Πώς θα εκδιωχθεί ο Άσαντ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει τώρα να καταστήσουν ύψιστη προτεραιότητα την στρατολόγηση και την κατάρτιση πολλών χιλιάδων ανταρτών. Ένα κίνητρο για αυτό είναι ότι, σε περίπτωση που η Ουάσινγκτον δεν σκοπεύει να αποστείλει Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων Κοινής Διοίκησης στη Συρία σε μεταγενέστερο χρόνο (και αυτό δεν φαίνεται πιθανό), θα χρειαστεί να έχει τους δικούς της ανθρώπους – ένα συριακό ένοπλο Σώμα – για τον περιορισμό τής στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής τής Αλ Κάιντα.

Κάποιοι έχουν πει ότι η οικοδόμηση ενός αξιόπιστου συμμαχικού αντάρτικου είναι αδύνατη. Αλλά δεν υπάρχει ίσως καλύτερος δείκτης τής ετοιμότητας ορισμένων σχηματισμών ανταρτών να κάνουν παιχνίδι από την εμπιστοσύνη με την οποία ανώτεροι διοικητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) στην Ντεράα καταδικάζουν ανοιχτά την Jabhat al-Nusra και το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Ανατολικής Μεσογείου- τα δύο «υποκαταστήματα» της Αλ Κάιντα στη Συρία – βάζοντάς τους την ετικέτα των πληρωμένων εκτελεστών των συριακών υπηρεσιών πληροφοριών. Μια συνάντηση που είχα πριν από δύο εβδομάδες με τον Ziad al-Fahad, τον ανώτατο διοικητή της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης στο νότιο μέτωπο, είναι διαφωτιστική. Ο Fahad μού είπε ότι «Ο μόνος λόγος που οι άνθρωποι άρχισαν να αγωνίζονται μαζί με τις εξτρεμιστικές ομάδες ήταν επειδή είχαν τα όπλα και τα μέσα για να το πράξουν». Αντίθετα, είπε, «είχαμε όπλα και μέσα στο νότο – εισβάλαμε με αποτελεσματικό τρόπο στις κρύπτες τού καθεστώς. Αυτός είναι ο λόγος που οι εξτρεμιστές δεν είναι εδώ τόσο ισχυροί». Μίλησε επίσης με σαφήνεια για το γεγονός ότι ο αγώνας στη Συρία είναι πλέον ένας αγώνας ενάντια στο καθεστώς και τους τζιχαντιστές. Γιατί; Γιατί αν «οι εξτρεμιστές πάρουν όλα τα προηγμένα όπλα, [ο FSA] θα γίνει ο ίδιος θύμα».

Η αυτοσυντήρηση, θα πρέπει να θυμόμαστε, ήταν ο κύριος λόγος που οι αντάρτες πήραν εξαρχής τα όπλα εναντίον του Άσαντ. Ο φόβος τους ότι μπορεί να χάσουν το κεφάλι τους από μαχητές μετά την αποχώρηση του Άσαντ είναι δικαιολογημένος, και βαραίνει πολύ στη φυγή τους προς τα εμπρός. Τόσο ο al-Fahad όσο και ο αναπληρωτής του, ο Abu Fadi, με τον οποίο μίλησα επίσης, διηγούνται αρκετές ιστορίες για το πώς οι μονάδες του FSA και οι τοπικοί πληθυσμοί έχουν αψηφήσει ή εκδιώξει την Jabhat al-Nusra από τα χωριά τής Ντεράα. Οι ιστορίες τους στη συνέχεια επιβεβαιώθηκαν από ακτιβιστές. Εντέλει, η ανυπακοή έναντι των μαχητών που είναι στη γραμμή της Αλ Κάιντα είναι ένα μικρό παράδειγμα, καθώς και ένα μάθημα για μια σουνιτική αφύπνιση (ή αλλιώς sahwa), που θα είναι ζωτικής σημασίας για οποιαδήποτε στρατηγική των ΗΠΑ.

Δυστυχώς, η προοπτική για μια sahwa στις βόρειες επαρχίες Ιντλίμπ, Χαλέπι και Ρακκά είναι πολύ πιο θολή από ό, τι στο νότο, με δεδομένη την επικράτηση εκεί των δυνάμεων της τζιχάντ και την εξάρτηση των τοπικών πληθυσμών από αυτές τις ομάδες για τις καθημερινές τους ανάγκες, όπως τα τρόφιμα, το νερό, και η ιατρική περίθαλψη (το Ισλαμικό Κράτος έφθασε μέχρι τα καρναβάλια και διένειμε παιχνίδια στα παιδιά της Συρίας στο Χαλέπι κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού). Ακόμα κι έτσι, παρά τις κούκλες και τα άλλα παιχνίδια, η Αλ Κάιντα εξακολουθεί να είναι η Αλ Κάιντα. Έχει κάνει ήδη όλα τα συνήθη λάθη που συνδέονται με τις πρωτοβουλίες τού Ζαρκάουι στο Ιράκ για την «οικοδόμηση κράτους». Για παράδειγμα, επέβαλε ποινές σαρίας για εγκλήματα υποτιθέμενης βλασφημίας, πυροβολώντας τον 15χρονο Muhammad Qata'a στο λαιμό και στο πρόσωπο μπροστά στους γονείς του. Κρατάει φυλακισμένους σεβάσμιους γέροντες των φυλών στη Ρακκά, τη μόνη πλήρως «απελευθερωθείσα» επαρχία στη Συρία, οι οποίοι διαφώνησαν με το δρακόντειο στυλ διακυβέρνησης. Υποστήριξαν πρόσφατα την δολοφονία ενός κορυφαίου διοικητή του FSA στην Λατάκια. Και είναι πολύ πιθανό να απήγαγαν και να δολοφόνησαν τον Paolo Dall'Oglio, έναν καθολικό ιερέα ο οποίος έχαιρε μεγάλου σεβασμού στην αντιπολίτευση για την έγκαιρη υποστήριξη του αντιασαντικού κίνηματος διαμαρτυρίας. Όλα αυτά προκαλούν δημόσια απογοήτευση: οι διαδηλώσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους ήταν σταθερές και διογκώνονται στη Ρακκά. Όπως το έθεσε σε μένα πρόσφατα ένας Σύρος αναλυτής: «Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδατε μια μονάδα του FSA να γίνεται τόσο αντιδημοφιλής ώστε, μέσα σε περίπου δύο μήνες, να προκαλεί διαδηλώσεις εναντίον της σε πέντε πόλεις, μια εκ των οποίων συνεχιζόταν κάθε μέρα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες;».

Οι συνθήκες είναι γόνιμες για την αποδυνάμωση των τζιχαντιστών προς όφελος των μετριοπαθών. Εκτός από την εκπαίδευση, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ήδη, η Τουρκία φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι αφήνοντας ανοικτά τα σύνορά της σε κάθε ανήθικο μουτζαχεντίν, έχει διαμορφώσει ένα βραχίονα στα δικά της νώτα. Υπάρχουν φήμες στην Άγκυρα ότι οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν επιτέλους ξεκινήσει να περιορίζουν τη ροή όπλων προς την Jabhat al-Nusra στη βόρεια Συρία (παρά το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση αρνείται ότι εθελοτυφλεί στους εξτρεμιστές, ήταν απρόθυμη για την καταστολή τους, λόγω της ικανότητάς τους στην περιοχή. Ανάμεσα στις τραγωδίες της Συρίας είναι και το να φαίνεται η Αλ Κάιντα να παίζει το ρόλο των Ειδικών Δυνάμεων των φτωχών). Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιβεβαιώσουν τις φήμες περί διακοπής βοήθειας προς την al-Nusra. Η Τουρκία επιζητά απελπισμένα την επέμβαση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να το χρησιμοποιήσουν αυτό προς όφελός τους θέτοντας ως όρο για την εμπλοκή τους την καλύτερη επιτήρηση των συνόρων. Μπορούν επίσης να προσφέρουν στις μονάδες του FSA στο Χαλέπι, την Ιντλίμπ και τη Ρακκά κίνητρα απόδοσης για να αποσπάσουν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις και τις ευθύνες πολιτικής διοίκησης από τους τρελούς. Εάν τα όπλα μοιράζονται, κατάσχονται ή απλά «εξαφανίζονται», δεν θα έρθουν άλλα. Ο ίδιος ο στρατηγός Ιντρίς έχει προσφέρει ακριβώς μια τέτοια συμφωνία λογοδοσίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.