Ο ρόλος των υδρογονανθράκων για την ελληνική οικονομία

Εικ. 5B: Προβλεπόμενη παγκόσμια υπεράκτια παραγωγή ανά κατηγορία βάθους μέχρι το 2040. Να σημειωθεί ότι η παγκόσμια ζήτηση από εξαιρετικά βαθιά υπεράκτια περιβάλλοντα θα ανέλθει σε 20 εκατ. βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου την ημέρα, ενώ σήμερα υπολογίζεται σε 5 εκατ. βαρέλια την ημέρα (IEA, 2019).

Εικ. 6: Οι καφέ αποχρώσεις αφορούν βάθη μικρότερα των 3.000 μέτρων. Οι γαλάζιες αποχρώσεις αφορούν βάθη βυθού μεγαλύτερα από 3.000 μέτρα. Σε αντίθεση με τις παραχωρήσεις της περιοχής του Ιονίου (λευκά πολύγωνα δυτικά της Κέρκυρας, επάνω αριστερά), μόνο ένα μικρό μέρος των παραχωρήσεων νοτιοδυτικά της Κρήτης έχει βάθος μικρότερο από 3.000 μέτρα (λευκά πολύγωνα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης). Η εξερεύνηση θα μετακινηθεί προοδευτικά από τα βόρεια προς τα νότια και από τα πιο μικρά βάθη (καφέ αποχρώσεις, κάτω από 1.000 μέτρα) σε μεγαλύτερα βάθη (σκούρο μπλε χρώμα, πάνω από 3.000 μέτρα). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι νέοι τομείς ενδιαφέροντος (κόκκινα πολύγωνα) (Πηγή: βάση δεδομένων βαθυμετρίας ΕΔΕΥ).
-------------------------------------------------------------------------

Υπό αυτό το πρίσμα, η τεχνολογική πρόοδος, το νομικό πλαίσιο, ο προγραμματισμός έκτακτης ανάγκης και οι πολιτικές ασφαλείας επικαιροποιούνται συνεχώς. Η επίβλεψη των εγκαταστάσεων και της ίδιας της γεώτρησης εντάσσονται άμεσα στους τομείς παρακολούθησης και εποπτείας που ασκεί η ΕΔΕΥ στους διαχειριστές (εντολοδόχους) στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οδηγίας για την υπεράκτια ασφάλεια (ΕΔΕΥ, 2019). Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι επιλεγείσες εταιρείες ή κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα να έχουν πιστοποιημένη εμπειρία στις τεχνολογίες εξερεύνησης βαθέων και υπερ-βαθέων υδάτων και να ικανοποιούν όλες τις απαραίτητες τεχνικές και χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για την ασφάλεια των υπεράκτιων εργασιών.

Τα προαναφερθέντα κριτήρια, μαζί με τον εκτιμώμενο όγκο των αποθεμάτων και την εμπορευσιμότητά τους, είναι κρίσιμα για την αξιολόγηση από την ΕΔΕΥ των προτάσεων μιας εταιρείας ή μιας κοινοπραξίας. Συχνά μέσω σύστασης κοινοπραξίας οι εταιρείες μοιράζονται το επενδυτικό βάρος για το κόστος εξερεύνησης και ανάπτυξης των πιθανών μεγάλων κοιτασμάτων, κάτι το οποίο ισχύει στην Ελλάδα για το μεγαλύτερο αριθμό των παραχωρήσεων που έχουν γίνει μέχρι τώρα (Εικ. 7).

Εικ. 7: Επικαιροποίηση των παραχωρήσεων, Μάρτιος 2020.
---------------------------------------------------------------------

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

Οι διεθνείς ανάγκες για ενέργεια αυξήθηκαν δραματικά την τελευταία δεκαετία, με το αέριο να αντιπροσωπεύει το 45% αυτής της αύξησης. Παράλληλα, η μείωση της συμβολής του άνθρακα και η διεύρυνση χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αναμένεται να αντικαταστήσουν μέρος του πετρελαίου που χρησιμοποιείται για την ηλεκτρική ενέργεια και τις μεταφορές. Αυτό με την σειρά του ενισχύει την σημασία του φυσικού αερίου στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα των προαναφερόμενων αλλαγών οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής αερίου από υπεράκτιες γεωτρήσεις καλύπτοντας σχεδόν το 30% της παγκόσμιας ζήτησης τα τελευταία πέντε χρόνια. Καθώς έχουν ξεπεραστεί οι τεχνολογικοί περιορισμοί της εξερεύνησης και πλέον καθίσταται εφικτή η παραγωγή σε περιβάλλοντα πολύ βαθέων υδάτων, η βιομηχανία επικεντρώνεται σήμερα στα εξαιρετικά βαθιά ύδατα, με στόχο την παραγωγή μεγάλου μέρους του φυσικού αερίου από τέτοια θαλάσσια περιβάλλοντα στο εγγύς μέλλον.

Το έντονο διεθνές ενδιαφέρον οδήγησε μεταξύ άλλων στις ανακαλύψεις των πεδίων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (Zορ, Λεβιάθαν, Ταμάρ, Αφροδίτη, Καλυψώ, Γλαύκος) καθώς και στην δυτική Μαύρη Θάλασσα (μετά από την ανακάλυψη του κοιτάσματος Neptun) (Essau, 2018). Για την περίοδο 2019-2024, η international Energy Agency (IEA) προβλέπει ετήσια αύξηση κατά 1,6% στην κατανάλωση φυσικού αερίου. Σε σύγκριση με την άνοδο κατά 4,6% το 2018, πρόκειται σαφώς για μείωση, η οποία όμως σχετίζεται με την αδύναμη οικονομική ανάπτυξη και τις ηπιότερες καιρικές συνθήκες του 2019. Παρόλο που η αύξηση είναι χαμηλότερη από το 2018, η ζήτηση για φυσικό αέριο παγκοσμίως αναμένεται να αυξηθεί, οδηγώντας σε πιο εντατικές έρευνες και κατ’ επέκταση σε παραγωγή από εξαιρετικά βαθιά ύδατα.

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

Λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, η ύπαρξη ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών και της οικονομίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταβάλει προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι ο ενεργειακός εφοδιασμός είναι συνεχής και ότι το ενεργειακό κόστος για τον καταναλωτή παραμένει σταθερό. Σε απάντηση στην πολιτική κρίση στην Ουκρανία πριν από λίγα χρόνια και στην καθολική ανάγκη για σταθερή και απρόσκοπτη παροχή ενέργειας για τους πολίτες και την οικονομία της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την στρατηγική της για την ενεργειακή ασφάλεια το 2014. Η στρατηγική αυτή βασίστηκε σε εμπεριστατωμένη μελέτη της ενεργειακής εξάρτησης των κρατών μελών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού (Τusk, 2014, Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2011, 2017).