Μια φιλία που συμφέρει

Οι ισραηλινοί εφευρέτες έχουν επίσης καταλήξει σε καινοτόμες λύσεις για την ασφάλεια των υδάτων και των τροφίμων, προκλήσεις που θέτει η αύξηση του πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή και η οικονομική ανάπτυξη. Από ανάγκη, λόγω της γεωγραφίας της Μέσης Ανατολής, το Ισραήλ είναι ένας παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της προστασίας και διαχείρισης των υδάτων και της γεωργίας υψηλής τεχνολογίας. Το Ισραήλ ανακυκλώνει πάνω από το 80% των λυμάτων του - το υψηλότερο επίπεδο στον κόσμο - και έχει πρωτοπορήσει σε ευρέως διαδεδομένες τεχνικές διατήρησης ή καθαρισμού του νερού, συμπεριλαμβανομένης της στάγδην άρδευσης και της αφαλάτωσης αντίστροφης όσμωσης. Και μια σειρά από ισραηλινές εταιρείες κατέχουν ηγετική θέση στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η BrightSource Industries, για παράδειγμα, κατασκευάζει έναν ηλιακό σταθμό παραγωγής ενέργειας στην Καλιφόρνια με τη χρήση ισραηλινής τεχνολογίας που θα διπλασιάσει την ποσότητα της ηλιακής θερμικής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην Αμερική. Αυτές οι καινοτομίες, ενισχυμένες από σημαντικές αμερικανικές επενδύσεις στο Ισραήλ, συμβάλουν στους μακροπρόθεσμους αμερικανικούς εγχώριους στόχους και στους στόχους εξωτερικής πολιτικής που σχετίζονται με την αειφόρο ανάπτυξη.

Σίγουρα, η συμμαχία με το Ισραήλ δεν ήταν χωρίς κινδύνους ή κόστος για την Ουάσιγκτον. Ο πόλεμος του 1973 μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του έφερε την Αμερική στο χείλος της σύγκρουσης με τη Σοβιετική Ένωση και προκάλεσε ένα αραβικό εμπάργκο στις εξαγωγές πετρελαίου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την ισραηλινή εισβολή του 1982 στον Λίβανο, η κυβέρνηση Ρέηγκαν έστειλε Αμερικανούς πεζοναύτες να συμβάλουν στην σταθεροποίηση της χώρας, κάτι που τελικά οδήγησε σε δαπανηρές επιθέσεις κατά Αμερικανών διπλωματών και στρατιωτικών εκεί. Και η αμερικανική διπλωματική και στρατιωτική υποστήριξη προς το Ισραήλ ενίσχυσε την αρνητική στάση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε πολλές αραβικές και κυρίως μουσουλμανικές χώρες.

Όμως, το κόστος αυτό δεν θα πρέπει να υπερεκτιμάται. Πέραν του να οδηγεί σε αρνητικές ψήφους – σε μεγάλο βαθμό συμβολικές –στα Ηνωμένα Έθνη κατά των αμερικανικών θέσεων, η υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς το Ισραήλ δεν έχει καταστρέψει τις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τους Άραβες και μουσουλμάνους συμμάχους τους. Η υποστήριξη προς το Ισραήλ σίγουρα δεν εμπόδισε την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή όσο το έκανε ο πόλεμος στο Ιράκ ή η υποστήριξη της Ουάσιγκτον στα αυταρχικά αραβικά καθεστώτα. Εν τω μεταξύ, κανένας Άραβας σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν αρνήθηκε ποτέ, ως αποτέλεσμα της φιλο-ισραηλινής στάση τους, να συνεργαστεί με την Ουάσινγκτον για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ή δεν αρνήθηκε τις αιτήσεις τους για πρόσβαση, τοποθέτηση δυνάμεων ή δικαιώματα υπερπτήσεων.

Στην πραγματικότητα, η συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ έχει κατά καιρούς βοηθήσει να έρθουν πιο κοντά οι σχέσεις ΗΠΑ-Αράβων, με βάση την θεωρία ότι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να πείσουν το Ισραήλ να κάνει παραχωρήσεις στις διαπραγματεύσεις. Αυτό ήταν μέρος της λογικής πίσω από την μετατόπιση της Αιγύπτου μακριά από τη Σοβιετική Ένωση και προς τις Ηνωμένες Πολιτείες στη δεκαετία του 1970. Και, ακόμη και κατά τη διάρκεια της στενής συνεργασίας ΗΠΑ-Ισραήλ της τελευταίας δεκαετίας και παρά το αδιέξοδο στην ισραηλινο-παλαιστινιακή ειρηνευτική διαδικασία, οι σχέσεις των Αράβων με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μεγάλο βαθμό έχουν ακμάσει: το διμερές εμπόριο και οι επενδύσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένα, καθώς οι αμερικανικές εξαγωγές προς τη Μέση Ανατολή το 2011 ανήλθαν σε ένα υψηλό όλων των εποχών, στα 56 δισ. δολάρια. Οι συνεργασίες στον αμυντικό τομέα είναι τόσο στενές όσο ποτέ, και υπογραμμίζονται από τις πολυάριθμες συμφωνίες όπλων πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που η Ουάσιγκτον έχει πετύχει με τους συμμάχους της στον Κόλπο κατά τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, πολλά κράτη, όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, καθώς και η Παλαιστινιακή Αρχή, μοιράζονται πληροφορίες με το Ισραήλ και κατά καιρούς έχουν εργαστεί παρασκηνιακά για να στρατολογήσουν το Ισραήλ ως έναν ενδιάμεσο με την Ουάσιγκτον. Τέτοια ήταν η περίπτωση, ακόμη και με την μετα-επαναστατική κυβέρνηση της Αιγύπτου. Όλα αυτά υπογραμμίζουν το γεγονός ότι το συμφέρον και όχι η ιδεολογία, είναι η πρωταρχική κινητήρια δύναμη των σχέσεων των αραβικών κρατών με την Ουάσιγκτον.

Παρά τους δεσμούς που εξακολουθούν να δένουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες αραβικές χώρες, τα τελευταία δύο χρόνια έχουν φέρει αναστάτωση σε πολλούς από τους παραδοσιακούς συμμάχους της Ουάσινγκτον στην περιοχή. Σε μια εποχή μεγάλης αβεβαιότητας, ιδιαίτερα καθώς οι εντάσεις με το Ιράν οξύνονται, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακόμη πιο πιθανό να εξαρτηθούν από τους κάπως σταθερούς μη δημοκράτες συμμάχους τους, όπως η Σαουδική Αραβία, και τους σταθερούς δημοκρατικούς συμμάχους τους, όπως το Ισραήλ και η Τουρκία, για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή. Αν μη τι άλλο, τα πρόσφατα γεγονότα έχουν ενισχύσει τη λογική που διέπει την στρατηγική συνεργασία ΗΠΑ-Ισραήλ.

Τα οφέλη για τις Ηνωμένες Πολιτείες από την σχέση τους με το Ισραήλ διαψεύδουν το επιχείρημα ότι η συμμαχία βασίζεται αποκλειστικά στις κοινές δημοκρατικές πεποιθήσεις των δύο χωρών, στην δημοτικότητα του Ισραήλ στην εσωτερική αμερικανική πολιτική σκηνή ή στην αόριστη επιδίωξη της προόδου στην ειρηνευτική διαδικασία. Πρόκειται για μια σχέση που βασίζεται σε απτά συμφέροντα - και θα παραμείνει έτσι για το άμεσο μέλλον.