Πώς η Βόρεια Κορέα αποφεύγει τη διεθνή κατακραυγή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς η Βόρεια Κορέα αποφεύγει τη διεθνή κατακραυγή

Οι επιδέξιοι ελιγμοί της Πιονγιάνγκ
Περίληψη: 

Πριν πραγματοποιηθεί η τελευταία πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας, ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και άλλοι ηγέτες του κόσμου καταδίκασαν το καθεστώς για αυτή την πράξη επιθετικότητας. Αλλά η Βόρεια Κορέα αναπόφευκτα θα μείνει ατιμώρητη για αυτήν την πρόκληση - ακριβώς όπως και στο παρελθόν. Το πυρηνικό της οπλοστάσιο, η πιθανότητα κατάρρευσης της χώρας και η φήμη ότι είναι απρόβλεπτη συγκρατούν τους αντιπάλους της από τα όποια αντίποινα.

Η JENNIFER LIND είναι επίκουρος καθηγητής για θέματα διακυβέρνησης στο Dartmouth College και συγγραφέας του βιβλίου Sorry States: Apologies in International Politics.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας απόλαυσαν πρόσφατα 16 ημέρες αισιοδοξίας: μεταξύ της 29ης Φεβρουαρίου, όταν η Πιονγκγιάνγκ υπέγραψε τη συμφωνία ελέγχου των εξοπλισμών με τις Ηνωμένες Πολιτείες και της 16ης Μαρτίου, όταν ανακοίνωσε τα σχέδιά της για τη διεξαγωγή αυτού ακριβώς του είδους εκτόξευσης πυραύλων που είχε μόλις απαρνηθεί. Αντιδρώντας στην ανακοίνωση για την εκτόξευση του δορυφόρου, η οποία προοριζόταν για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του ιδρυτή του βορειοκορεατικού κράτους Κιμ Ιλ Σουνγκ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα προειδοποίησε τη Βόρεια Κορέα για τις συνέπειες της πρόκλησης και κάλεσε την Κίνα να σταματήσει να κάνει «τα στραβά μάτια» για το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας. Οι καταγγελίες του Ομπάμα καθώς και άλλων ηγετών ακούγονται σαν ένα γνωστό ρεφραίν. «Οι κανόνες πρέπει να είναι δεσμευτικοί, οι παραβιάσεις πρέπει να τιμωρούνται, τα λόγια πρέπει να σημαίνουν κάτι», είπε ο Ομπάμα στην διάσημη πλέον ομιλία του στην Πράγα, με την οποία καταδίκαζε μια άλλη εκτόξευση πυραύλου της Βόρειας Κορέας τον Απρίλιο του 2009. Αλλά οι κανόνες δεν είναι δεσμευτικοί, οι παραβιάσεις της Βόρειας Κορέας ουσιαστικά δεν τιμωρούνται, τα λόγια είναι ως επί το πλείστον απλά λόγια και η Κίνα κάνει ελάχιστα.

