Ο πόλεμος της Ρωσίας και ο υπόλοιπος κόσμος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο πόλεμος της Ρωσίας και ο υπόλοιπος κόσμος

Τα λάφυρα που εποφθαλμιά ο Πούτιν, οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, ο τρόπος ανάσχεσης της Μόσχας, το χαρισμένο γερμανικό θαύμα, ο σχεδιασμός της ελληνικής πολιτικής κ.ά.
Περίληψη: 

Κυκλοφόρησε το τεύχος Απριλίου - Μαΐου 2022 του Foreign Affairs The Hellenic Edition, με κεντρικό θέμα τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, ιδίως από την πλευρά των αλλαγών που επιφέρει στο παγκόσμιο σύστημα. Επίσης περιέχονται αναλύσεις για τον εμπροσθοβαρή σχεδιασμό της ελληνικής πολιτικής, το γερμανικό οικονομικό θαύμα με ξένα χρήματα, τις σχέσεις της Τουρκίας με τον Μουσουλμανικό κόσμο κ.ά.

Ο ΛΟΥΚΑΣ Γ. ΚΑΤΣΩΝΗΣ είναι εκδότης-διευθυντής του Foreign Affairs The Hellenic Edition και πρόεδρος του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων.

Κυκλοφορεί ήδη, με σημαντική καθυστέρηση για λόγους ανεξάρτητους της θελήσεώς μας, στα κεντρικά περίπτερα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης το τεύχος Απριλίου - Μαΐου 2022 του Foreign Affairs The Hellenic Edition, με κεντρικό θέμα τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, ιδίως από την πλευρά των αλλαγών που επιφέρει στο παγκόσμιο σύστημα.

Ειδικότερα, ο εκδότης αυτού του περιοδικού και πρόεδρος του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων, διεθνολόγος Λουκάς Γ. Κατσώνης, εξηγεί ότι η βασική επιθυμία του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι η κατάληψη ολόκληρης της Ουκρανίας, καθώς χωρίς τους εδαφικούς, τους ανθρώπινους, και τους οικονομικούς πόρους της χώρας αυτής η Ρωσία δεν θα μπορέσει ποτέ να ξαναγίνει μια μεγάλη δύναμη πρώτου μεγέθους. Είναι τα λάφυρα αυτού του πολέμου, αλλά και η σημασία τους για την επιβίωση του καθεστώτος Πούτιν, που δικαιολογούν την αγριότητα της Μόσχας.

29042022-1.jpg

Ωστόσο, μεγάλη σημασία έχει η αντίδραση της ρωσική επιθετικότητα. Η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, Carla Norrlöf, περιγράφει την επίδραση που έχουν οι κυρώσεις τις οποίες επέβαλε η Δύση κατά της Ρωσίας στο ευρύτερο οικονομικό και πολιτικό διεθνές σύστημα. Παρότι οι κυρώσεις δεν είναι ικανές να σταματήσουν τον πόλεμο, ούτε είναι χωρίς κινδύνους για αυτούς που τις επιβάλλουν, είναι ικανές να τιμωρήσουν τις ανεύθυνες δυνάμεις και να προστατέψουν την επικρατούσα διεθνή τάξη, υποστηρίζει η Norrlöf.

Ωστόσο, ο Adam S. Posen, πρόεδρος του Peterson Institute for International Economics,επισημαίνει τον κίνδυνο η εισβολή της Ρωσίας και οι κυρώσεις που της επιβλήθηκαν να οδηγήσουν τις χώρες να επανεξετάσουν την αυτάρκεια και την αυτοπροστασία από το ρίσκο του διεθνούς εμπορίου, κάτι που θα σημάνει την οπισθοδρόμηση της παγκοσμιοποίησης. Επίσης, φαίνεται να αυξάνεται ο κίνδυνος του χωρισμού του κόσμου σε δυο ευδιάκριτα μπλοκ, το ένα γύρω από την Κίνα και το άλλο πέριξ των ΗΠΑ και της ΕΕ, γεγονός που θα ενέτεινε τις αντιπαραθέσεις και θα δυσκόλευε περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη.

Ο Γεώργιος Κουκουδάκης, επίκουρος καθηγητής στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, γράφει για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το φως της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Όπως σημειώνει, η εξέλιξη αυτή επισπεύδει την λήψη αποφάσεων για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, κάτι που ενδιαφέρει σημαντικά και την Ελλάδα.

