Η διπλωματία —και η στρατηγική ασάφεια— μπορούν να αποτρέψουν μια κρίση στην Ουκρανία

Το 2008, σε μια θερμή σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, στην οποία τα κράτη-μέλη επέλεξαν να μην προσκαλέσουν την Ουκρανία να συμμετάσχει στην συμμαχία, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, μοιράστηκε μια ειλικρινή στιγμή με τον ομόλογό του των ΗΠΑ, τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους [τον νεότερο]. «Τζορτζ», είπε ο Πούτιν, «πρέπει να καταλάβεις ότι η Ουκρανία δεν είναι καν χώρα. Μέρος της επικράτειάς της βρίσκεται στην Ανατολική Ευρώπη και το μεγαλύτερο μέρος δόθηκε σε εμάς». Τον Ιούλιο αυτού του χρόνου, ο Πούτιν ανέλυσε εκτενώς αυτό το θέμα σε μια μακρά πραγματεία με τίτλο «Περί Ιστορικής Ενότητας των Ρώσων και των Ουκρανών» (On the Historical Unity of Russians and Ukrainians), στην οποία επέμεινε στην πολιτιστική και θρησκευτική ενότητα Ρώσων και Ουκρανών και κατηγόρησε την Δύση για απόπειρα να απομακρύνει την Ουκρανία από την Ρωσία. Το κεντρικό σημείο του ήταν: «Είμαστε ένας λαός».

Ο Τζο Μπάιντεν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν συναντώνται στην Γενεύη, τον Ιούνιο του 2021. Kevin Lamarque / Reuters
-------------------------------------------------------

Αυτή η πεποίθηση προκάλεσε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, και επανεμφανίστηκε με τη μεγάλη στρατιωτική ανάπτυξη της Ρωσίας στα σύνορα με τον δυτικό γείτονά της. Η ανάπτυξη [των στρατευμάτων] οδηγεί σε συναγερμό ότι μια εισβολή ίσως είναι επικείμενη. Έχει επίσης οδηγήσει σε έναν επείγοντα διάλογο σχετικά με τις προθέσεις της Ρωσίας. Τι πραγματικά αναμένει να επιτύχει η Ρωσία συγκεντρώνοντας στρατεύματα; Πιστεύει ότι μπορεί να πιέσει την Ουκρανία να εγκαταστήσει μια φιλορωσική κυβέρνηση μετά από επτά χρόνια στρατιωτικών εχθροπραξιών; Ή επιδιώκει άλλους στόχους;

Το ανεξιχνίαστο των προθέσεων του Κρεμλίνου ίσως είναι στην πραγματικότητα ο σκοπός του. Οι Ρώσοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προσπαθούν εδώ και καιρό να κρύψουν τα κίνητρά τους, αφήνοντας τους αντιπάλους τους να εικάζουν, σε μια απόπειρα στρατηγικής ασάφειας. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο προβλέψιμες στην προσέγγισή τους όσον αφορά την κρίση στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έκανε καλά να αντιγράψει το ρωσικό σενάριο και να κάνει τη Μόσχα να αναρωτιέται —και να ανησυχεί— για τις ικανότητες και τα σχέδια της Ουάσιγκτον. Μόνο τότε μπορεί μια αναζωογονημένη διπλωματική διαδικασία -μια [διαδικασία] που τοποθετεί τις Ηνωμένες Πολιτείες στο τραπέζι [των διαπραγματεύσεων]- να λειτουργήσει ώστε να αποτρέψει την Ρωσία από το να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημά της στην Ουκρανία.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΑ ΕΔΑΦΗ

Η ανάπτυξη περίπου 90.000 στρατιωτών κατά μήκος των συνόρων Ρωσίας-Ουκρανίας έχει οδηγήσει σε φόβους για μια επερχόμενη ρωσική στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να είναι επικείμενη ή να πραγματοποιηθεί μέσα στους επόμενους λίγους μήνες. Πράγματι, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και εργάζεται ενεργά με τους Ευρωπαίους συμμάχους της τόσο για να αποτρέψει την Ρωσία όσο και για να σχεδιάσει μια απάντηση σε μια πιθανή εισβολή, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει άλλη λογική αιτία για την ρωσική συσσώρευση.

