Τι κατάφεραν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας

Στην πορεία προς την σύνοδο κορυφής του G-8, στο Gleneagles, στη Σκωτία, οργανώσεις υποστήριξης υπερασπίστηκαν τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας σε όλο τον κόσμο. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι ηγέτες των ΜΚΟ, όπως η Amina Mohammed, ο Kumi Naidoo, και ο Σαλίλ Σέτι, ενθάρρυναν τους ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών να ζητούν από τις κυβερνήσεις τους να λογοδοτούν για την επίτευξη των στόχων. Στις αναπτυγμένες χώρες, οργανώσεις όπως η ONE, η οποία συν-ιδρύθηκε από τον ακτιβιστή Jamie Drummond, τον ροκ σταρ Μπόνο και άλλους, ζήτησαν από πολιτικούς (και διεξήγαγαν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για να πιεστούν οι ηγέτες του κόσμου) να εντείνουν τις προσπάθειές τους προς την επίτευξη των στόχων. Στη σύνοδο κορυφής, ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ και ο Γκόρντον Μπράουν, τότε Βρετανός υπουργός Οικονομικών, έθεσαν τους ΑΣΧ και τις δεσμεύσεις τους για διεθνή βοήθεια στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης. Οι ηγέτες στο Gleneagles δεσμεύτηκαν να αυξήσουν την συνολική βοήθεια κατά 50 δισ. δολάρια έως το 2010 και να προετοιμάσουν το έδαφος για ευρύτερες δεσμεύσεις που πρέπει να γίνουν από το 2015. Ωστόσο, ένας ισχυρός παίκτης στην παγκόσμια σκηνή, οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρέμειναν διστακτικές στο να αγκαλιάσουν την ατζέντα των ΑΣΧ.

ΠΑΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους ξεκίνησε την πρωτοβουλία «Πρόκληση της Χιλιετίας» (Millennium Challenge) το 2002, υποσχόμενος μια κατά 50% αύξηση στην αμερικανική εξωτερική βοήθεια μέσα σε τρία χρόνια, με τα χρήματα να πηγαίνουν σε χώρες που έχουν δεσμευτεί στη χρηστή διακυβέρνηση. Η πρωτοβουλία εμπνεύστηκε από τους ΑΣΧ, όπως υποδηλώνει το όνομα, αλλά περιέργως, δεν συνδέθηκε άμεσα με τους στόχους της. Δέκα μήνες αργότερα, στην ομιλία του για την «Κατάσταση του Έθνους» το 2003, ο Μπους ξεκίνησε το Προεδρικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την Ανακούφιση από το AIDS, το οποίο βελτίωσε σημαντικά την πρόσβαση στην θεραπεία του AIDS στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το πρόγραμμα αυτό ήταν κατά πολλούς τρόπους σύμφωνο με την προσπάθεια για τους ΑΣΧ, αλλά δεν συνδέθηκε ρητά με αυτούς. Ο Μπους ενέκρινε ακόμη και την Διακήρυξη της Χιλιετίας του ΟΗΕ και τις συμφωνίες του Μοντερέι, αλλά αρνήθηκε να υποστηρίξει τους ΑΣΧ, σε μεγάλο βαθμό επειδή η κυβέρνησή του τούς θεωρούσε ως ποσοστώσεις βοήθειας που υπαγορεύονταν από τον ΟΗΕ.

Έχοντας μια παρόμοια άποψη, αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τακτικά ισχυρίζονταν ότι υποστηρίζουν τους στόχους της Διακήρυξης της Χιλιετίας, αλλά όχι τους ΑΣΧ, παρά το γεγονός ότι οι ΑΣΧ αντλήθηκαν απευθείας από τη Διακήρυξη της Χιλιετίας. Οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΟΗΕ για τον πόλεμο στο Ιράκ αποτέλεσαν ένα κρίσιμο υπόβαθρο, με την κυβέρνηση Μπους επιφυλακτική στο να υποστηρίξει μια σημαντική πρωτοβουλία του ΟΗΕ. Η αποστροφή της Ουάσιγκτον ήταν τόσο ισχυρή που πολλές αμερικανικές ομάδες υποστήριξης απέφευγαν την χρήση του όρου «Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας» από φόβο μήπως χάσουν επιρροή. Όταν ο John Bolton έγινε πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ τον Αύγουστο του 2005, μια από τις πρώτες ενέργειές του ήταν να προτείνει τη διαγραφή όλων των αναφορών για την επίτευξη των ΑΣΧ στο προσχέδιο συμφωνίας της επικείμενης Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών. Η επακόλουθη αναταραχή από άλλες χώρες και τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανάγκασε την Ουάσιγκτον να τροποποιήσει τη θέση της. Στην ομιλία του στην σύνοδο κορυφής, ο Μπους ενέκρινε τελικά τους ΑΣΧ, χρησιμοποιώντας δημοσίως τη φράση «Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας» για πρώτη φορά.

Με το να αρνούνται να συμμετάσχουν άμεσα στους ΑΣΧ στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν την ευκαιρία να τονίσουν τη συμβολή τους στην αναπτυξιακή προσπάθεια και να ενισχύσουν την διεθνή καλή πίστη. Στα πρώτα χρόνια του αιώνα μας, οι Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν να προκληθεί επανάσταση στην παγκόσμια υγεία, έναν κεντρικό πυλώνα των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, πρώτα μέσω της πρωτοβουλίας του Μπους για το AIDS και αργότερα μέσα από τις προσπάθειες για την ελονοσία και άλλες θανατηφόρες ασθένειες. Επιπλέον, με το να αντιστέκεται σε ένα σχέδιο στο οποίο το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου συνεργάζεται ενεργά, η Ουάσιγκτον έχασε εύκολες ευκαιρίες για τη δημιουργία πολιτικού κεφαλαίου για την επίλυση πολύ πιο αιχμηρών και διχαστικών διεθνών θεμάτων.

Οι διπλωματικές εντάσεις έχουν υποχωρήσει υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, η οποία έχει δώσει πολύ πιο ισχυρή ρητορική υποστήριξη για την επίτευξη των ΑΣΧ και συνέχισε τις βασικές αναπτυξιακές πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης, και επιπροσθέτως ξεκίνησε μια σημαντική πρωτοβουλία για τη μείωση της φτώχειας με τη στήριξη μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε όλο τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον παραμένουν επιφυλακτικοί ή αποστασιοποιημένοι όταν πρόκειται για την επίτευξη των ΑΣΧ, πιθανότατα λόγω της μακροχρόνιας αποστροφής προς τις σταθερές δαπάνες για ξένη βοήθεια, ιδιαίτερα όταν καθορίζεται από μια διεθνή συμφωνία. Ο φόβος, όμως, είναι αβάσιμος. Οι ΑΣΧ δεν υπαγορεύουν καμία δέσμευση για βοήθεια, και το μόνο σχετικό μέγεθος είναι ο στόχος του 0,7%, προς την κατεύθυνση του οποίου οι χώρες συμφώνησαν να εργαστούν στο Μοντερέι το 2002, και ο οποίος εγκρίθηκε από τον Μπους. Αργότερα, ορισμένες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, έκαναν χρονοδιαγράμματα για την επίτευξη αυτού του στόχου.