Ο διαρκής στρατηγικός στόχος της Τουρκίας για την Κύπρο

Δ. Για την προετοιμασία της διχοτόμησης θα πρέπει αρχικά να επιτευχθεί ο γεωγραφικός διαχωρισμός των δύο «κοινοτήτων». Κατόπιν τούτου και κατά την διάρκεια του μεταβατικού σταδίου της αυτοκυβέρνησης και πριν το δημοψήφισμα, θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στους Τούρκους να επιστρέψουν στην Κύπρο, ώστε να αυξηθεί ο πληθυσμός, σε αναλογία όμοια με αυτήν επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας («Αν πάρουμε τα μέτρα μας ώστε το σύνολο των Τούρκων να αυξηθεί σε ποσοστό όμοιο με εκείνο που ήταν επί οσμανικής διακυβερνήσεως, τότε δεν θα ανησυχούμε από το δημοψήφισμα που θα γίνει προς τον σκοπό είτε του καθορισμού της τύχης του συνόλου της νήσου είτε της διχοτομήσεως»).

Ε. Η Τουρκία πρέπει να συμμετέχει και στην ασφάλεια του εδάφους που θα παραχωρηθεί στην ελληνική πλευρά, με στρατιωτικές βάσεις.

ΣΤ. Η Τουρκία δεν θα δεχθεί ποτέ την προσάρτηση της Κύπρου στην Ελλάδα.

Από τις εκθέσεις αυτές πηγάζει η στοχοθεσία της Τουρκίας. Ο βραχυπρόθεσμος στόχος ήταν ο γεωγραφικός και πολιτικός διαχωρισμός των δύο «κοινοτήτων» και η αύξηση του τουρκικού πληθυσμού της Μεγαλονήσου, τα οποία αποτελούσαν την προετοιμασία της διχοτόμησης. Ο μεσοπρόθεσμος στόχος ήταν η διχοτόμηση με την προσφορότερη μορφή σύμφωνα με τα συμφέροντα της Τουρκίας. Ο μακροπρόθεσμος στόχος ήταν ο στρατηγικός έλεγχος ολόκληρης της Κύπρου [8].

ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ : ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

Την δεκαετία του ΄50, η τουρκική κυβέρνηση πίστευε ότι οι προϋποθέσεις της επιτυχίας του βραχυπρόθεσμου στόχου, δηλαδή του διαχωρισμού μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και της αύξησης του τουρκικού πληθυσμού στη Μεγαλόνησο ήταν μεταξύ άλλων : (α) η αφύπνιση της τουρκικής κοινής γνώμης για το κυπριακό ζήτημα, με σκοπό να εξασφαλιστεί η εσωτερική νομιμοποίηση, (β) η διάδοση της εικόνας στο εξωτερικό ότι η Κύπρος αποτελεί σημαντικό κομμάτι των εθνικών της συμφερόντων, (γ) η εξασφάλιση της απόλυτης υπακοής των Τουρκοκυπρίων στους ηγέτες τους και η ενστάλαξη σε αυτούς του τούρκικου εθνικισμού [9], (δ) η αποστολή του μηνύματος στο εξωτερικό, ότι είναι αδύνατη η συμβίωση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με σκοπό να νομιμοποιήσει την de facto διχοτόμηση, αφού η ανταλλαγή πληθυσμών δεν τύγχανε διεθνούς υποστήριξης και (ε) η αποφυγή οποιουδήποτε σχεδίου λύσης που δεν προέβλεπε την διχοτόμηση.

Έτσι λοιπόν η τουρκική πολιτική κινήθηκε σε δύο άξονες. Ο πρώτος άξονας σχετιζόταν με την απόκτηση εσωτερικής νομιμοποίησης και της προβολής της στο εξωτερικό. Ως μέσο επέλεξε την προπαγάνδα και το πογκρόμ και ως φορέα υλοποίησης αυτών την οργάνωση «Kibris Turktur» (H Kύπρος είναι Τουρκική). Η ίδρυση της συγκεκριμένης οργάνωσης χρονολογείται στο 1954, και στόχος της ήταν «να γνωστοποιήσει στην διεθνή κοινή γνώμη το γεγονός ότι η Κύπρος είναι τουρκική, να υπερασπιστεί τα δικαιώματα και τα προνόμια των Τούρκων αναφορικά με την Κύπρο καθώς και να προετοιμάσει την κοινή γνώμη της Τουρκίας [10]. Η σημαντικότερη ίσως αποστολή της οργάνωσης η «Κύπρος είναι Τουρκική» ήταν η οργάνωση και η εκτέλεση των Σεπτεμβριανών [11], υπό την σκέπη της τουρκικής κυβέρνησης [12]. Τα «Σεπτεμβριανά» εκτός από ζητήματα εσωτερικής πολιτικής εξυπηρετούσαν και στόχους εξωτερικής πολιτικής σχετικούς με το κυπριακό ζήτημα. Όπως αναφέρει ο Κρανιδιώτης «Τα Σεπτεμβριανά, τα οποία έλαβαν χώρα μια μέρα πριν την λήξη της τριμερούς διάσκεψης έδωσαν στην κατάπληκτη διεθνή κοινή γνώμη την ψευδή εντύπωση, ότι η πολιτική της στο Κυπριακό είχε λαϊκό έρεισμα» [13].

Ο δεύτερος άξονας αφορούσε την απόκτηση εξωτερικής νομιμοποίησης και την αποφυγή σχεδίου το οποίο θα ευνοούσε τα ελληνικά συμφέροντα. Η Τουρκία θα έπρεπε να πείσει με κάποιο τρόπο την διεθνή κοινή γνώμη ότι η διχοτόμηση ήταν μια επιλογή που θα έλυνε το κυπριακό ζήτημα με δίκαιο τρόπο. Προς τούτο, η Τουρκία επέλεξε να υιοθετήσει το αφήγημα ότι «Η συμβίωση μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων δεν ήταν δυνατή», να το επιβάλει επί του πεδίου και να το εξάγει στην διεθνή κοινή γνώμη. Ως μέσο επέλεξε εργαλεία υβριδικού πολέμου και ειδικότερα την «στρατηγική του πολέμου διά αντιπροσώπου» [14]. Φορέας υλοποίησης της στρατηγικής ήταν αρχικά η οργάνωση ΒΟΛΚΑΝ (Ηφαίστειο) και στην συνέχεια η ΤΜΤ (Τurk Mukavamet Teskilati-Τουρκική Οργάνωση Αμύνης). Στόχος της ΒΟΛΚΑΝ ήταν από τη μια η διά της βίας ευθυγράμμιση των Τουρκοκυπρίων με την πολιτική και πρακτική της ηγεσίας τους, και από την άλλη η δημιουργία συνθηκών τριβής με τους Ελληνοκυπρίους. Όμως η συγκεκριμένη οργάνωση δεν ήταν πολύ ισχυρή και έτσι τον Νοέμβριο του 1957 κυκλοφόρησαν προκηρύξεις που ανήγγειλαν την διάλυση της Βολκάν και την δημιουργία της ΤΜΤ [15]. Στην πραγματικότητα η δράση της ΤΜΤ η οποία ήταν οργανωμένη και προσχεδιασμένη από την ίδια την Τουρκία και τύγχανε της βρετανικής ανοχής είχε τους εξής στόχους: (α) Να αποδειχθεί εμπράκτως το επιχείρημα ότι δεν είναι δυνατή η συμβίωση Τούρκων και Ελλήνων, ούτως ώστε οι μεν Τούρκοι να ζητούν διχοτόμηση οι δε Άγγλοι να εμφανίζονται ως διαιτητές, (β) Να δικαιολογήσουν το αδύνατον της ικανοποιήσεως των ελληνικών αιτημάτων, (γ) Να εξουδετερώσουν κάθε αντίσταση του ελληνικού πληθυσμού καταρρακώνοντας το ηθικό του, (δ) Να αναγκάσουν την ΕΟΚΑ να διεξάγει διμέτωπο αγώνα με σκοπό να μπορέσουν να την πλήξουν ανεπανόρθωτα [16], (ε) Να ενισχύσει τις σχέσεις ανάμεσα στους Τουρκοκυπρίους και τη Μητέρα Πατρίδα [17].