Σίγουρα, αυτή είναι μια κατάλληλη στιγμή για την Ρωσία να ανεβάσει τον πήχη στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απορροφημένες στο εσωτερικό από την πανδημία της COVID-19 και από ένα πολωμένο και δυσλειτουργικό πολιτικό περιβάλλον. Η κύρια εστίαση της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον έχει επίσης μετατοπιστεί ξεκάθαρα στην Κίνα. Η Ευρώπη παλεύει με την αναζωπυρούμενη πανδημία. Η νέα γερμανική κυβέρνηση θα αναλάβει καθήκοντα αυτή την εβδομάδα. Η Γαλλία είναι απορροφημένη από τις επερχόμενες εκλογές της, και το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της αποχώρησής του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μεταναστευτική κρίση κατά μήκος των συνόρων Λευκορωσίας και Πολωνίας έχει επίσης απομακρύνει το βλέμμα της ΕΕ από την Ουκρανία.

Ωστόσο, η εστίαση της Ρωσίας δεν έχει παρεκκλίνει ποτέ από τον δυτικό γείτονά της. Πέρα από τον Πούτιν, μεγάλο μέρος του ρωσικού κοινού έχει δυσκολευθεί να αποδεχθεί την Ουκρανία ως ανεξάρτητο κράτος μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Πούτιν βλέπει τον εαυτό του [2] σαν τους Ρώσους και Σοβιετικούς ηγέτες που πίστευαν ότι αποστολή τους ήταν να «συγκεντρώσουν τα εδάφη»: να ανακτήσουν το ρωσικό έδαφος που, σε διάφορες ιστορικές συγκυρίες, είχε χαθεί μέσω του πολέμου ή της κατάρρευσης του κράτους. Ο Πούτιν συνεχίζει να επανεξετάζει το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Για αυτόν, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία που δεν έχει τελειώσει —και μπορεί ακόμα να αναστραφεί.

Όταν ανήλθε στην εξουσία πριν από 21 χρόνια, ο Πούτιν δεσμεύτηκε να επαναφέρει την Ρωσία στον ρόλο που της αρμόζει ως μεγάλης δύναμης [3]. Στην συνέχεια υποστήριξε ότι η πιο επιθυμητή διεθνής τάξη σε έναν πολυπολικό κόσμο είναι μια εκδοχή του μεταπολεμικού συστήματος της Γιάλτας για τον 21ο αιώνα, στο οποίο [σύστημα] οι μεγάλες δυνάμεις χώρισαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής και τα μικρότερα κράτη είχαν περιορισμένη κυριαρχία. Το Κρεμλίνο βλέπει την αμυντική περίμετρό του όχι στα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας αλλά μάλλον στα σύνορα του μετασοβιετικού χώρου˙ ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο για την Ρωσία οι μικρότεροι γείτονές της να εγκαταλείψουν κάθε ιδέα ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο Πούτιν προσπάθησε να κάνει τις Δυτικές χώρες να αναγνωρίσουν την άποψη του Κρεμλίνου ότι οι γείτονες της Ρωσίας εμπίπτουν σε μια ρωσική σφαίρα επιρροής. Αυτή περιλαμβάνει την Ουκρανία, μια χώρα που κατά την άποψη του Πούτιν διαδραματίζει βασικό ρόλο στο να ενισχύσει —ή δυνητικά να θέσει σε κίνδυνο— την ασφάλεια του ρωσικού κράτους.

Η σημερινή στρατιωτική συγκέντρωση της Ρωσίας κοντά στα ουκρανικά σύνορα έχει αυξήσει την πιθανότητα μιας νέας εισβολής στην Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να επιφέρει αυτό που ο Πούτιν επιδιώκει εδώ και καιρό: μια νέα, φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο και την εγκατάλειψη των προσπαθειών της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Το Κρεμλίνο ίσως ήλπιζε αρχικά ότι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του δεσμευόμενος να επεξεργαστεί ένα modus vivendi, θα ήταν πρόθυμος να συμβιβασθεί. Αλλά η Μόσχα τον βλέπει τώρα ως έναν ολοένα και πιο εχθρικό αντίπαλο. Ο Ζελένσκι έχει κλείσει τα φιλορωσικά μέσα ενημέρωσης και έχει καταδιώξει τον Βίκτορ Μεντβεντσούκ, έναν εξέχοντα Ουκρανό ολιγάρχη ο οποίος θεωρείται ότι είναι ο άνθρωπος του Πούτιν στην Ουκρανία. Πρόσφατα [ο Ζελένσκι] προειδοποίησε για ένα σχεδιαζόμενο, υποστηριζόμενο από την Ρωσία, πραξικόπημα εναντίον του. Η συγκέντρωση τεθωρακισμένων και στρατιωτικού προσωπικού είναι μια ηχηρή υπενθύμιση ότι οι δύο χώρες ισορροπούν στο χείλος της ανοιχτής σύγκρουσης, την στιγμή που συνεχίζεται μια υποκινούμενη και υποστηριζόμενη από την Ρωσία εξέγερση στην ανατολική [επαρχία] Ντονμπάς.

ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΕΞΙΧΝΙΑΣΤΟΣ

Αλλά η Ρωσία μπορεί να μην σηματοδοτεί πραγματικά ότι έρχεται μια επίθεση στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο ίσως να χρησιμοποιεί αυτή την πρωτοφανή ανάπτυξη για να αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες [να καθίσουν] στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να συζητήσουν ένα ευρύτερο φάσμα θεμάτων, όπως έκανε τον Μάρτιο όταν μια παρόμοια στρατιωτική ανάπτυξη ώθησε τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να καλέσει τον Πούτιν σε μια σύνοδο κορυφής [4] στην Γενεύη. Εκείνη η συνάντηση επαναβεβαίωσε τον ρόλο της Ρωσίας ως μεγάλης δύναμης: το Κρεμλίνο κέρδισε μια σύνοδο κορυφής (πριν από την Κίνα), μια συμφωνία για την επιδίωξη των συνομιλιών στρατηγικής σταθερότητας, και την διμερή δέσμευση σε μια σειρά από διαφορετικά ζητήματα. Ο Μπάιντεν δήλωσε μάλιστα ότι η Ρωσία ήταν «άξιος αντίπαλος». Γίνεται τώρα λόγος για άλλη μια πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση κορυφής Μπάιντεν-Πούτιν, πιθανώς στις αρχές του επόμενου έτους. Και χάρη στις τρέχουσες εντάσεις σχετικά με την Ουκρανία, ο Μπάιντεν και ο Πούτιν θα συναντηθούν εικονικά αυτή την εβδομάδα.

Εκτός από το να τραβήξει την προσοχή της Ουάσιγκτον, η [στρατιωτική] ανάπτυξη εξυπηρετεί και άλλους σκοπούς. Αυξάνει την πίεση στο Κίεβο σε μια χρονική περίοδο που η δημοτικότητα του Ζελένσκι πέφτει. Ταράζει τους Ευρωπαίους γείτονες της Ουκρανίας και αφήνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να εικάζουν ποιοι είναι οι πραγματικοί στόχοι της Ρωσίας. Αυτή η ασάφεια αυξάνει τον κίνδυνο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη να παρερμηνεύσουν τις προθέσεις της Ρωσίας και να υπολογίσουν λάθος στην απάντησή τους.

Ωστόσο, είναι δύσκολο να δούμε τι θα κέρδιζε απτά η Ρωσία από μια ανανεωμένη στρατιωτική επίθεση. Η σύγκρουση στη Ντονμπάς έχει αποξενώσει τον ουκρανικό πληθυσμό στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας (εξαιρείται η ίδια η, κυρίως ρωσόφωνη, Ντονμπάς) και βοήθησε στην εδραίωση μιας πιο ενοποιημένης ουκρανικής ταυτότητας. Ο ουκρανικός στρατός είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν το 2014, χάρη στην Δυτική εκπαίδευση και τα όπλα. Επιπλέον, ο ρωσικός πληθυσμός έχει μικρή διάθεση για έναν πόλεμο στον οποίο θα υπήρχαν σημαντικές απώλειες. Η σχετικά αναίμακτη κατάληψη της Κριμαίας υποστηρίχθηκε με ενθουσιασμό, αλλά η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Ντονμπάς —στην οποία έχουν ήδη σκοτωθεί 14.000 άνθρωποι και από τις δύο πλευρές— δεν είναι δημοφιλής στην Ρωσία. Δεν είναι ξεκάθαρο ότι μια νέα στρατιωτική επίθεση θα ενίσχυε περαιτέρω την ισχύ του Πούτιν [5] στο εσωτερικό.

