Το Ισλαμικό Κράτος συναντά τη Νοτιοανατολική Ασία

Οι στρατιωτικές τακτικές του ISIS ποικίλλουν ομοίως, κυμαινόμενες από τον απλό εδαφικό πόλεμο στις Φιλιππίνες έως τις επιθέσεις εναντίον αστυνομικών δυνάμεων και δυνάμεων ασφαλείας στην Ινδονησία. Αλλά σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία, η ομάδα έχει αφήσει την υπογραφή της: Την βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας. Παρότι η τακτική δεν ήταν νέα στην Ινδονησία -η Jemaah Islamiyah, μια συνδεδεμένη ομάδα με την Αλ Κάιντα, προέβη σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας το 2002, το 2003, το 2004, το 2005 και το 2009- ήταν σπάνιο στη Μαλαισία πριν από την άνοδο του ISIS, και χωρίς προηγούμενο στις Φιλιππίνες. Και όμως από το 2018, υπήρξαν 11 βομβιστές αυτοκτονίας από το ISIS στην Ινδονησία και έξι στις Φιλιππίνες. Ενώ δεν υπήρχαν βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στο έδαφος της Μαλαισίας, υπήρξαν τουλάχιστον 13 Μαλαισιανοί βομβιστές αυτοκτονίας στο Ιράκ και στην Συρία. Το τζίνι είναι έξω από το μπουκάλι.

Με πολλούς τρόπους, οι Φιλιππίνες έχουν αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη ελπίδα του ISIS για την αναβίωση του χαλιφάτου του. Τον Μάιο του 2017, οι μαχητές του ISIS πήραν τον έλεγχο της Marawi [8], μιας πόλης 200.000 κατοίκων στο νησί Mindanao, στις ανυπάκουες νότιες Φιλιππίνες. Για πέντε μήνες οι μαχητές απέκρουαν τους αμερικανο-εκπαιδευμένους στρατιώτες των Φιλιππίνων, πριν πάρουν δρόμο λόγω ενός συνδυασμού αεροπορικών επιδρομών, βομβαρδισμού πυροβολικού και άμεσων επιδρομών. Πολλοί από τους κορυφαίους ηγέτες του ISIS και περισσότεροι από 500 μαχητές έχασαν την ζωή τους στην επιχείρηση. Παρόλα αυτά, η οργάνωση διατηρεί μια θέση στην περιοχή, κυρίως επειδή οι δυνάμεις ασφαλείας των Φιλιππίνων διαπράττουν τρομερές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες οδηγούν όσους έχουν μακροχρόνια παράπονα στην αγκαλιά των μαχητών. Η πολιορκία της Marawi συνέβαλε στην αυξανόμενη τζιχαντιστική παράδοση -παρουσιάστηκε στην εξελιγμένη σειρά προπαγάνδας του ISIS, «Inside the Caliphate» [9]- και ενίσχυσε την αναγνωρισιμότητα του ISIS στην περιοχή. Η ιδιαιτέρως στρατιωτικοποιημένη αντίδραση του προέδρου των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε -που περιλάμβανε αδιάκριτα χτυπήματα από την αεροπορία και το πυροβολικό- επίσης ενέτεινε το πλεονέκτημα του ISIS, όπως και οι αδύναμες προσπάθειες του Duterte να ανοικοδομήσει την πόλη, από την οποία παραμένουν εκτοπισμένοι περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι [10].

Οι προσπάθειες του ISIS για στρατολόγηση στις Φιλιππίνες (και σε άλλες χώρες της περιοχής) επωφελήθηκαν επίσης από την κατάρρευση του χαλιφάτου στο Ιράκ και την Συρία. Ένα ζευγάρι που ανατινάχτηκε σε έναν καθεδρικό ναό στο Jolo, στις Φιλιππίνες, τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους ήταν στην πραγματικότητα αρχικά κρατούμενο από τις τουρκικές Αρχές γιατί προσπαθούσε να εισέλθει στην Συρία, και απελάθηκε πίσω στην Ινδονησία. Πολλοί από αυτούς τους απογοητευμένους ξένους μαχητές, τους οποίους οι κυβερνήσεις επέστρεψαν από τη Μέση Ανατολή, ολοκλήρωσαν προγράμματα απεμπλοκής με σκοπό να τους αποτρέψουν από το να επανασυνδεθούν με τον μιλιταρισμό. Αλλά η αποτελεσματικότητα αυτών των προγραμμάτων δεν έχει ακόμη φανεί. Και εν τω μεταξύ, η Μαλαισία αναμένει την επιστροφή 53 πρώην μαχητών και επίδοξων μαχητών [11] από την Συρία και το Ιράκ. Η Ινδονησία περιμένει πάνω από 100 [12]. Πολλοί περισσότεροι από ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία συνελήφθησαν πριν μπορέσουν να ταξιδέψουν στην Συρία. (Πράγματι, η δυσκολία να φτάσει κάποιος στην Συρία είναι αυτό που κράτησε τους αριθμούς τόσο χαμηλά όσο είναι). Και οι κυβερνήσεις της περιοχής πρέπει τώρα να αποφασίσουν τι πρέπει να κάνουν με αυτούς τους μαχητές όταν φτάσουν.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Παρά την ταχεία ανάπτυξη της οργάνωσης στη Νοτιοανατολική Ασία, το ISIS δεν έχει ακόμα μια «συνταγή για επιτυχία». Εκτός από τη Marawi, η ομάδα δεν έχει επιδιώξει εδαφικά κέρδη, όπως έκανε στη Μέση Ανατολή. Αυτό θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει μια έλλειψη ηγεσίας: Ο Hapilon σκοτώθηκε στη Marawi, μαζί με άλλους κορυφαίους μαχητές από τις Φιλιππίνες. Ο μανδύας του ως de facto ηγέτης του ISIS στη Νοτιοανατολική Ασία έχει βαρύνει είτε τον Furuji Indama είτε τον Hatib Hajan Sawadjaan, ηγέτες της Abu Sayyaf.

Οι συλλήψεις των μαχητών έχουν επίσης παρεμποδίσει τις επιχειρήσεις. Από το 2013, μόνο η Μαλαισία συνέλαβε 519 υπόπτους για τρομοκρατία, πολλοί από τους οποίους συνδέονταν με το ISIS. Οι περιφερειακές δυνάμεις ασφαλείας ήταν πολύ πιο προβλεπτικές στην αντιμετώπιση της απειλής του ISIS απ' όσο της Αλ Κάιντα. Και υπήρξε σημαντικά περισσότερη διακρατική συνεργασία, μεταξύ άλλων στις θαλάσσιες περιπολίες, στην προσπάθεια να αποτραπεί η ροή των μαχητών μέσα και έξω από τις νότιες Φιλιππίνες. Ο Abu Bakar Bashir και ο Aman Abdurrahman -οι κορυφαίοι ιδεολόγοι του ISIS και επικεφαλής της JAD στην περιοχή- είναι και οι δύο στην φυλακή.

Επιπλέον, η κεντρική ηγεσία του ISIS έστειλε ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με την δημιουργία ενός βιλαετιού (ή αλλιώς επαρχίας) στη Νοτιοανατολική Ασία. Τα κεντρικά όργανα τη οργάνωσης για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης υποχώρησαν από τις αρχικές δηλώσεις τους που υποδείκνυαν την ύπαρξη ενός βιλαετιού. Και σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο, η Βαγδάτη δεν ανέφερε το ISIS στην Ανατολική Ασία, μια παράλειψη που μπορεί να ήταν ή να μην ήταν παράβλεψη.

Η Νοτιοανατολική Ασία παραμένει γεωγραφικά απομακρυσμένη και απέχει πολύ από τον πυρήνα του ISIS στο Λεβάντε. Είναι επίσης πολιτιστικά απομακρυσμένη από την παραδοσιακή καρδιά του ισλαμικού κόσμου στην Αραβική Χερσόνησο. Πιο σημαντικό, ο αραβικός σοβινισμός έναντι των Μουσουλμάνων της Νοτιοανατολικής Ασίας -μια στάση που κωδικοποιήθηκε στο The Management of Savagery, από τον τζιχαντιστή στρατηγιστή Abu Bakr Naji- θα μπορούσε να περιορίσει το πεδίο της μελλοντικής συνεργασίας.