Η επιστροφή της Ρωσίας

«Όλοι οι χαζοί Ρώσοι είναι νεκροί». Έτσι έλεγαν Ουκρανοί αξιωματούχοι τον Ιούλιο του 2022, καθώς προσπαθούσαν να εξηγήσουν γιατί ο ρωσικός στρατός είχε εγκαταλείψει την υπερβολικά φιλόδοξη στρατηγική και τις ερασιτεχνικές τακτικές που καθόριζαν την συμπεριφορά του κατά τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Πιθανότατα ήταν πολύ νωρίς για αυτό το ευφυολόγημα. Οι Ρώσοι συνέχισαν να κάνουν πολλά ανόητα πράγματα και μάλιστα εξακολουθούν να κάνουν. Αλλά σε γενικές γραμμές, η διαίσθηση των Ουκρανών το καλοκαίρι φαίνεται τώρα να είναι σωστή: όσον αφορά την συνολική στρατιωτική στρατηγική, η Μόσχα φαίνεται να έχει γίνει πιο έξυπνη.

Στρατιώτες υπέρ της Ουκρανίας κοντά στην Lyman στην Ουκρανία, τον Δεκέμβριο του 2022. Viacheslav Ratynskyi / Reuters
--------------------------------------------------

Οι ρωσικές στρατηγικές αποφάσεις αρχίζουν επιτέλους να αποκτούν στρατιωτικό νόημα. Η μερική επιστράτευση των εφέδρων που διέταξε ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Σεπτέμβριο ενίσχυσε τις ρωσικές δυνάμεις στο μέτωπο. Η εκστρατεία βομβαρδισμών κατά των ουκρανικών ενεργειακών υποδομών που ξεκίνησε τον Οκτώβριο αναγκάζει την Ουκρανία και τους συμμάχους της να εκτρέψουν πόρους προς την υπεράσπιση του αστικού πληθυσμού της χώρας, ο οποίος είναι ευάλωτος στις χειμωνιάτικες καιρικές συνθήκες [1] ελλείψει ηλεκτρικής ενέργειας. Και η απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από την πόλη Χερσώνα τον Νοέμβριο έσωσε τις ικανές μονάδες από την καταστροφή και τις απελευθέρωσε για δράση αλλού.

Τον Ιούλιο, υποστήριξα [2] ότι ο πόλεμος ήταν σε αδιέξοδο. Δεδομένων των επακόλουθων επιτυχιών της Ουκρανίας με την απελευθέρωση εδαφών μέσα και γύρω από τις πόλεις Χερσώνα και Χάρκοβο, η εκτίμησή μου ήταν σαφώς πρόωρη. Αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι η Ουκρανία κατάφερε αυτές τις επιτυχίες κατά την διάρκεια της περιόδου κατά την οποία οι δυνάμεις της Ρωσίας ήταν στο πιο αδύναμο σημείο τους και η ηγεσία της ήταν στα χειρότερά της. Παρά τις προόδους του Κιέβου, η ζοφερή αλήθεια παραμένει ότι τότε και τώρα, η αναλογία των ρωσικών απωλειών προς τις ουκρανικές απώλειες είναι ένα προς ένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΗΠΑ.

Αυτός δεν είναι ένας πόλεμος που απλά εξελίσσεται υπέρ της Ουκρανίας. Αντίθετα, μετατρέπεται σε έναν πόλεμο φθοράς, έναν ανταγωνισμό στον οποίο τα όποια κέρδη της κάθε πλευράς θα έρθουν μόνο με μεγάλο κόστος. Ακόμα και τα αμυδρά περιγράμματα αυτού του μέλλοντος θα έπρεπε να κάνουν τόσο την Ουκρανία όσο και τη Ρωσία να επιθυμούν να το αποφύγουν, αλλά καμία χώρα δεν φαίνεται έτοιμη να διαπραγματευτεί, πόσω μάλλον να κάνει τους δύσκολους συμβιβασμούς που θα μπορούσαν να παράσχουν τα συστατικά μιας διευθέτησης.

Η Ουκρανία και οι υποστηρικτές της ίσως να ελπίζουν ότι η Ρωσία θα συνέλθει και απλά θα εγκαταλείψει τον πόλεμο, αλλά αυτό το αποτέλεσμα φαίνεται απίθανο. Ίσως επίσης να ελπίζουν σε μια ρωσική κατάρρευση στο μέτωπο ή στο εσωτερικό, αλλά οι πιθανότητες και των δύο σεναρίων είναι επίσης μικρές. Η πιο ελπιδοφόρα πορεία θα ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες να ωθήσουν τις δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, καθώς μόνο η Ουάσινγκτον έχει την δύναμη να το κάνει. Αλλά έχει αποφασίσει να μην το πράξει. Και έτσι ο πόλεμος συνεχίζεται, με τραγικό ανθρώπινο κόστος.

ΦΡΕΣΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Το αρχικό σχέδιο του Πούτιν —να ανατρέψει την ουκρανική κυβέρνηση με επιδρομή ειδικών επιχειρήσεων και αερομεταφερόμενων δυνάμεων— απέτυχε θεαματικά. Οι Ρώσοι προσπάθησαν να σώσουν την εκστρατεία μετακινώντας μεγάλους αριθμούς αρμάτων μάχης, πυροβολικού, πεζικού, και υποστηρικτικών στρατευμάτων στην ξηρά, αλλά αυτή η προσπάθεια τα πήγε λίγο καλύτερα απέναντι στις συνεχείς ουκρανικές ενέδρες.

Καθώς οι ελπίδες του Πούτιν για μια γρήγορη και εύκολη νίκη εξαφανίστηκαν στο πεδίο της μάχης, οι απώλειες και στις δύο πλευρές αυξήθηκαν. Ο υπολογισμός του αριθμού των απωλειών είναι δύσκολος. Η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών έχει δημοσιεύσει εκτιμήσεις που ανεβάζουν τον αριθμό των συνολικών απωλειών σε 100.000 για τους Ρώσους και 100.000 για τους Ουκρανούς. Δεν είναι σαφές πώς προέκυψαν αυτοί οι αριθμοί, αλλά από την ουκρανική πλευρά, δύσκολα συμφωνούν με τους 13.000 στρατιωτικούς θανάτους που δηλώνουν οι Ουκρανοί αξιωματούχοι ότι ο στρατός τους έχει υποστεί και ακολουθούν την αναλογία νεκρών προς τραυματίες που αντιμετώπισαν οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ. Αν χρησιμοποιηθεί η αναλογία που βίωσαν οι αμερικανικές δυνάμεις στο ευρωπαϊκό θέατρο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός των ουκρανικών απωλειών είναι μάλλον πιο κοντά στις 50.000. Δεδομένης της άποψης των Αμερικανών αξιωματούχων ότι οι απώλειες ήταν περίπου συγκρίσιμες, οι ρωσικές απώλειες θα πρέπει να βρίσκονται στο ίδιο εύρος: 50.000 έως 100.000 απώλειες.

Δεδομένου ότι οι περισσότερες απώλειες σημειώνονται σε μάχιμες μονάδες, τόσο για την Ουκρανία όσο και για την Ρωσία, η εκτίμηση αυτή σημαίνει ότι κάθε στρατός έχει χάσει από θάνατο ή τραυματισμό σχεδόν τόσους στρατιώτες μάχης όσους διέθετε στην αρχή του πολέμου. Είναι αλήθεια ότι οι ελαφρά τραυματίες ίσως να έχουν επιστρέψει στο μέτωπο ή θα επιστρέψουν σύντομα. Αλλά ακόμη και αν αυτός ο παράγοντας εξαλείψει αποτελεσματικά τις μισές απώλειες κάθε πλευράς, η κάθε πλευρά εξακολουθεί να έχει χάσει μόνιμα το μισό αρχικό προσωπικό στα τάγματα τεθωρακισμένων και πεζικού της -μια σημαντική μείωση της μαχητικής ισχύος.