Το ελληνικό ζήτημα

Εκτός από τους νέους, η σημερινή Ελλάδα διώχνει και επιτυχημένους επιστήμονες, καθηγητές, γιατρούς, μηχανικούς και τόσους άλλους για τη μόρφωση και την κατάρτιση των οποίων έχει επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ. Η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό είναι η πιο δαπανηρή, άλλα και η πιο αποδοτική. Προσπαθούμε να φέρουμε νέες επενδύσεις και διώχνουμε μακριά, φοβούμαι οριστικά, το ανθρώπινο κεφάλαιο, το ανθρώπινο δυναμικό στο οποίο έχουμε επενδύσει την παιδεία, την γνώση και την εμπειρία. Με λίγα λόγια το μέλλον μας, το μέλλον τού τόπου. Έχει κοστολογηθεί πόσο έχει στοιχίσει στην Πολιτεία για παράδειγμα η επαγγελματική εκπαίδευση ενός γιατρού ή ενός μηχανικού; Το άθροισμα του πραγματικού συνολικού κόστους τής φυγής, του διωγμού του ανθρώπινου κεφαλαίου από την Ελλάδα, τι δείχνει; Κάθε νέος επιστήμονας που φεύγει μαζί με τους χιλιάδες νέους, βάζει μια ακόμη σφραγίδα έλλειψης εμπιστοσύνης στο παρόν και στο μέλλον τού τόπου αυτού. Στερεί επίσης την Ελλάδα τού 21ου αιώνα από καινούργιες και καινοτόμες ιδέες. Αντίθετα, είναι μια έτοιμη μονάδα σκέψης, παραγωγής και ανάπτυξης στις χώρες υποδοχής.

Επίσης, σ' αυτή την χώρα φεύγει, διώκεται και ο πολιτισμός. Δηλαδή, το κατ' εξοχήν αγαθό που δίνει διαχρονικά στην Ελλάδα την προστιθέμενη αξία που της λείπει. Το βιβλίο, η ιστορία, τo θέατρο και ο πολιτισμός είναι μεταξύ των θυμάτων τής δικής μας στάσης και θέσης για να προσαρμοσθούμε προς τις απαιτήσεις των δανειστών μας.

Τρία παραδείγματα έχω υπόψη μου:

- Το Αρχαιολογικό Μουσείο τής Νεμέας, όπως με αγωνία έκρουσε προ μηνών τον κώδωνα του κινδύνου ο καθηγητής Στέφαν Μίλλερ, κινδύνευε να κλείσει λόγω έλλειψης κονδυλίων για την πρόσληψη φυλάκων.

- Πριν από μερικούς μήνες ήμουν στην Θεσσαλονίκη. Πληροφορήθηκα ότι το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, που δεν είναι μόνο Μουσείο άλλα έχει το πληρέστερο αρχείο για το Μακεδονικό Ζήτημα, κινδύνευε και αυτό να κλείσει λόγω έλλειψης πόρων.

- Κλείνει, κατά τα δημοσιευθέντα, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Αν αυτός δεν είναι ο ορισμός τής πολιτισμικής παρακμής, τότε αλήθεια ποιος είναι; Τι νόημα έχει να βελτιώσουμε την οικονομική μας ανταγωνιστικότητα αν δεν έχουμε τις σταθερές αξίες και τον πολιτισμό μας;
Προτείνω μια λύση που θα έχει –εκτιμώ- δημοσιονομικό αποτέλεσμα ισοδύναμο της δαπάνης που απαιτείται για την συντήρηση των δύο Μουσείων και την διάσωση του Ε.ΚΕ.ΒΙ.: Να περικοπούν δύο θέσεις συμβούλων, ειδικών συμβούλων κλπ. από όλα τα υπουργικά και υφυπουργικά γραφεία, οι οποίες μάλιστα αυξήθηκαν με πρόσχημα και την ελληνική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Δεν κρύβω ότι ανήκω σ' αυτούς που δεν μπορούν να συμβιβαστούν με την εικόνα τής σημερινής Ελλάδας: Χωρίς ή με περιορισμένη οικονομική ανεξαρτησία, με περιορισμένη ή υπό επιτήρηση και εποπτεία εθνική κυριαρχία, πολιτικά αδύναμη στην φυσική της οικογένεια, στην Ευρώπη. Με μειωμένο κύρος και αξιοπιστία στα Βαλκάνια.

Δεν θυμάμαι ποτέ στα τελευταία σαράντα χρόνια, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, η Ελλάδα να δέχθηκε τέτοια υποβάθμιση και τόσα πολλά κτυπήματα στην διεθνή της εικόνα. Η δύναμη και η αξιοπιστία μιας χώρας δεν μετριέται μόνο με το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων της. Εξαρτάται και από τον τρόπο που μας υπολογίζουν ή δεν μας υπολογίζουν οι άλλοι. Εξαρτάται από την ηγεσία, από το ηθικό και από το κύρος. Είμαστε τουλάχιστον για μια τριετία πρωτοσέλιδο στον διεθνή τύπο. Η απαξιωτική και σκωπτική διάθεση δεν αφορούσε μόνο στο κράτος άλλα έπληξε και εθνικά μας χαρακτηριστικά.

Η επιδείνωση της διεθνούς εικόνας τής Ελλάδος -παρά τα όσα ισχυρίζονται ορισμένοι- έχει επηρεάσει και την εξωτερική της πολιτική. Έχει επίσης αρνητικά επιδράσει στις δυνατότητες της για διαμόρφωση ευνοϊκών ή αν προτιμάτε κατάλληλων συνθηκών για την προώθηση των συμφερόντων μας. Δεν είναι σίγουρα η πρώτη φορά που η Ελλάδα βρέθηκε στο στόχαστρο των διεθνών μέσων ενημέρωσης. Αυτό είχε συμβεί και στο παρελθόν, κατά τις τέσσερις δεκαετίες τής μεταπολίτευσης. Ποτέ, όμως, δεν πέσαμε τόσο χαμηλά, για τόσο μεγάλο διάστημα και στα μάτια και χείλη τόσων πολλών.

Η πτώση αυτή και οι συνέπειες της είναι ορατές ακόμη και σήμερα. Πάρα το γεγονός ότι υπάρχει αναμφίβολα βελτίωση, σε σύγκριση με την περίοδο 2009-2012, στη διεθνή εικόνα και κυρίως στην άξια και σημασία της θέσης τής χώρας. Όπως εξηγώ πιο κάτω, τον σημαντικότερο ρόλο στην αναβάθμιση της σημασίας τού Ελλαδικού χώρου έπαιξαν και παίζουν οι δραματικές και απρόοπτες, ως προς το βάθος χρόνου και τις επιπτώσεις, εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική.

Ενδεικτικά και μόνο καταγράφω ορισμένες περιπτώσεις:

- Υπογραφή διεθνούς συμφωνίας χωρίς διαπραγμάτευση (Μνημόνιο Ι): Όταν η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας αποδέχεται και υπογράφει απροετοίμαστη και χωρίς επεξεργασμένη στρατηγική πρόβλεψη ή έστω μέθοδο τακτικής, χωρίς καν να την έχει διαβάσει και συζητήσει μια επαχθή διεθνή συμφωνία, αυτό δεν αποτελεί ένα «πρότυπο», ένα μοντέλο διαπραγματευτικής συμπεριφοράς; Αφήνω στην άκρη το ίδιο το περιεχόμενο της πρώτης δανειακής σύμβασης. Εξετάζω μόνο το τρόπο «διαπραγμάτευσης» και συνομολόγησής της. Θυμίζει περισσότερο τη Συμφωνία Ειρήνης των Παρισίων (συμφωνία μεταξύ νικητών και ηττημένων), ο τρόπος με τον όποιο επεβλήθη στην Ελλάδα. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή εμπειρία. Καλό θα ήταν να το υπενθυμίζαμε σε όλους εκείνους που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η δικαιοσύνη και το συμφέρον είναι έννοιες ασυμβίβαστες. Ειδικά στην Ευρώπη.