Το Κρεμλίνο αφήνει τον κόσμο να εικάζει τις προθέσεις του και επιδιώκει μια πολιτική στρατηγικής ασάφειας. Αυτό καθιστά δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη να γνωρίζουν πώς θα απαντήσουν, περιορίζοντας την Δυτική δράση. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμά του, προετοιμάζοντας μια σειρά επιλογών με τους Ευρωπαίους συμμάχους της -συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των εμπορικών και οικονομικών κυρώσεων και της ενίσχυσης της στρατιωτικής συνεργασίας με την Ουκρανία- αλλά πράττοντάς το μακριά από την δημοσιότητα, διασφαλίζοντας ότι το Κρεμλίνο θα είναι αβέβαιο για το ποια θα ήταν η απάντηση της Ουάσιγκτον σε περίπτωση στρατιωτικής κλιμάκωσης. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις των ΗΠΑ είχαν αποκαλύψει την πολιτική τους για την Ουκρανία. Πίσω στο 2016, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, εξήγησε στο [περιοδικό] The Atlantic [6] γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν απαντήσει πιο σθεναρά στην ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας δύο χρόνια νωρίτερα. Είπε ότι η Ουκρανία ήταν πιο σημαντική για την Ρωσία από όσο ήταν για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε δέσμευση στο Κίεβο μέσω Συνθήκης και ότι η Ουκρανία ήταν γείτονας της Ρωσίας αλλά ήταν μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές οι πραγματικότητες περιόριζαν σταθερά τις επιλογές που είχε στην διάθεσή της η Ουάσιγκτον. Το Κρεμλίνο συμπεραίνει ότι αυτή παραμένει η άποψη των ΗΠΑ και ότι η χρήση ρωσικής στρατιωτικής βίας δεν θα αντιμετωπιστεί με συνακόλουθη Δυτική βία.

Η Ουάσιγκτον έχει βασιστεί μόνο σε έναν μηχανισμό για να πιέσει το Κρεμλίνο: τις κυρώσεις. Αυτές έχουν περιορισμένη αξία. Οι κυρώσεις έχουν επιβάλει σημαντικό οικονομικό κόστος στην Ρωσία και σε ορισμένους από τον στενό κύκλο του Πούτιν, αλλά ελάχιστα έχουν κάνει για να αλλάξουν την ρωσική πολιτική έναντι της Ουκρανίας. Το Κογκρέσο έχει προτείνει νέες, οξύτερες κυρώσεις που στοχεύουν κορυφαίους Ρώσους αξιωματούχους, κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλοδαπούς που εμπλέκονται σε συναλλαγές αναφορικά με το ρωσικό δημόσιο χρέος, και αλλοδαπούς που συμμετέχουν σε συναλλαγές στον εξορυκτικό τομέα της Ρωσίας —αλλά αυτές οι κυρώσεις θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν άτομα και εταιρείες που δεν συνδέονται με την Ρωσία ή τις άρχουσες ελίτ της, συμπεριλαμβανομένων συμμάχων των ΗΠΑ στην Ευρώπη με τους οποίους η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να ενισχύσει τους δεσμούς. Επιπλέον, το Κρεμλίνο αναμένει ότι έρχονται περισσότερες κυρώσεις και ίσως να έχει ήδη προετοιμαστεί για αυτές.

ΜΙΝΣΚ III

Εν μέσω της αύξησης των εντάσεων, γίνονται συζητήσεις για πιθανές συμβιβαστικές λύσεις. Η τρέχουσα βάση για την επίλυση της ουκρανο-ρωσικής σύγκρουσης είναι η συμφωνία Μινσκ ΙΙ, του Φεβρουαρίου του 2015, η οποία ήταν ουσιαστικά μια διευθέτηση που επέβαλε ο νικητής σε μια αδύναμη Ουκρανία. Έκτοτε, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ρωσία και η Ουκρανία —στην αποκαλούμενη Νορμανδικό Σχήμα (Normandy Format)— έχουν επιφορτιστεί με την προώθηση της διαδικασίας. Η Ρωσία και η Ουκρανία διαφωνούν για την αλληλουχία της συμφωνίας, η οποία προβλέπει την απόσυρση των στρατευμάτων της Ρωσίας από τη Ντονμπάς με αντάλλαγμα την θέσπιση συνταγματικών μεταρρυθμίσεων από την Ουκρανία, οι οποίες θα δώσουν μεγαλύτερη αυτονομία στις αυτοανακηρυχθείσες δημοκρατίες της Ντόνετσκ και της Λουχάνσκ που βρίσκονται επί του παρόντος υπό τον έλεγχο των ρωσικών δυνάμεων και πληρεξουσίων.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η διαδικασία του Μινσκ έχει επιτύχει πολύ λίγα, πέρα από την ανταλλαγή ορισμένων κρατουμένων. Η Ουκρανία είναι απρόθυμη να μεταβιβάσει περισσότερη εξουσία στις κατεχόμενες περιοχές χωρίς πρώτα η Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη Ντονμπάς. Το Κίεβο διστάζει να παραχωρήσει ειδικό καθεστώς σε αυτές τις οντότητες, επειδή αυτό θα μπορούσε να δώσει στην Ρωσία δικαίωμα βέτο στις αποφάσεις της Ουκρανίας για την εξωτερική πολιτική. Δεν είναι επίσης σαφές ότι το Κρεμλίνο έχει πρόθεση να εκπληρώσει την συμφωνία του Μινσκ όπως έχει διαμορφωθεί αυτή την στιγμή. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το Μινσκ έχει κάνει τον κύκλο του.

