Το κράτος και η πολιτικός

Σίγουρα, ήταν το όραμα του Ομπάμα για μια πιο πολυμερή Αμερική που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της Ευρώπης εξ’ αρχής. Αλλά από τη στιγμή που ανέλαβε την διακυβέρνηση, οι Ευρωπαίοι ήθελαν να δουν αποτελέσματα. Και αυτά προήλθαν από την Κλίντον. Ήταν αυτή που ταξίδεψε στην Ευρώπη (περίπου 40 φορές) για να διαπραγματευτεί, να συμβουλεύσει και να επιδιορθώσει γέφυρες. Ήταν αυτή που συνεργάστηκε με τους Ευρωπαίους ηγέτες για να καταλήξουν σε αυστηρότερες κυρώσεις κατά του Ιράν και σε μια νέα στρατηγική αντιπυραυλικής άμυνας που θα παρέχει μεγαλύτερη προστασία έναντι βαλλιστικών πυραύλων και η οποία (στρατηγική) θα ανταγωνίζεται λιγότερο τη Ρωσία. Επίσης, βοήθησε στην ανάπτυξη και την διατήρηση της ομοφωνίας στο ΝΑΤΟ για την αποστολή στο Αφγανιστάν. Στην Ευρώπη, ο Ομπάμα θεωρήθηκε ότι είχε ορθό τρόπο σκέψης, αλλά μη ευπαρουσίαστο. Η Κλίντον και οι βοηθοί της, όπως ο Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών Φιλ Γκόρντον, κεφαλαιοποίησαν πάνω σε αυτό.

Στη Μέση Ανατολή, η ετυμηγορία για την Κλίντον είναι μικτή, και μάλιστα ανεξάρτητα από την πολύ λυπηρή αλλά πολυσυζητημένη τραγωδία στη Βεγγάζη. Από τη θετική πλευρά, το καθεστώς των κυρώσεων κατά του Ιράν δεν υπήρξε ποτέ ισχυρότερο. Εν τω μεταξύ, η Αραβική Άνοιξη έφερε ελπίδα, όχι μόνο στη Λιβύη αλλά και στην Αίγυπτο και την Τυνησία. Η κυβέρνηση ήταν αρκετά έξυπνη ώστε να μην προσπαθήσει να στηρίξει γηρασμένους δικτάτορες όπως ο Χόσνι Μουμπάρακ, όταν έγινε φανερό ότι δεν θα επιβιώσουν. Επίσης, ήταν υπομονετική στις σχέσεις της με το νέο πρόεδρο της Αιγύπτου, Μοχάμεντ Μόρσι. Η Κλίντον ήταν ιδιαίτερα μαχητική στην λήψη αποφάσεων για τη Λιβύη, ακόμη και έναντι της απροθυμίας του Πενταγώνου, αλλά έπαιξε σημαντικό ρόλο και σε άλλες περιπτώσεις.

Από την αρνητική πλευρά, όμως, η δημοτικότητα των ΗΠΑ στην περιοχή έχει μειωθεί δραματικά, στα επίπεδα της εποχής Μπους. Οι υποσχέσεις της ομιλίας του Ομπάμα τον Ιουνίου του 2009 στο Κάιρο γενικά έμειναν ανεκμετάλλευτες. Δεν υπήρξε καμία κίνηση για την ισραηλινο-παλαιστινιακή ειρηνευτική διαδικασία. Η κυβέρνηση απέτυχε στις προσπάθειές της να κρατήσει δυνάμεις των ΗΠΑ στο Ιράκ μετά το 2011. Η Συρία εξακολουθεί να βρίσκεται σε χάος. Το Ιράν συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο και να υποστηρίζει το χάος.

