Το ΝΑΤΟ δεν είναι εγκεφαλικά νεκρό

Στο μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής του, το ΝΑΤΟ έχει απολαύσει σχεδόν απαράμιλλη παγκόσμια υπεροχή στην στρατιωτική τεχνολογία. Η συμμαχία πάντα αναζητούσε την πρωτοπορία, παραμένοντας πολύ πιο μπροστά από τους ανταγωνιστές της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με μεγάλες επενδύσεις, ηγήθηκαν στην πορεία. Όμως, το πλεονέκτημα αυτό κινδυνεύει τώρα, με προσωπικότητες όπως ο Jeff Bezos να λένε στους ηγέτες του Πεντάγωνου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να μείνουν πίσω [11] από την Κίνα στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας.

Πώς μπορεί το ΝΑΤΟ να διατηρήσει την κορυφή που τώρα κινδυνεύει να χάσει; Τα κράτη-μέλη πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, σε εθνικό επίπεδο, να παρακολουθούν τις καινοτομίες. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ θα πρέπει παρά ταύτα να είναι έτοιμο να διασφαλίσει ότι κανένα κράτος-μέλος δεν θα μείνει πίσω. Αυτή η δέσμευση είναι δύσκολο να εφαρμοστεί με τις μικρότερες χώρες του ΝΑΤΟ, μερικές από τις οποίες δεν διαθέτουν τους πόρους για να παραμείνουν ενήμερες για τις τελευταίες στρατιωτικές προόδους. Όμως, το ΝΑΤΟ επενδύει για να ομαλοποιήσει αυτές τις διαφορές. Για παράδειγμα, η Συμμαχική Διοίκηση Μετασχηματισμού (Allied Command Transformation) [12] στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια, συγκαλεί όλους τους συμμάχους στην συζήτηση για την ανάπτυξη και την χρήση νέων στρατιωτικών τεχνολογιών. Τα κοινά προγράμματα προμήθειας όπλων που αναπτύχθηκαν στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ βοηθούν επίσης τα κράτη-μέλη να αποκτήσουν νέα όπλα και να συμμετάσχουν σε νέες τεχνολογικές τάσεις. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την ενσωμάτωση όσο το δυνατόν περισσότερων συμμάχων στα κοινά σχέδια απόκτησης, διότι η διαδικασία αυτή επιτρέπει στα κράτη-μέλη να μάθουν δια των πράξεων στο χώρο της υψηλής τεχνολογίας.

Οι σχεδιαστές του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αξιολογήσουν τις νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence, Α.Ι.), για να καθορίσουν ποια στρατιωτικά πλεονεκτήματα μπορούν να προσφέρουν και με ποιο ρίσκο. Και η συμμαχία θα χρειαστεί να σχεδιάσει διαδικασίες απόκτησης που να είναι αρκετά αποτελεσματικές ώστε οι σύμμαχοι να αποκτήσουν τεχνολογία πριν καταστεί παρωχημένη (το λογισμικό είναι ιδιαίτερα προβληματικό από την άποψη αυτή). Τα κράτη-μέλη φέρουν το βάρος της ενημέρωσης των στρατευμάτων τους, αλλά το ΝΑΤΟ έχει την ευθύνη να φέρει μαζί όλους τους συμμάχους.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗ

Στην καρδιά της Έκθεσης Harmel, πριν από περισσότερα από 50 χρόνια, υπήρξε μια κεντρική πεποίθηση για την ευθύνη του ΝΑΤΟ: Ως αμυντική συμμαχία, το ΝΑΤΟ δεν υπήρχε μόνο για να διατηρήσει το status quo αλλά και, όσο το επιτρέπουν οι περιστάσεις, για να το αλλάξει. Εκείνη την εποχή, μια τέτοια επιταγή σήμαινε ότι το ΝΑΤΟ θα ακολουθούσε ισχυρή αποτροπή και άμυνα, ακόμη και καθώς θα παρέμενε έτοιμο για διάλογο και ύφεση (détente). Η συμμαχία ήταν έτοιμη να προσαρμοστεί γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Η έκθεση Harmel είναι εξίσου σημαντική σήμερα και το ΝΑΤΟ πρέπει να εξετάσει την αποστολή του και με παρόμοιο τρόπο. Μεταξύ των προτεραιοτήτων που συζητήθηκαν στο Λονδίνο, στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί και να προσαρμοστεί το ΝΑΤΟ, είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Αφγανιστάν και ο τεχνολογικός ανταγωνισμός. Αλλά η συμμαχία πρέπει να εξετάσει κι άλλες προτεραιότητες που δεν συζητήθηκαν στο Λονδίνο. Η κλιματική αλλαγή θα δημιουργήσει έλλειψη πόρων και θα προκαλέσει μετανάστευση. Η οικονομική στασιμότητα και η έλλειψη θέσεων εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες θα κατεβάσουν τους νέους στους δρόμους και θα προκαλέσουν πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, η οποία θα οδηγήσει σε εξτρεμισμό και τρομοκρατία σε ορισμένες περιπτώσεις.

Οι απαιτήσεις κάθε ημέρας συχνά σκιάζουν την μακροπρόθεσμη οπτική από τα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ. Η διαδικασία στρατηγικής αναθεώρησης που ξεκίνησε στο Λονδίνο δίνει την υπόσχεση να διαπεράσει αυτή την ομίχλη με επιτακτικές προτεραιότητες για το κοντινό μέλλον της συμμαχίας. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν την αναθεώρηση για να βοηθήσουν στην εκπόνηση μιας νέας Στρατηγικής Αντίληψης (Strategic Concept) [13], το επίσημο έγγραφο που περιγράφει τους σκοπούς και τους στόχους του ΝΑΤΟ.

Η τελευταία Στρατηγική Αντίληψη είναι σχεδόν μιας δεκαετίας παλιά, συντάχθηκε πριν η Ρωσία καταλάβει την Κριμαία και το ISIS δημιουργήσει το χαλιφάτο του. Το καθήκον να κάνει τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν σε μια νέα μπορεί να είναι επίπονο, αλλά το ΝΑΤΟ μπορεί να αντλήσει από την καθημερινή εμπειρία της δημιουργίας συναίνεσης, που θα το βοηθήσει να σφυρηλατήσει μια νέα Στρατηγική Αντίληψη. Αφότου διευθετηθεί ένα νέο έγγραφο, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ μπορούν να αρχίσουν να επικεντρώνονται στο έργο που υπάρχει ενόψει.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2019-12-19/nato-no...