το εμπόριο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων [5] έχει μετατρέψει την χώρα σε «παγκόσμια πρωτεύουσα του οπίου» [6]. Η βιομηχανία αυτή πραγματοποιεί το μισό [5] του ΑΕΠ του Αφγανιστάν και παρέχει περίπου το 85% [7] του οπίου στον κόσμο.

Το πιο σημαντικό, το εμπόριο ναρκωτικών είναι μια μηχανή κοπής μετρητών για τους τρομοκράτες. Τα τεράστια κέρδη του αποτελούν το 65% [8] των εσόδων των Ταλιμπάν και γεμίζουν τις τσέπες αρκετών άλλων ομάδων τις οποίες το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει ορίσει ως τρομοκρατικές οργανώσεις. Οι δεσμοί της Αλ Κάιντα με τα λιβάδια παπαρούνας που ανήκουν σε Ταλιμπάν είναι καλά τεκμηριωμένοι [9]. Το δίκτυο Haqqani, μια από τις μεγαλύτερες απειλές κατά της αποστολής του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, χρηματοδοτείται από τους φόρους που εισπράττονται από το εμπόριο οπίου. Άλλοι περιφερειακοί παράγοντες, όπως οι Tehrik-i-Taliban Pakistan, έχουν βγάλει δισεκατομμύρια [10] με το να επιτρέπουν την διέλευση των ναρκωτικών μέσω των εδαφών τους.

Ο τερματισμός του πολέμου κατά των Ταλιμπάν δεν θα επιλύσει το πρόβλημα του οπίου του Αφγανιστάν. Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι οι Ταλιμπάν, αποδυναμωμένοι από σημαντικές απώλειες στο πεδίο της μάχης και από τα χτυπήματα των ΗΠΑ [11] κατά των ανώτερων διοικητών τους, θα είναι διατεθειμένοι ή ικανοί να κρατήσουν άλλες ομάδες εκτός των λιβαδιών της παπαρούνας. Αν μη τι άλλο, το κενό εξουσίας που αφήνεται πίσω από τους κουρασμένους από τον πόλεμο Ταλιμπάν πιθανόν θα προσελκύσει νέες τρομοκρατικές ομάδες [12] στην περιοχή. Το δέλεαρ των μεγάλων εκτάσεων μη κυβερνητικών γαιών και της συγκομιδής μεγάλου περιθωρίου παράνομου χρήματος, είναι δύσκολο να κατανικηθεί.

Εκτός από την προσέλκυση τρομοκρατικών ομάδων, το αφγανικό εμπόριο οπίου τροφοδοτεί την πολιτική διαφθορά μεταξύ των κυβερνητικών αξιωματούχων, των πολέμαρχων και των αντάρτικων ομάδων που ανταγωνίζονται για τον έλεγχό του. Η μονοπώληση των πιο εύφορων αγροτικών περιοχών της χώρας δημιουργεί επίσης οικονομική στασιμότητα, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω την περιοχή και αφήνοντας τον πληθυσμό ευάλωτο στην διείσδυση της τρομοκρατίας.

Με απλά λόγια, το πρόβλημα της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν δεν μπορεί να διαχωριστεί από το όπιο το οποίο είναι αυτό που της δίνει ζωή. Μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία δεν μπορεί να προσπεράσει αυτό το θέμα. Κάθε μελλοντική διαπραγμάτευση των Ηνωμένων Πολιτειών με τους Ταλιμπάν πρέπει να περιλαμβάνει μια μακροπρόθεσμη, πολυμερή στρατηγική καταπολέμησης των ναρκωτικών, η οποία να αντιμετωπίζει το ζήτημα στις πολιτικές και οικονομικές ρίζες του.

Η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ θα πρέπει να ζητήσει από τους Ταλιμπάν και την αφγανική κυβέρνηση να δώσουν προτεραιότητα στις επιχειρήσεις κατά των ναρκωτικών σε περιοχές όπου υπάρχει ενεργός υποστήριξη από την τοπική ηγεσία. Πρόσφατες στρατιωτικές εκστρατείες, όπως η Επιχείρηση Iron Tempest, έδειξαν ότι χωρίς τέτοια στήριξη, τα αεροπορικά χτυπήματα και οι επιδρομές στις εγκαταστάσεις παραγωγής ναρκωτικών των Ταλιμπάν επιτυγχάνουν πολύ λίγα [13].