Το αιώνιο πρόβλημα της Αμερικής με το Πακιστάν

Όλο αυτό το διάστημα, ακόμη και εκείνοι οι Πακιστανοί που ήταν πρόθυμοι να εξετάσουν την συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν σε αμφιβολία για το αν οι βασικοί στρατηγικοί στόχοι τους στο Αφγανιστάν θα μπορούσαν να επιτευχθούν ακολουθώντας την ηγεσία της Ουάσινγκτον. Είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έδειξαν ποτέ μεγάλη συμπάθεια για τις ανησυχίες του Πακιστάν στο Αφγανιστάν, τις οποίες συχνά θεωρούσαν υπερβολικές. Δεν πήραν ποτέ στα σοβαρά την ανησυχία της Ισλαμαμπάντ ότι η κυβέρνηση με έδρα την Καμπούλ θα μπορούσε να αναδειχθεί ως απειλή, είτε υποστηρίζοντας αλυτρωτικές αξιώσεις στο πακιστανικό έδαφος είτε στο πλευρό της Ινδίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης δίσταζαν συνήθως όταν η Ισλαμαμπάντ ζητούσε βοήθεια για την επίλυση της διαφωνίας για τα σύνορα στην Γραμμή Durand και ολοένα και πλησίαζαν όλο και πιο κοντά στην δική τους στρατηγική εταιρική σχέση με το Νέο Δελχί.

Η υπέρβαση του σκεπτικισμού του Πακιστάν έγινε επίσης πιο δύσκολη καθώς ενισχυόταν η εξέγερση των Ταλιμπάν. Μέσω των Αφγανών Ταλιμπάν, και κυρίως μέσω των [μελών του δικτύου] Haqqani, το Πακιστάν εργάστηκε ουσιαστικά για να ωθήσει την Ινδία έξω από την χώρα και να στοχεύσει τους αντιληπτούς εχθρούς του. Δεν είχε άλλο εργαλείο συγκρίσιμης αποτελεσματικότητας: είχε προδώσει προ πολλού την εμπιστοσύνη των Αφγανών ηγετών που δεν ήταν Ταλιμπάν και δεν είχε επαρκή οικονομική επιρροή για να φτάσει σε μια θέση επιρροής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν πολλές φορές να χρησιμοποιήσουν καταναγκαστικά μέτρα και θετικά κίνητρα για να κερδίσουν την υποστήριξη του Πακιστάν -υιοθετώντας συχνά ένα μείγμα και των δύο πολιτικών ταυτόχρονα. Αυτές οι προσπάθειες, ωστόσο, δεν παρείχαν ποτέ στην Ουάσιγκτον μεγάλη επιρροή στο Αφγανιστάν. Τα «καρότα» των ΗΠΑ, όπως η πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16, χορηγήθηκαν μόνο καθυστερημένα και μετά από εκτεταμένες συζητήσεις του Κογκρέσου που συχνά μείωναν την διπλωματική τους απόδοση, εφιστώντας την προσοχή του κοινού στους τρόπους με τους οποίους το Πακιστάν υπονόμευε τους στόχους των ΗΠΑ στην περιοχή. Δισεκατομμύρια δολάρια σε «επιστροφές» για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Πακιστάν καθυστερούσαν τακτικά ή έφταναν με διάφορες προϋποθέσεις, καθιστώντας δύσκολη την ρύθμιση της βοήθειας είτε για την τιμωρία είτε για την επιβράβευση της συμπεριφοράς της Ισλαμαμπάντ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες σπάνια απειλούσαν επίσης ότι θα αναγκάσουν το Πακιστάν να πληρώσει ένα υψηλό τίμημα για την αδιαλλαξία του. Μόνο μια φορά καθ' όλη τη διάρκεια του 20ετούς πολέμου, η Ουάσινγκτον αύξησε τα στοιχήματα με επαρκώς στοχευμένο και ισχυρό τρόπο ώστε η Ισλαμαμπάντ αναγκάστηκε να αλλάξει την προσέγγισή της στο Αφγανιστάν. Αυτή η μοναδική επιτυχία ήρθε με το άμεσο σοκ της εισβολής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, όταν οι στρατηγοί του Πακιστάν αισθάνθηκαν αναγκασμένοι να μείνουν στην άκρη καθώς οι Ταλιμπάν σύμμαχοί τους ηττώντο. Ο Μουσάραφ και οι συμπατριώτες του φοβόντουσαν το τι θα μπορούσαν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες διαφορετικά, και δεν ήταν πρόθυμοι να πέσουν μαζί με τους Ταλιμπάν.

Αλλά η Ουάσινγκτον δεν κατάφερε να αξιοποιήσει άλλες εξέχουσες στιγμές για εξαναγκασμό, όταν οι ηγέτες του Πακιστάν ένιωθαν ευάλωτοι και οι απειλές των ΗΠΑ ήταν πιο πιθανό να είναι αξιόπιστες. Η πρώτη ευκαιρία ήρθε αμέσως πριν το «κύμα» [αύξησης του αριθμού των στρατευμάτων των ΗΠΑ] από την κυβέρνηση Ομπάμα το 2010 στο Αφγανιστάν, όταν η απειλή μιας μεγάλης κλιμάκωσης των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ θα μπορούσε να αναγκάσει την Ισλαμαμπάντ και τους πληρεξουσίους της Ταλιμπάν σε σοβαρές διαπραγματεύσεις. Η Ουάσινγκτον επέλεξε να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις με την ελπίδα ότι οι στρατιωτικές πρόοδοί της θα επιτύχουν μια σαρωτική νίκη επί των Ταλιμπάν ή τουλάχιστον μια ευκαιρία διαπραγμάτευσης από θέση μεγαλύτερης ισχύος. Εκ των υστέρων, η απειλή κλιμάκωσης των ΗΠΑ πιθανότατα να προσέφερε ένα καλύτερο εξαναγκαστικό «μαστίγιο» από όσο η πραγματική κλιμάκωση.
Η δεύτερη ευκαιρία [3] ήρθε τον Μάιο του 2011, αμέσως αφότου οι αμερικανικές δυνάμεις σκότωσαν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν σε μια τολμηρή επιδρομή εντός του πακιστανικού εδάφους. Η παρουσία του ηγέτη της Αλ Κάιντα στο πακιστανικό έδαφος αποκάλυψε στον κόσμο ότι η Ισλαμαμπάντ ήταν είτε ανίκανη είτε δόλια –είτε κάποιος μπερδεμένος συνδυασμός των δύο. Ο στρατός του Πακιστάν ήταν ταπεινωμένος και ευάλωτος στις πιέσεις στο εσωτερικό και διεθνώς. Ωστόσο, αντί να ακολουθήσουν νέες απειλές για το τι θα ακολουθούσε εάν το Πακιστάν δεν άλλαζε πορεία, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έκαναν πίσω σε μεγάλο βαθμό [4].

Αυτοί οι αξιωματούχοι φοβήθηκαν πιθανώς τις συνέπειες του να κλωτσήσουν τον πακιστανικό στρατό όταν ήταν ήδη πεσμένος και ήλπιζαν να διατηρήσουν τουλάχιστον αρκετή συνεργασία για να επιτρέψουν την πρόσβαση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν μέσω των δρόμων και του εναέριου χώρου του Πακιστάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πίστευαν επίσης ότι η κατάσταση του Πακιστάν θα μπορούσε πάντα να επιδεινωθεί. Οι διπλοπρόσωποι στρατηγοί ήταν λιγότερο κακοί από τους απόλυτα ισλαμιστές και την αδίστακτη λαβή του στρατού στην εσωτερική πολιτική πιο προβλέψιμη από τις μπερδεμένες εναλλακτικές λύσεις.

ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

Η Ουάσινγκτον βρίσκεται τώρα σε μια θέση με το Αφγανιστάν που μοιάζει πολύ με τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η χώρα κινδυνεύει για άλλη μια φορά να γίνει βάση για την διεθνή τρομοκρατία, καθώς η νίκη των Ταλιμπάν προσφέρει ένα σημείο συγκέντρωσης για τον παγκόσμιο τζιχαντισμό. Οι Ταλιμπάν, και ιδιαίτερα οι Haqqani, δεν έχουν χωριστεί ποτέ πλήρως από την Αλ Κάιντα και θύλακες ακυβέρνητων εδαφών στο Αφγανιστάν θα προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο σε ομάδες όπως το ISIS ή νέες τρομοκρατικές οργανώσεις με παγκόσμιους στόχους. Η κυριαρχία των Ταλιμπάν θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει εξτρεμιστικά κινήματα στο εξωτερικό και να προκαλέσει έξοδο προσφύγων, αυξάνοντας περαιτέρω την περιφερειακή αστάθεια.