29042022-2.jpg

Τα χέρια των στρατιωτών στο Μνημείο του Σοβιετικού Στρατού στο κέντρο της Σόφιας βάφτηκαν κόκκινα κατά την διάρκεια μιας διαδήλωσης εναντίον της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στην Σόφια της Βουλγαρίας, στις 27 Φεβρουαρίου 2022. REUTERS/Spasiyana Sergieva
--------------------------------------------------

Η καθηγήτρια του Johns Hopkins School of Advanced International Studies, Mari E. Sarotte, με μια ιστορική αναδρομή αναλύει το πώς η Ουάσινγκτον δεν κατάφερε να αξιοποιήσει την μετασοβιετική ειρήνη, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη της Ρωσίας προς την Δύση με την επέκταση του ΝΑΤΟ όλο και πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα και φαλκιδεύοντας τις προοπτικές της Ρωσίας για εκδημοκρατισμό. Το μάθημα που προκύπτει σήμερα είναι ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή μέχρι και στις λεπτομέρειες όταν πρόκειται για αμυντικές συμμαχίες τύπου ΝΑΤΟ.

Πολύ δε περισσότερο όταν ο αντιφιλελευθερισμός βρίσκεται σε άνοδο. Οι Alexander Cooley και Daniel H. Nexon, καθηγητής στο Barnard College και στο Πανεπιστήμιο Georgetown αντίστοιχα, μελετούν την παγκόσμια τάξη σήμερα εστιάζοντας στην εσωτερική πόλωση των ΗΠΑ, που δεν αφήνει να ευδοκιμήσουν μεταρρυθμιστικές προσπάθειες τις οποίες έχουν μεγάλη ανάγκη οι διεθνείς θεσμοί. Στην διαδικασία, αυτό που διακυβεύεται είναι η φιλελεύθερη δημοκρατία.

Οι πρόσφατες πολεμικές εξελίξεις σκιάζουν δυο άλλα, από μακρού χρόνου επείγοντα ζητήματα της ανθρωπότητας, τις πανδημίες και την κλιματική αλλαγή. Με τον κόσμο να οδεύει στον διχασμό ανάμεσα σε δυο ξεχωριστά μπλοκ, όπως προαναφέρθηκε, ο κίνδυνος της ασυνεννοησίας είναι τεράστιος, με δυνητικά καταστροφικά αποτελέσματα. Ο Thomas Wright, διευθυντής του Center on The United States and Europe στο Ινστιτούτο Brookings, στο δοκίμιό του αναδεικνύει την ανάγκη για μια σινο-αμερικανική συνεργασία παρά τις όποιες διαφορές υπάρχουν.

Πιο κοντά στα ελληνικά ζητήματα, ο Γρηγόρης Δημητριάδης, Γενικός Γραμματέας του Πρωθυπουργού, και ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, στο σχετικό άρθρο τους επισημαίνουν την ανάγκη για μια νέα κουλτούρα στον σχεδιασμό πολιτικής, με έμφαση στο μέλλον όχι μόνο ως χρονικό ορόσημο αλλά ως τρόπο σκέψης. Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς, ταχύτατα, και σε πολλαπλά επίπεδα, η Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Foresight) καλείται να κάνει συστηματική χρήση μεθόδων όπως ο «σχεδιασμός σεναρίων», η «ανίχνευση του ορίζοντα», και η ανάγνωση των «ασθενών σημάτων» για το πού οδεύει η ανθρωπότητα, ώστε η Ελλάδα να προετοιμαστεί ανάλογα.

Παράδειγμα αποτελεσματικής αξιοποίησης των διεθνών συνθηκών αποτελεί η Γερμανία, η οποία, παρά τις ευθύνες της για τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, κατόρθωσε να χρηματοδοτήσει την οικονομική της απογείωση εκμεταλλευόμενη την ομπρέλα ασφαλείας που της παρείχαν οι ΗΠΑ, καθώς και τα κεφάλαια της οικονομικής βοήθειας, και άλλα αμφιλεγόμενα εργαλεία δημοσιονομικής πολιτικής που εξυπηρετούσαν μόνον αυτήν. Χαρακτηριστικά αναφέρει ο οικονομολόγος και συγγραφέας, Γιάννης Σιώτος, το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων και την αντιμετώπιση της Γερμανίας με «δυο μέτρα και δυο σταθμά».