Αυτή η επίδειξη επιθετικότητας της Βόρειας Κορέας αντιπροσωπεύει μόνο το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε μια μακρά ιστορία ατιμώρητων προκλήσεων. Το 1968, δυνάμεις της Βόρειας Κορέας κατέλαβαν πλοίο του Ναυτικού των ΗΠΑ και το πλήρωμά του, και το 1976 σκότωσαν με τσεκούρι δύο στρατιώτες των ΗΠΑ οι οποίοι προσπαθούσαν να κλαδέψουν ένα δέντρο που προεξείχε στην αποστρατικοποιημένη ζώνη. (Οι Αμερικανοί απάντησαν στο τελευταίο περιστατικό με την οργάνωση του πρώτου στην παγκόσμια ιστορία κλαδέματος δέντρων υπό την προστασία βαριά οπλισμένων μονάδων και με αεροσκάφη να πετούν συνεχώς πάνω από την αποστρατικοποιημένη ζώνη). Καθ' όλη τη δεκαετία του 1960 και του 1970 το καθεστώς έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να δολοφονήσει τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας. Το 1974, πρώτη κυρία της Νότιας Κορέας σκοτώθηκε όταν ένας ύποπτος ως πράκτορας από τον Βορρά προσπάθησε να πυροβολήσει τον πρόεδρο Park Chung Hee. Σε μια άλλη απόπειρα δολοφονίας του προέδρου, το 1983, οι πράκτορες της Βόρειας Κορέας τοποθέτησαν βόμβα στη Ρανγκούν που σκότωσε πολλά μέλη του υπουργικού συμβουλίου της Νότιας Κορέας και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, πράκτορες έβαλαν βόμβα σε ένα πολιτικό αεροπλάνο, σκοτώνοντας και τους 115 επιβαίνοντες. Πιο πρόσφατα, το βορειοκορεατικό ναυτικό τορπίλισε την φρεγάτα «Τσεονάν» της Νότιας Κορέας και βομβάρδισε το νησί Yeonpyeong της Νότιας Κορέας το 2010. Σε κάθε περίπτωση, η κοινή διοίκηση ΗΠΑ-Νότιας Κορέας,η Διοίκηση Συνδυασμένων Δυνάμεων (Combined Forces Command, CFC), έχει αφήσει τη Βόρεια Κορέα να ξεφύγει παρά την κακή συμπεριφορά της. Παρά τις αλλεπάλληλες κυρώσεις, οι επιθέσεις δεν απετράπησαν.

Η αυτοσυγκράτηση απέναντι σε τέτοιες προκλήσεις είναι ασυνήθιστη, ιδίως για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες δεν έχουν αναστολές σχετικά με τη χρήση στρατιωτικής βίας όταν οι ίδιες ή και οι σύμμαχοί τους δέχονται επίθεση. Για παράδειγμα, οι στρατιωτικές δυνάμεις του Μανουέλ Νοριέγκα παρενοχλούσαν Αμερικανούς στον Παναμά και σκότωσαν έναν πεζοναύτη των ΗΠΑ: Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν και ανέτρεψαν τον Νοριέγκα. Το 1986, η Λιβύη έβαλε βόμβα σε μια ντίσκο στο Δυτικό Βερολίνο όπου σύχναζαν Αμερικανοί στρατιώτες: Ο αμερικανικός στρατός ξεκίνησε αεροπορικές επιθέσεις στη Λιβύη, σκοτώνοντας την κόρη του Μουαμάρ αλ Καντάφι.

Η Βόρεια Κορέα, όμως, ξεφεύγει από κάθε τιμωρία χάρη σε ένα ισχυρό αποτρεπτικό μέσο. Το πρώτο σκέλος της τριπλής στρατηγικής της Πιονγιάνγκ είναι η εικόνα του «τρελού»: η ιδέα ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιδράσει σε αντίποινα βυθίζοντας την κορεατική χερσόνησο σε γενικό πόλεμο. Οι βορειοκορεάτες αξιωματούχοι δεν είναι παράλογοι, όπως πολύ συχνά απεικονίζονται στα μέσα ενημέρωσης. Αντ’ αυτού, ακολουθούν την παράδοση του Προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος μίλησε για υποκριτικό παραλογισμό προκειμένου να εκφοβιστούν οι εκάστοτε αντίπαλοι. Μέσα από τα άγρια ρητορική και τη συμπεριφορά της στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, η Πιονγιάνγκ έχει πει στον κόσμο ότι στο διεθνές παιχνίδι του εκφοβισμού δεν πρόκειται να υποχωρήσει - ότι είναι τόσο έτοιμη να πολεμήσει που θα αφησει θα λιμοκτονήσουν οι πολίτες της και θα αφιερώσει το ένα τέταρτο της οικονομίας της στην άμυνα, θα κόψει στη μέση τους στρατιώτες του εχθρού με τσεκούρι, και θα προσπαθήσει να δολοφονήσει ξένους προέδρους. Αυτή η φήμη έχει βοηθήσει να πεισθούν οι ηγέτες της CFC ότι δεν μπορούν να επικαλούνται τους συνήθεις κανόνες αποτροπής και ότι με έναν τέτοιο αντίπαλο, η ανταλλαγή αντιποίνων είναι πολύ επικίνδυνη και πολύ πιθανό να οδηγήσει σε γενικευμένο πόλεμο.