Οι μαοϊστές βούλιαξαν στο Νεπάλ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι μαοϊστές βούλιαξαν στο Νεπάλ

Γράμμα από την Κατμαντού
Περίληψη: 

Το κυβερνών μαοϊκό κόμμα τού Νεπάλ συνετρίβη στις πρόσφατες εκλογές τής χώρας. Με την πλάτη στον τοίχο, οι μαοϊκοί μπορεί να αποφασίσουν ότι το να σπείρουν αστάθεια είναι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουν ζωντανή την ατζέντα τους. Και τούτο θα μπορούσε να ανατρέψει όλη την πρόοδο που έχει σημειώσει το Νεπάλ τα τελευταία χρόνια.

Ο ERIC RANDOLPH είναι ελεύθερος ρεπόρτερ και αναλυτής για το IHS Jane's.

Για μια σύντομη στιγμή, το Νοέμβριο, το Νεπάλ φαινόταν να έχει διαφύγει οριστικά από τον ατέρμονα κύκλο τής αστάθειας, της βίας και της μικροπολιτικής στον οποίο είχε παγιδευτεί τις τελευταίες δεκαετίες. Σε πείσμα μιας σκληροπυρηνικής ομάδας μαοϊκών που προσπάθησε να εκτροχιάσει τις πρώτες εδώ και χρόνια γενικές εκλογές τής χώρας με μια εκστρατεία χαμηλού επιπέδου τρομοκρατίας, οι ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες σε αριθμούς ρεκόρ. Με αυτό τον τρόπο, έστειλαν ένα σαφές μήνυμα της πίστης τους στην δημοκρατία, παρά τις χρόνιες αδυναμίες των εκλεγμένων αξιωματούχων τους. Αλλά εκείνη η στιγμή έξαρσης δεν κράτησε πολύ.

Οι τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν αλλάξει τόσο το Νεπάλ που σχεδόν δεν αναγνωρίζεται. Μεταξύ 1996 και 2006, ένας εμφύλιος πόλεμος που προκλήθηκε από τους μαοϊστές αντάρτες στοίχισε κατ’ εκτίμηση 13.000 ζωές. Ο πόλεμος αυτός οδήγησε στην κατάργηση της αυταρχικής μοναρχίας τού Νεπάλ το 2008 και στην εγκαθίδρυση μιας κοσμικής δημοκρατίας αμέσως μετά. Οι πρώτες ελεύθερες εκλογές τής χώρας, στη συνέχεια, παρέδωσαν στους μαοϊστές την πλειοψηφία τής Συντακτικής Συνέλευσης, της οποίας τα 601 μέλη ήταν επιφορτισμένα με την διαμόρφωση ενός νέου συντάγματος.

Η διαδικασία αυτή ήταν σχεδιασμένο να ολοκληρωθεί το 2010. Τρία χρόνια αργότερα, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά ζητήματα προς επίλυση. Σίγουρα, η Συντακτική Συνέλευση έχει επιτύχει πολλά, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους διάλυσης του μαοϊκού στρατού και της επανένταξης των πρώην μαχητών του στην κοινωνία. Αλλά, τα σημαντικότερα κόμματα παραμένουν εκ διαμέτρου αντίθετα σε δύο κρίσιμα ερωτήματα: πώς να αναδιαρθρωθεί η χώρα σε ένα ομοσπονδιακό σύστημα πολιτειών και τι μορφή κυβέρνησης να υιοθετηθεί. Τον Μάιο του 2012, καθώς η τέταρτη και τελική προθεσμία για την σύνταξη του συντάγματος πέρασε χωρίς συμφωνία, ο τότε πρωθυπουργός Μπαμπουράμ Μπαταράι διέλυσε την Συντακτική Συνέλευση. Η χώρα βυθίστηκε ξανά σε αταξία, και τα ηγετικά κόμματα, μη όντας αρκετά σίγουρα για το πώς να προχωρήσουν χωρίς ένα σύνταγμα ή μια νομοθεσία, χρειάστηκαν το διάστημα μέχρι αυτόν το Νοέμβριο για να συμφωνήσουν σε μια φόρμουλα για τον καθορισμό τού τρόπου που θα διεξαχθούν εκλογές για μια νέα συνέλευση. Το όργανο αυτό, όπως ελπίζει ο πληθυσμός, τελικά θα είναι σε θέση να ολοκληρώσει την δουλειά.

Την ημέρα των εκλογών, το κλίμα στα χωριά γύρω από την Κατμαντού, όπως και αλλού, ήταν εκπληκτικά αισιόδοξο. Ανεξάρτητα από το πραγματικό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, η προσέλευση αποτέλεσε μια ψήφο εμπιστοσύνης στην δημοκρατική διαδικασία. Οι παρατηρητές κήρυξαν τις εκλογές ελεύθερες και δίκαιες, και οι ψηφοφόροι αντιμετώπισαν σχετικά μικρή βία, σημειώνοντας ότι αισθάνθηκαν μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές και ότι έζησαν μια κρίσιμη στιγμή στην πολιτική του Νεπάλ.

Στη συνέχεια, όμως, τα αποτελέσματα άρχισαν να βγαίνουν, και οι κυβερνώντες μαοϊκοί δεν ευχαριστήθηκαν με αυτό που είδαν. Τα αρχικά στοιχεία έδειξαν ότι η δημοτικότητά τους είχε πέσει κατακόρυφα. Το κόμμα, το οποίο είχε τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών στο τελευταίο κοινοβούλιο, έπεσε στην τρίτη θέση αρκετά πίσω από το πιο συντηρητικό «Κογκρέσο τού Νεπάλ» και το κόμμα των Ενωμένων Μαρξιστών-Λενινιστών (του οποίου το όνομα κρύβει μια αρκετά συντηρητική ατζέντα). Ακόμη χειρότερα, ο Pushpa Kamal Dahal, ο μαοϊκός πρόεδρος ο οποίος είναι γνωστός ως Prachanda (ο «άγριος»), είχε χάσει την βουλευτική του έδρα στο Κατμαντού με συντριπτική διαφορά.

Πανικόβλητοι - και με εκπληκτικό κυνισμό - οι μαοϊκοί δήλωσαν ότι οι εκλογές πρέπει να ήταν στημένες. Δεν προσκόμισαν κανένα αποδεικτικό στοιχείο, αλλά ισχυρίστηκαν ότι ο στρατός και άλλοι αξιωματούχοι είχαν νοθεύσει τις κάλπες όταν τις μετέφεραν από τα εκλογικά τμήματα. «Εάν η εκλογική επιτροπή δεν σταματήσει αμέσως την καταμέτρηση, θα μποϊκοτάρουμε πλήρως το σύνολο τής εκλογικής διαδικασίας. Θα μποϊκοτάρουμε την Συντακτική Συνέλευση», είπε ο Prachanda σε ένα συλλαλητήριο οπαδών του στην Κατμαντού. Η εκλογική επιτροπή αρνήθηκε να λάβει σοβαρά υπόψη της το αίτημά του, και οι μαοϊκοί έκαναν ένα βήμα απομακρυνόμενοι από το χείλος τού γκρεμού - γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι πρόθυμοι να λάβουν μέρος στην Συνέλευση εφ’ όσον ζητείται η γνώμη τους σε όλες τις μεγάλες αποφάσεις, ανεξάρτητα από τον αριθμό των εδρών τους. Αυτό θα είναι πολύ δύσκολο να το καταπιούν τα άλλα κόμματα. Με το 95% των ψήφων να έχει καταμετρηθεί, οι μαοϊκοί έχουν μόνο 80 έδρες στη νέα Συντακτική Συνέλευση, σε σύγκριση με 196 του Κογκρέσου τού Νεπάλ και 175 για τους Ενωμένους Μαρξιστές-Λενινιστές. Ό, τι κι αν συμβεί στη συνέχεια, οι μαοϊκοί έχουν δώσει την σαφή εντύπωση ότι η εύνοιά τους για την δημοκρατία διαρκεί μόνο για όσο διάστημα επωφελούνται οι ίδιοι.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την πτώση των μαοϊκών, και δεν έχουν να κάνουν με την εκλογική νοθεία. Όταν οι ηγέτες του κόμματος κέρδισαν τις εκλογές το 2008, ήσαν μια σχετικά άγνωστη ποσότητα, αφού είχαν περάσει πάνω από μια δεκαετία στο περιθώριο. Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού πίστεψαν μέσα στον ενθουσιασμό τους ότι το κόμμα είχε έρθει να καθαρίσει την πολιτική, να βοηθήσει τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους, και να εξαλείψει την διαφθορά. Σε μια κατά κύριο λόγο φεουδαρχική χώρα, στην οποία περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού ζει με λιγότερο από 1,25 δολάρια την ημέρα, αυτό το μαοϊκό πρόγραμμα είχε προφανή απήχηση στις μάζες, ειδικά αφού συνδύαζε τις υποσχέσεις περί σεβασμού στην δημοκρατία και τον καπιταλισμό ως αναπόφευκτες πτυχές τής πολιτικής στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Ωστόσο, η διαφορά μεταξύ των υποσχέσεων των καινούργιων κυβερνητών και των επιδόσεών τους από τη στιγμή που πήραν την εξουσία απογοήτευσε τον πληθυσμό. Κάποια από αυτή την απογοήτευση ήταν άδικη: όλα τα ηγετικά κόμματα έπαιξαν ρόλο στο αδιέξοδο και στην αποτυχία να συμφωνηθεί ένα σύνταγμα στη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών.