Ένας θερμός κόσμος

Ο κόσμος φαίνεται να βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης κρίσης. Η φιλελεύθερη διεθνής τάξη είναι πολιορκημένη από μέσα και απ’ έξω. Η δημοκρατία βρίσκεται σε παρακμή. Μια αδύναμη οικονομική ανάκαμψη απέτυχε να αυξήσει σημαντικά τα εισοδήματα για τους περισσότερους ανθρώπους στην Δύση. Μια αναδυόμενη Κίνα απειλεί την κυριαρχία των ΗΠΑ και η αναζωπύρωση των διεθνών εντάσεων αυξάνει τον κίνδυνο ενός καταστροφικού πολέμου.

Ένας άνθρωπος περπατά στους πλημμυρισμένους δρόμους στο Barlovento, στην πολιτεία Miranda, έξω από το Καράκας, την 1η Δεκεμβρίου 2010. MIRANDA GOVERNMENT / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------------

Ωστόσο, υπάρχει μια απειλή που είναι τόσο πιθανή όσο οποιαδήποτε από εκείνες που θα καθορίσουν αυτόν τον αιώνα: Η κλιματική αλλαγή. Η διατάραξη του κλίματος της γης θα απαιτήσει τελικά μεγαλύτερη προσοχή και πόρους και θα επηρεάσει περισσότερο την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς σχέσεις από όσο άλλες δυνάμεις που είναι ορατές στον κόσμο σήμερα. Η αλλαγή του κλίματος θα σταματήσει να αποτελεί μακρινή απειλή και θα γίνει μια [απειλή] της οποίας οι επιπτώσεις θα απαιτούν άμεση δράση.

Η ατμοσφαιρική συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα, του κύριου αερίου του θερμοκηπίου, υπερβαίνει σήμερα τα 410 μέρη ανά εκατομμύριο, το υψηλότερο επίπεδο σε 800.000 χρόνια. Οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες επιφάνειας είναι 1,2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες από ό, τι πριν από την Βιομηχανική Επανάσταση. Η συναινετική επιστημονική εκτίμηση είναι ότι η μέγιστη αύξηση της θερμοκρασίας που θα αποφύγει επικίνδυνες κλιματικές αλλαγές είναι οι δύο βαθμοί Κελσίου. Η ανθρωπότητα εξακολουθεί να έχει περίπου 20 χρόνια πριν να σταματήσει ώστε το όριο αυτό να μην καταστεί ουσιαστικά αδύνατο, αλλά οι πιο αξιόπιστες προβλέψεις δείχνουν ότι ο κόσμος θα το ξεπεράσει.

Οι δύο βαθμοί [1] θέρμανσης εξακολουθούν να είναι κάτι σαν αυθαίρετο επίπεδο [1]˙ δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τις ακριβείς επιδράσεις οποιασδήποτε αλλαγής θερμοκρασίας. Αλλά υπάρχει μια τεράστια διαφορά μεταξύ δύο βαθμών θέρμανσης και δυόμισι, τριών ή τεσσάρων βαθμών. Η αποτυχία της αντιμετώπισης των παγκόσμιων εκπομπών θα οδηγήσει σε δυσάρεστες εκπλήξεις. Καθώς αυξάνονται οι θερμοκρασίες, η κατανομή των κλιματικών φαινομένων θα μεταβληθεί. Οι πλημμύρες που συνέβαιναν μια φορά σε 100 χρόνια θα συμβαίνουν κάθε 50 ή κάθε 20 χρόνια. Οι παρεπόμενοι κίνδυνοι θα γίνουν πιο ακραίοι, καθιστώντας πιο συχνά τα γεγονότα όπως οι 50 ίντσες βροχής που μειώθηκαν σε 24 ώρες στην Χαβάη νωρίτερα μέσα στο 2018.

Την αλλαγή κλίματος κάνουν ακόμη πιο τρομακτική οι επιπτώσεις της στην γεωπολιτική. Νέα μοτίβα καιρικών συνθηκών θα προκαλέσουν κοινωνικές και οικονομικές αναταραχές. Οι ανερχόμενες θάλασσες, οι γεωργικές εκτάσεις που πεθαίνουν και οι ολοένα ισχυρότερες καταιγίδες και πλημμύρες θα καταστήσουν ορισμένες χώρες ακατοίκητες. Αυτές οι αλλαγές θα δοκιμάσουν το διεθνές σύστημα με νέους και απρόβλεπτους τρόπους.

Οι παγκόσμιες ιστορικές απειλές [2] απαιτούν παγκόσμια ιστορικά επίπεδα συνεργασίας. Εάν η ανθρωπότητα αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτό το πρόβλημα, θα είναι επειδή οι ηγέτες προσέδωσαν στην παγκόσμια τάξη μια αίσθηση κοινού σκοπού και αναγνώρισαν βαθιές αλλαγές στην κατανομή της ισχύος. Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεργαστούν στενά, και άλλοι παράγοντες, όπως οι τοπικές κυβερνήσεις, οι ιδιωτικές εταιρείες και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, θα πρέπει όλοι να διαδραματίσουν τον ρόλο τους.

ΘΕΜΑ ΒΑΘΜΟΥ

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αρχίζουν να γίνονται εμφανείς. Από τα 17 θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί, 16 έχουν συμβεί μετά το 2001. Τον περασμένο χειμώνα, οι θερμοκρασίες σε τμήματα της Αρκτικής αυξήθηκαν κατά 25 βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό. Και η κλιματική αλλαγή σημαίνει πολύ περισσότερα από έναν πλανήτη που ζεσταίνεται. Ο κόσμος εισέρχεται σε μια περίοδο που η επιστήμονας του κλίματος Katharine Hayhoe έχει ονομάσει «παγκόσμια παραξενιά» (global weirding). Περίεργα καιρικά μοτίβα αναφύονται παντού. Οι επιστήμονες έχουν συνδέσει μερικά από αυτά με την κλιματική αλλαγή˙ κατ’ άλλους, το αν υπάρχει μια σύνδεση δεν είναι ακόμη σαφές.

Οι εποχές αλλάζουν. Ξηρασίες συμβαίνουν εκεί που οι μετεωρολόγοι κανονικά αναμένουν βροχή. Η έλλειψη βροχής αυξάνει τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών, όπως αυτές που σημειώθηκαν στην Καλιφόρνια πέρυσι. Όταν όντως βρέχει, πολύ συχνά γίνεται δια μιας, όπως συνέβη στο Χιούστον κατά την διάρκεια του τυφώνα Harvey. Καθώς τα επίπεδα της θάλασσας αυξάνονται και οι επιπτώσεις των καταιγίδων γίνονται ισχυρότερες, αυτά που ήταν κάποτε φυσιολογικά γεγονότα υψηλής παλίρροιας θα πλημμυρίσουν τις παράκτιες υποδομές, όπως συνέβη ήδη στο Μαϊάμι τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας αναγκαία την εγκατάσταση συστημάτων άντλησης υδάτων από τις καταιγίδες με κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Μέχρι τα μέσα του αιώνα, οι ωκεανοί ίσως έχουν ανεβεί αρκετά ώστε το αλμυρό νερό να καταστρέψει τα χωράφια και να μολύνει το πόσιμο νερό σε πολλά νησιά χαμηλού υψομέτρου, καθιστώντας τα ακατοίκητα πολύ πριν βυθιστούν. Τα στοιχεία σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους τροπικούς κυκλώνες και τους τυφώνες είναι πιο μαύρα, αλλά υποδηλώνουν ότι παρόλο που ενδέχεται να υπάρξουν λιγότερες τέτοιες καταιγίδες, αυτές που θα συμβαίνουν είναι πιθανό να είναι χειρότερες.