Πολλά από αυτά τα αρνητικά σημεία δεν αποτελούν σφάλμα της Κλίντον. Ο Ομπάμα έθεσε πολύ υψηλά τις ελπίδες ότι η προεδρία του θα αλλάξει το παιχνίδι. Έκανε τον κόσμο να πιστέψει ότι θα μπορούσε να χτίσει μια πολύ καλύτερη σχέση με το Ιράν. Όταν αυτές οι ελπίδες διαψεύσθηκαν, μεταξύ άλλων, από τη νοθεία στις ιρανικές εκλογές του Ιουνίου του 2009, ο Ομπάμα φάνηκε ότι ήταν υπερβολικά φιλόδοξος. Ήταν επίσης ο Ομπάμα εκείνος ο οποίος προσπάθησε να πείσει το Ισραήλ να παγώσει τις δραστηριότητες εποικισμού ως προϋπόθεση για τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Η ιδέα του είχε τα σωστά κίνητρα, αλλά ήταν αναποτελεσματική.

Ωστόσο, η Κλίντον δεν θα πρέπει να απαλλαγεί από ευθύνες. Με τη Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν χαμένες. Η επιφυλακτικότητα της κυβέρνησης έχει γίνει λυπηρή και αντιπαραγωγική υπό το πρίσμα της τραγωδίας εκεί. Μια πιο αποτελεσματική υποστήριξη των ΗΠΑ προς την αντιπολίτευση φαίνεται δικαιολογημένη, και επίσης υπάρχει τώρα ισχυρό επιχείρημα για αεροπορικά χτυπήματα από κοινού ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Αραβικού Συνδέσμου. Στο Αφγανιστάν, αν και μια πιο ισχυρή δέσμευση των ΗΠΑ και περισσότερες στρατηγικές πρόληψης εξεγέρσεων ήταν προτιμότερες για να οδηγήσουν σε μια ήττα των Ταλιμπάν, η κυβέρνηση Ομπάμα απέτυχε να αναπτύξει μια λειτουργική συνεργασία με τον πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι ή να στείλει τα σωστά μηνύματα σχετικά με τα μακροπρόθεσμα σχέδια των ΗΠΑ, και μερικά μέλη της ομάδας της Κλίντον συνέβαλαν στο μπέρδεμα των μηνυμάτων. Η αβεβαιότητα αυτή οδήγησε το Πακιστάν σε ενέργειες αντιστάθμισης, μερικές φορές ακόμη και με το να παραβλέπει το πρόβλημα.

Αν τα βάλει κανείς όλα μαζί και, παρά τις οπισθοδρομήσεις, θα έχει από τις πιο αξιοσέβαστες επιδόσεις κάθε σύγχρονου υπουργού Εξωτερικών, αν και δεν είναι ακόμη σε επίπεδο ιστορικής κληρονομιάς - μια σημαντική καμπή της ιστορίας. Ίσως η Κλίντον να είναι σε θέση να κάνει την αξιοσημείωτη επίδοσή της ως δημόσιος λειτουργός και να περάσει το υπόλοιπο της καριέρας της χρησιμοποιώντας το χάρισμα, την ενέργειά της και τη δημόσια φωνή της εργαζόμενη στα θέματα που την απασχολούν περισσότερο. Ή μπορεί η έλλειψη ενός σημαντικού επιτεύγματος με την υπογραφής της κατά τη διάρκεια της θητείας της ως υπουργού Εξωτερικών να είναι ένας ακόμη λόγος που το δέλεαρ να διεκδικήσει την προεδρία σε τέσσερα χρόνια θα είναι ακαταμάχητο. Στο κάτω - κάτω, θα εξακολουθεί να είναι επιθυμητό για την ίδια και για τον κόσμο, αν κάποια μέρα θα μπορούσαμε να παραπέμπουμε σε ένα Δόγμα Κλίντον - κάτι που να υπερκαλύπτει τα άλλα επιτεύγματά της ως ένα αξιόλογο δημόσιο πρόσωπο που έχει υπηρετήσει καλά τη χώρα και την βοήθησε να παραμείνει ασφαλής.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/138793/michael-e-ohanlon/state-an...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr