Ο μακροχρόνιος πόλεμος στην Ουκρανία

Κάθε φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν μια κρίση εξωτερικής πολιτικής, οι επικριτές [τους] ισχυρίζονται ότι η αμερικανική κυβέρνηση κάνει είτε πάρα πολλά είτε όχι αρκετά. Έτσι συμβαίνει και με την Ουκρανία. Πολλοί κατηγορούν την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι δεν παρέχει στις ουκρανικές δυνάμεις τα βαρέα όπλα -κυρίως άρματα μάχης, πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, και πολεμικά αεροσκάφη- που λένε ότι χρειάζονται για την εκδίωξη των ρωσικών στρατευμάτων από το ουκρανικό έδαφος. Άλλοι, ανήσυχοι για το σθένος της Δύσης και το αυξανόμενο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος του πολέμου, παροτρύνουν την κυβέρνηση να πιέσει το Κίεβο να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με την Ρωσία -ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παραδώσει μέρος του εδάφους του.

Ουκρανικές δυνάμεις κοντά στην Κρεμίνα, στην Ουκρανία, τον Ιανουάριο του 2023. Clodagh Kilcoyne / Reuters
--------------------------------------------------

Κανένα από τα δύο επιχειρήματα δεν είναι πειστικό. Ο ουκρανικός στρατός εξέπληξε τους πάντες με την ικανότητά του να υπερασπιστεί την χώρα και μάλιστα να ανακαταλάβει μεγάλο μέρος των εδαφών που έχασε στην αρχή του πολέμου. Αλλά η εκδίωξη των ρωσικών στρατευμάτων από όλο το έδαφός της, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, ακόμη και με μεγαλύτερη Δυτική στρατιωτική βοήθεια. Η επίτευξη ενός τέτοιου αποτελέσματος θα απαιτούσε την κατάρρευση της οχυρωμένης και ενισχυμένης ρωσικής άμυνας και θα διακινδύνευε την έναρξη ενός άμεσου πολέμου μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, ένα σενάριο καταστροφής που κανείς δεν επιθυμεί. Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει το αυτοκρατορικό του όνειρο να ελέγξει την Ουκρανία. Και θα ήταν εξίσου δύσκολο να πειστεί η ουκρανική κυβέρνηση να παραχωρήσει εδάφη σε μια βάναυση δύναμη κατοχής με αντάλλαγμα μια αβέβαιη ειρήνη. Δεδομένων των ισχυρών κινήτρων και για τις δύο πλευρές να συνεχίσουν να πολεμούν, ένα τρίτο αποτέλεσμα είναι πολύ πιο πιθανό: ένας παρατεταμένος, εξοντωτικός πόλεμος που σταδιακά παγιώνεται κατά μήκος μιας γραμμής ελέγχου που καμία από τις δύο πλευρές δεν αποδέχεται.

Η ιδέα ότι οι πόλεμοι καταλήγουν πάντα είτε σε νίκη είτε σε μια διευθέτηση μετά από διαπραγματεύσεις διαψεύδεται από την ιστορία, και σίγουρα από την ύπαρξη πολλαπλών παγωμένων συγκρούσεων κατά μήκος των συνόρων της Ρωσίας. Πράγματι, η ίδια η Ουκρανία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Παρά τα χρόνια των ειρηνευτικών προσπαθειών, ο πόλεμος στο Ντονμπάς ήταν σε μεγάλο βαθμό παγωμένος για τα οκτώ χρόνια που προηγήθηκαν της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ο σημερινός πόλεμος μπορεί να μην είναι διαφορετικός: μετά από περισσότερους από δέκα μήνες βάναυσων μαχών, και μήνες τιμωρητικών επιθέσεων κατά του άμαχου πληθυσμού της, η ουκρανική κυβέρνηση δεν θα δεχτεί τον ρωσικό έλεγχο σε κανένα από τα εδάφη της, ιδίως αφού έγινε μάρτυρας των λεηλασιών, των βιασμών, και των δολοφονιών που συνέβησαν στις περιοχές που ελέγχονται από την Ρωσία. Αλλά η Ρωσία είναι εξίσου απίθανο να εγκαταλείψει οικειοθελώς ουκρανικά εδάφη που πιστεύει λανθασμένα ότι ανήκουν στη Μόσχα.

Μέχρι στιγμής, η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν επικεντρωθεί κατάλληλα στο άμεσο καθήκον της βοήθειας προς την Ουκρανία και της αποφυγής της κλιμάκωσης [1]. Αλλά υπάρχει επιτακτική ανάγκη να εξεταστεί το μακροπρόθεσμο [μέλλον], και να αναπτυχθούν πολιτικές τόσο έναντι της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας με βάση την αναδυόμενη πραγματικότητα ότι αυτός ο πόλεμος είναι πιθανό να συνεχιστεί για αρκετό καιρό. Αντί να υποθέτει ότι ο πόλεμος μπορεί να τερματιστεί μέσω θριάμβου ή συνομιλιών, η Δύση πρέπει να αναλογιστεί έναν κόσμο στον οποίο η σύγκρουση συνεχίζεται χωρίς να είναι ορατή ούτε η νίκη ούτε η ειρήνη. Σε έναν τέτοιο κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να συνεχίσουν να παρέχουν στην Ουκρανία στρατιωτική υποστήριξη για να αμυνθούν από περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα. Θα πρέπει να περιορίσουν τις ευρύτερες φιλοδοξίες της Ρωσίας διατηρώντας τις οικονομικές κυρώσεις και απομονώνοντας τη Μόσχα διπλωματικά. Και θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η σύγκρουση δεν θα κλιμακωθεί. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να θέσουν μια μακροπρόθεσμη βάση για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Ευρώπη. Αυτό θα απαιτήσει την πλήρη ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην Δύση, ενώ παράλληλα θα σφυρηλατήσει μια πολιτική ανάσχεσης που θα δίνει έμφαση τόσο στην αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας όσο και στις προσπάθειες εμπλοκής με τη Μόσχα ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση του πολέμου σε μια ευρύτερη στρατιωτική αντιπαράθεση που κανείς δεν επιθυμεί. Η εξισορρόπηση μιας πολιτικής για την Ουκρανία με μια πολιτική για την Ρωσία θα είναι μια πρόκληση μακροπρόθεσμα, αλλά και οι δύο προσπάθειες θα είναι απαραίτητες για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

ΟΥΤΕ ΝΙΚΗ ΟΥΤΕ ΕΙΡΗΝΗ