Οι αβέβαιες εκλογές στην Λιβύη

Ενδεικτικό της αστάθειας και της ρευστότητας είναι οι πληροφορίες περί παύσεως εκ των καθηκόντων της υπουργού Εξωτερικών της χώρας, Najla Mangoush, σύμφωνα με ανακοίνωση του τριμελούς Προεδρικού Συμβουλίου (6 Νοεμβρίου), για «διαχειριστικές παραβάσεις», και η απαγόρευση εξόδου της από την χώρα. Λίγες ώρες αργότερα, ο εκπρόσωπος της GNU δήλωνε ότι το Προεδρικό Συμβούλιο δεν έχει ανάλογες αρμοδιότητες να παύσει την Υπουργό Εξωτερικών και αυτή θα συνεχίσει να ενασκεί κανονικά τα καθήκοντά της [32]. Η αμερικανοσπουδασμένη Υπουργός έχει ταχθεί υπέρ της διεξαγωγής των διπλών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου και συχνά διακηρύσσει την ανάγκη της άμεσης απομάκρυνσης των μισθοφόρων και των ξένων δυνάμεων. Είναι πιθανόν η κρίση αυτή μεταξύ Προεδρίας και GNU να ξεπεραστεί αλλά είναι ενδεικτική των πολλαπλών αντιθέσεων που υπάρχουν στα διαφορετικά κυβερνητικά όργανα. Ενδεχομένως, η κίνηση της απομάκρυνσης της Υπουργού Εξωτερικού να αποσκοπεί στο να μειώσει τις όποιες ελπίδες επιτυχίας της διεθνούς διάσκεψης που διοργανώνει στις 12 Νοεμβρίου η Γαλλία για την Λιβύη. Ορισμένες χώρες θεωρούν άσκοπη την γαλλική πρωτοβουλία καθόσον ανάλογες προσπάθειες εκτυλίσσονται και από το Βερολίνο (ανάλογες διασκέψεις) ενώ το Παρίσι έχει κατηγορηθεί ότι έχει εμπλακεί ενεργά στην λιβυκή κρίση. Στην διάσκεψη στο Παρίσι θα συμμετάσχει και η Αμερικανίδα αντιπρόεδρος, Kamala Harris [33]. Γαλλία και ΗΠΑ έχουν ταχθεί υπέρ της άμεσης διεξαγωγής των διπλών εκλογών και της απομάκρυνσης των ξένων μαχητών. Στην διάσκεψη των Παρισίων θα συμμετάσχει και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, σε αντίθεση με τη μη συμμετοχή της Ελλάδος στις διασκέψεις του Βερολίνου. Η ελληνική συμμετοχή προτάθηκε ως ο λόγος της τουρκικής άρνησης συμμετοχής στην εν λόγω διάσκεψη.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Δεν έχουν παρατηρηθεί σημαντικές μεταβολές στην ισορροπία δυνάμεων των δύο αντιμαχομένων πλευρών από τον Ιούνιο του 2020 που τέθηκε σε εφαρμογή η συμφωνία περί των εχθροπραξιών. Αμφότερες οι πλευρές αντιλήφθηκαν ότι παρά την εξωτερική υποστήριξη που λαμβάνουν δεν υφίστανται οι προϋποθέσεις για μια συντριπτική στρατιωτική επικράτησή τους, ειδικά για όσο διάστημα οι ξένοι πάτρωνές τους είναι πρόθυμοι να εντείνουν την εμπλοκή τους σε περίπτωση που διαφανούν συνθήκες επικράτησης της μιας πλευράς. Η δυναμική τουρκική παρέμβαση είναι αυτή που διέσωσε την κυβέρνηση του GNA και εμπόδισε την κατάληψη της Tripoli την άνοιξη του 2020 από τις δυνάμεις του LNA. Αντίθετα, η ανεπίσημη αιγυπτιακή προειδοποίηση περί δυναμικής επέμβασης είναι αυτή που σταμάτησε τις δυνάμεις του GNA έξω από την πόλη Sirti όταν η πλάστιγγα έγειρε υπέρ των δυνάμεων της Tripolitania.

Έκτοτε οι αντιμαχόμενες πλευρές διέκοψαν τις εχθροπραξίες και επικεντρώθηκαν στην ενίσχυση των δυνάμεων τους και την εξασφάλιση ελέγχου στις περιοχές που κατέχουν. Η εξωτερική ενίσχυσή τους με πολεμικό υλικό συνεχίζεται, όπως και η παρουσία ξένων μισθοφορικών δυνάμεων. Οι μισθοφορικές δυνάμεις, κυρίως από το Τσαντ, το Σουδάν, και την Συρία, αλλά και μισθοφόροι της ελεγχόμενης από τη Μόσχα εταιρείας Wagner (στο πλευρό του LNA) υπολογίζονται συνολικά σε 20.000 άτομα. Είναι γεγονός ότι η μαχητική ικανότητα των διαφόρων μισθοφορικών ομάδων είναι κατώτερη από εκείνη των μαχητών της Wagner στα επίπεδα εκπαίδευσης, εξοπλισμού, και διοίκησης καίτοι οι πρώτοι υπερτερούν αριθμητικά. Όλες, όμως, οι ομάδες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες στις απώλειες των μαχητών τους, αποφεύγοντας την αποφασιστική σύγκρουση και ειδικά τον αιματηρό εκ συστάδην αγώνα, βασιζόμενες κυρίως σε εκπομπή μεμακρυσμένων πυρών. Εξαίρεση αποτελούν οι εξτρεμιστικές ισλαμιστικές οργανώσεις που με φανατισμό και διάθεση αυτοθυσίας ενεργούν στη μάχη ενώ συχνές είναι και οι επιθέσεις αυτοκτονίας.

Γενικά οι Λίβυοι πολίτες δεν είναι πρόθυμοι να στρατολογηθούν στις ένοπλες δυνάμεις ή πολιτοφυλακές των αντιμαχομένων πλευρών, καθώς η ζωή σταδιακά επιστρέφει σε μια ομαλότητα και είναι ικανοί να καλύπτουν τις βιοτικές ανάγκες από άλλες διάφορες πηγές. Η πρόσφατη αύξηση της παραγωγής υδρογονανθράκων επέτρεψε την κυβέρνηση να επαναφέρει μερικώς μια «πολιτική επιδομάτων» με αποτέλεσμα την αύξηση της απροθυμίας των Λίβυων να καταταχθούν με συνεπακόλουθο την συνέχιση της εξάρτησης από μισθοφορικές ομάδες άρα και τη μισθοδοσία τους.

Η μαχητική ικανότητα των «επίσημων» στρατευμάτων των αντιμαχομένων παραμένει χαμηλή παρά την εμπλοκή ξένων εκπαιδευτών (κυρίως από Τουρκία για τις δυνάμεις του GNA και από ΗΑΕ και Αίγυπτο για τον LNA). Διακρίνεται μια μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην αναβάθμιση των δυνάμεων της δυτικής Λιβύης ως αποτέλεσμα της ανωτερότητας και τεχνογνωσίας των Τούρκων στρατιωτικών που τις πλαισιώνουν. Η Τουρκία φαίνεται ότι έχει διαθέσει ένα ολοκληρωμένο πακέτο υποστήριξης στις δυνάμεις του GNA που, πλέον της παροχής εξοπλισμού, λογιστικής υποστήριξης, και εκπαίδευσης, παρέχει και πληροφοριακή υποστήριξη, επιχειρησιακή σχεδίαση, και έλεγχο, ακόμη και περιορισμένη εμπλοκή προσωπικού και μέσων στις επιχειρήσεις. Πιθανόν η Άγκυρα να επιδιώκει την -στην κατάλληλη εποχή- επανάληψη της επιτυχίας των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν έναντι των Αρμενίων (2020), στο μέτωπο της Λιβύης. Σε κάθε περίπτωση οι δυνάμεις του GNA και LNA αποβλέπουν περισσότερο στην διασφάλιση της εξουσίας και προνομίων των ηγετικών ομάδων στις περιοχές που ελέγχουν παρά στην επικράτηση επί των αντιπάλων τους σε συνθήκες σκληρής (και αβέβαιης) πολεμικής αναμέτρησης.