Τα κυριαρχικά δικαιώματα των μικρών κρατών

Για την Κυπριακή Δημοκρατία, ένα μικρό και σχετικά νέο κράτος, η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματά μας, όπως αυτά καθορίζονται και διασφαλίζονται από το διεθνές δίκαιο, είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η Κύπρος αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση μικρού κράτους, το οποίο επιβίωσε και το μέλλον του διαφυλάχθηκε χάρη στη διεθνή αναγνώριση που απολαμβάνει ως κυρίαρχο κράτος με κυριαρχικά δικαιώματα, με καθορισμένη την εδαφική επικράτειά του, και με μία διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Η Κύπρος έχει βιώσει στο ίδιο της το σώμα το τί σημαίνει για ένα μικρό κράτος η παραβίαση της κυριαρχίας του με τη χρήση βίας. Και παρ’ όλα αυτά, δεν συναινέσαμε στην εκχώρηση της κυριαρχίας μας και των δικαιωμάτων που αυτή μας παρέχει στη βάση του διεθνούς δικαίου, ούτε και των αξιώσεων που δικαιούμαστε να προβάλουμε πάνω στην ίδια βάση. Πράγματι, και παρά την δύναμη που μας στοχεύει, καθώς και τους επιθετικούς τόνους που συχνά υιοθετεί απέναντί μας ένας ισχυρός βόρειος γείτονάς μας, εξακολουθούμε να πιστεύουμε ακράδαντα ότι διατηρούμε την ηθική υπεροχή και δρούμε υπεύθυνα και σύμφωνα με τους κανόνες συμπεριφοράς ενός κυρίαρχου κράτους, όπως ακριβώς επιτάσσει το διεθνές δίκαιο.
Για την Κύπρο, ως νησιωτικό κράτος, η θάλασσα αποτέλεσε εδώ και χιλιετίες πηγή ζωής ισοδύναμη με τη γη. Σήμερα, είναι από τη θάλασσα που αντλούμε νερό για τις μονάδες αφαλάτωσης, είναι διαμέσου της θάλασσας που ο εμπορικός μας στόλος, ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, ποντοπορεί, και είναι από τον θαλάσσιο πυθμένα που ελπίζουμε να αντλήσουμε πόρους για το καλό των τωρινών αλλά και των μελλοντικών γενεών όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων
Η θάλασσα αποτελεί τον χώρο στον οποίο το μέλλον και η κυριαρχία μας γίνονται τόσο εμφανώς αλληλένδετα. Μεθοδικά, και σεβόμενοι τις αυστηρές παραμέτρους που καθορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), προχωρήσαμε στην οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών μας με την Αίγυπτο (2003), τον Λίβανο (2007), και το Ισραήλ (2010). Αυτό έγινε γιατί αναγνωρίζουμε ότι τόσο εμείς, όσο και οι γείτονές μας, έχουμε πολλά να κερδίσουμε από την κοινή μας θάλασσα, την Μεσόγειο, και κατά συνέπεια, ότι θα πρέπει να συμφωνήσουμε μέσω του διαλόγου και της διπλωματίας στο να καθορίσουμε τις ΑΟΖ μας, ως έχουμε δικαίωμα ως κυρίαρχα κράτη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Ως μικρό κράτος, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν αποτελεί απειλή: ως δημοκρατία, ως ένα πλήρες κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με διαχρονικά φιλικές σχέσεις με τους γείτονές μας, πιστεύουμε και προσδοκούμε ότι οι δραστηριότητές μας στη θάλασσα θα εγκαινιάσουν μια νέα εποχή ευημερίας και συνεργασίας.
Την ίδια ώρα, και ενώ προχωρούμε με τα σχέδιά μας για ερευνητικές γεωτρήσεις και την πιθανή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μας, συμφώνως προς το διεθνές δίκαιο, και με βάση κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, βρισκόμαστε στο στόχαστρο, σχεδόν σε καθημερινή βάση, από προκλητικές ενέργειες και απειλές -γνώριμες τακτικές- του βόρειου γείτονά μας. Όχι μόνο έχουμε δεχθεί απειλές και εκφοβισμούς• βρισκόμαστε υπό κατοχή από την εν λόγω γείτονα χώρα, η συμπεριφορά της οποίας φανερώνει διαχρονικά μια επιλεκτική ανάγνωση των διατάξεων του διεθνούς δικαίου, καθώς και της εφαρμογής των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Συστηματικά και κατ’ εξακολούθηση, μέσω της κατοχής, της δημιουργίας μίας υποτελούς αποσχιστικής οντότητας, της καταστροφής και της εξάλειψης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τη μεταφορά δεκάδων χιλιάδων εποίκων, η Τουρκία έχει παραβιάσει και επεδίωξε να υποσκάψει την κυριαρχία και την ανεξαρτησία μας.
Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη για μας το γεγονός ότι η τουρκική ηγεσία επέστρεψε σε ένα modus operandi με το οποίο δυστυχώς έχουμε εξοικειωθεί αρκετά στην πρόσφατη ιστορία μας. Η διακηρυχθείσα εξωτερική πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων» έχει εξατμισθεί• ήταν μια πλάνη για όσους ήταν πρόθυμοι να πιστέψουν ότι η Τουρκία έχει αλλάξει τη φιλοσοφία της όσον αφορά την έννοια της κυριαρχίας, και ότι αναθεώρησε τη σχέση της με τη βία. Η Τουρκία όχι μόνο επιμένει ότι είναι παράνομες οι ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη δικαιωματική -σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο- οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της, αλλά απειλεί επίσης να αναλάβει ένοπλο δράση για να επιβάλει την εξουσία της στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, και να εγγυηθεί την «ελεύθερη ναυσιπλοΐα».
Θέλω να επαναλάβω για μία ακόμη φορά: οι ενέργειές μας εντάσσονται στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και αποτελούν κυριαρχικό μας δικαίωμα. Ως εκ τούτου, αισθανόμαστε ικανοποίηση όταν ακούμε μέλη της διεθνούς κοινότητας να εκφράζουν την υποστήριξή τους προς το νόμιμο δικαίωμά μας να καθορίσουμε και να εκμεταλλευτούμε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μας, με παραγωγικό, υπεύθυνο και ειρηνικό τρόπο. Ικανοποίηση μάς προκαλούν επίσης και οι ισχυρές φωνές της διεθνούς κοινότητας που απορρίπτουν την επιθετική γλώσσα και στάση της τουρκικής ηγεσίας, και απευθύνουν έκκληση για επίδειξη ψυχραιμίας και σεβασμού του διεθνούς δικαίου. Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσουν αυτές οι ψυχραιμότερες και σοφότερες φωνές.