Πώς να προετοιμαστούμε για ειρηνευτικές συνομιλίες στην Ουκρανία

Πιο δύσκολη θα είναι η συμφωνία για τις σχέσεις ασφαλείας: θα πρέπει η Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή να πιεστεί στον Οργανισμό του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (Collective Security Treaty Organization) των πρώην σοβιετικών κρατών; Θα λάβει αυτήν την απόφαση μετά από ένα δημοψήφισμα που θα αποτυπώνει δίκαια τις απόψεις των πολιτών της και μια περίοδο αναμονής, ας πούμε, δέκα ετών;

Το πιο δύσκολο από όλα -και ως εκ τούτου, πιθανότατα αυτό που θα επιλυθεί τελευταίο- θα είναι τα εδαφικά ζητήματα. Αυτά θα επηρεαστούν από τις στρατιωτικές πραγματικότητες και από άλλες πηγές μόχλευσης. Κανένα από τα δύο μέρη δεν έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο στο πεδίο της μάχης για να επιτύχει όλες τις εδαφικές του διεκδικήσεις: όλη η Ουκρανία για τη Μόσχα και τα σύνορα της Ουκρανίας κατά την ανεξαρτησία της το 1991 για το Κίεβο.

Ο ασφαλέστερος και δικαιότερος τρόπος για την διευθέτηση των εδαφικών διαφορών είναι να ερωτηθούν οι κάτοικοι της περιοχής τι θέλουν. Τα δημοψηφίσματα δεν είναι πάντα τέλεια. Αλλά με προσεκτικό χειρισμό από τα Ηνωμένα Έθνη, μπορούν να αποτελέσουν την καλύτερη προσέγγιση για την διευκόλυνση της αυτοδιάθεσης. Μια επιλογή θα ήταν να τεθούν όλες οι κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας υπό την κηδεμονία του ΟΗΕ και να απαιτηθεί και από τους δύο στρατούς να αποσυρθούν για μια περίοδο τριών έως πέντε ετών, μετά την οποία οι Ουκρανοί πολίτες θα ψήφιζαν ξεχωριστά στην Ντονμπάς και την Κριμαία για το αν θέλουν να είναι μέρος της Ρωσίας, μέρος της Ουκρανίας ή αυτόνομη περιοχή μιας από τις δύο χώρες. Αυτά τα δημοψηφίσματα υπό την ηγεσία του ΟΗΕ θα διεξάγονταν υπό ευρεία διεθνή παρατήρηση για να διασφαλιστεί ότι θα ήταν ελεύθερα και δίκαια.

Μια άλλη επιλογή θα ήταν η προσωρινή αποδοχή των συνόρων της Ουκρανίας της 23ης Φεβρουαρίου του 2022 ως γραμμή ελέγχου που διαχωρίζει τις στρατιωτικές δυνάμεις και των συνόρων του 1991 ως τα επίσημα σύνορα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, μέχρι να διεξαχθεί δημοψήφισμα υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών για να καθοριστεί το καθεστώς όλων όσων βρίσκονται μεταξύ αυτών των δύο συνόρων. Στην συνέχεια, τόσο η Ντονμπάς όσο και η Κριμαία θα διενεργούσαν λαϊκά δημοψηφίσματα για να καθορίσουν την ακριβή υπαγωγή τους στην Ρωσία ή την Ουκρανία εντός πέντε έως επτά ετών.

ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Αν και το περίγραμμα οποιασδήποτε συμφωνίας θα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη μόχλευση, την αμοιβαιότητα, την διαπραγματευτική ικανότητα, και τα ανταλλάγματα, υπάρχουν ορισμένες βασικές αρχές που θα μπορούσαν να διευκολύνουν μια δίκαιη και βιώσιμη συμφωνία. Αρχικά, από την στιγμή που θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, θα πρέπει να συνεχίζονται τακτικά με μικρές, αμοιβαία συμφωνημένες διακοπές μέχρι να επιτευχθεί η τελική συμφωνία. Θα πρέπει να επιτραπεί και στα δύο μέρη να προσκαλέσουν έναν περιορισμένο αριθμό κρατών και διεθνών οργανισμών για να βοηθήσουν στις διαπραγματεύσεις, την επαλήθευση, την παρακολούθηση, την παρατήρηση, και την διατήρηση της ειρήνης. Και θα πρέπει να ισχύει η αρχή ότι «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα», εκτός αν τα μέρη συμφωνήσουν να εφαρμόσουν κάποια μέτρα νωρίς -για παράδειγμα, μια κατάπαυση του πυρός για να καταστεί δυνατή η πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Όλες οι συμφωνίες θα πρέπει να γίνονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, να διατυπώνονται γραπτώς, να υπογράφονται από τα μέρη, να έχουν εγγύηση από ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και να καταχωρούνται σύμφωνα με την Χάρτα του ΟΗΕ. Όπου είναι δυνατόν, τα συμφωνηθέντα μέτρα θα πρέπει να είναι αμοιβαία, όπως οι κοινοί εμπορικοί δασμοί, ή τουλάχιστον να περιλαμβάνουν ασύμμετρες ανταλλαγές παραχωρήσεων, όπως είναι τα διαφορετικά αλλά συμπληρωματικά εμπορικά οφέλη όσον αφορά τους μη δασμολογικούς φραγμούς. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να δεσμευτεί για την χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας και την αποκατάσταση όσων επλήγησαν από τον πόλεμο. Και τέλος, η Ουκρανία θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να υποβάλει αίτηση για ένταξη σε οποιονδήποτε διεθνή οργανισμό ή φορέα με ίσους όρους με τα άλλα μέλη -εκτός αν συμφωνήσει ρητά να περιορίσει αυτό το δικαίωμα στην συμφωνία ειρήνης.

Η Ρωσία και η Ουκρανία δεν είναι ακόμη έτοιμες για απευθείας συνομιλίες. Όμως, με προσοχή και εμπιστευτικότητα, οι ηγέτες των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων σημαντικών τρίτων μερών θα πρέπει να επιταχύνουν τις προηγούμενες προετοιμασίες τους και να αρχίσουν τις προ-διαπραγματεύσεις. Θα πρέπει να στοχεύσουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, να πείσουν τα μέρη να αντιμετωπίσουν τις σκληρές πραγματικότητες, και να άρουν τα εμπόδια στην διπλωματική πρόοδο. Διαφορετικά, η Ρωσία και η Ουκρανία θα μπορούσαν να πέσουν σε έναν φαύλο κύκλο αυταπάτης, άρνησης της διπλωματίας, και αέναου πολέμου.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/ukraine/ukraine-war-will-end-negotiations
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-07-17/build-ukraine...

Copyright © 2023 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/united-states/how-prepare-peace-talks-ukr...