Μια πιθανή διέξοδος από αυτό το αδιέξοδο θα ήταν η επανεξέταση του Μινσκ και η αντικατάστασή του από μια διαδικασία που θα περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως πλήρως συμμετέχουσες. Η πρόσφατη συμπεριφορά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας κρίσης, δείχνει ότι το Κρεμλίνο θα ήθελε πραγματικά η, επικεντρωμένη στην Κίνα, κυβέρνηση Μπάιντεν να στρέψει περισσότερο την προσοχή της στην Ρωσία, όπως έκανε κατά την σύνοδο κορυφής της Γενεύης. Το Κρεμλίνο, για παράδειγμα, έχει προτείνει την έναρξη συζητήσεων για ένα νέο ευρωατλαντικό σύστημα ασφάλειας και η συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια επικαιροποιημένη συμφωνία του Μινσκ μπορεί εν μέρει να εκπληρώσει αυτή την πρόταση. Αυτό το νέο σχήμα θα μπορούσε να φέρει την συμμετοχή διεθνών ειρηνευτικών δυνάμεων και να θεσπίσει μια σαφέστερη συμφωνία για την αλληλουχία της ρωσικής και της ουκρανικής αποκλιμάκωσης. Θα διασφάλιζε επίσης μια πιο βιώσιμη εμπλοκή των ΗΠΑ στην περιοχή.

Αναμφίβολα θα είναι χρονοβόρο να ξαναρχίσει η πολύ απαιτητική διαδικασία της διαπραγμάτευσης μιας επίλυσης αυτής της κρίσης. Αλλά ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε οι Ευρωπαίοι εταίροι τους είναι διατεθειμένοι να στείλουν μόνιμα την Ουκρανία στην ρωσική σφαίρα επιρροής. Αμφότεροι θέλουν να αποτρέψουν την Ρωσία από μια νέα στρατιωτική αντιπαράθεση. Η προοπτική της διαπραγμάτευσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και με τις άλλες τρεις χώρες της διαδικασίας του Μινσκ θα μπορούσε να αλλάξει τους υπολογισμούς του Κρεμλίνου. Μπορεί επίσης να αλλάξει τους υπολογισμούς της Ουκρανίας. Εάν η επόμενη διευθέτηση είναι εγγυημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, το Κίεβο ίσως αισθανθεί λιγότερο απειλούμενο από την Ρωσία, [ίσως] αποσυρθεί από ορισμένες από τις στρατιωτικές του δραστηριότητες, και [ίσως] επανεμπλακεί με το Κρεμλίνο.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας ήταν πάντα ένα μείγμα συνεργασίας και αντιπαράθεσης. Η Ουάσιγκτον μπορεί να συνεχίσει να απωθεί τις επιθετικές κινήσεις της Μόσχας κατά της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα προετοιμάζεται να αρχίσει ξανά τις διαπραγματεύσεις για το επόμενο βήμα. Αυτή η δυναμική πίεσης και ελάφρυνσης ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπισαν η μια την άλλη κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και παραμένει ένα πιθανό μοντέλο για την σταθεροποίηση της τεταμένης σύγχρονης σχέσης ΗΠΑ-Ρωσίας.

Φυσικά, εάν το Κρεμλίνο εισβάλει [7] στην Ουκρανία, αυτό το μοντέλο δεν θα είναι πλέον επίκαιρο. Αντίθετα, η ευρωατλαντική περιοχή θα ωθηθεί σε μια νέα, επικίνδυνη περίοδο αντιπαράθεσης.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Putins-World-Russia-Against-West/dp/1455533025
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2020-06-09/pi...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/2019-12-10/age-great-power-compe...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2021-06-14/how-biden-...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2021-04-01/vladimir-p...
[6] https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2016/04/the-obama-doctrine/...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2021-11-22/russia-wont-l...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2021-12-06/di...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition