Πώς οι Κούρδοι βρήκαν τον δρόμο τους

Τελικά, καμία πλευρά δεν θέλει αυτό το αποτέλεσμα. Η Βαγδάτη δεν θέλει να χάσει το Κουρδιστάν και το πετρέλαιο, και το Κουρδιστάν δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις τής ανεξαρτησίας, συμπεριλαμβανομένων μιας βραχυπρόθεσμης απώλειας εσόδων από το πετρέλαιο, μιας ζημιάς στις σχέσεις τού Κουρδιστάν με την Τουρκία η οποία προτιμά να ασχοληθεί με μια ημιαυτόνομη περιοχή και όχι με ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος, και μια μακρά και δαπανηρή διαδικασία απόκτησης διεθνούς αναγνώρισης. Όμως, η αντιπαράθεση δεν έχει σταματήσει την Βαγδάτη από το να αυξάνει τα στοιχήματα, παρακρατώντας πόρους που προορίζονται για το Κουρδιστάν σύμφωνα με τον εθνικό προϋπολογισμό και απειλεί με αγωγές κατά της KRG, της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς και κάθε εταιρείας που βοηθά την εξαγωγή κουρδικού πετρελαίου χωρίς την άδειά της. Ο ιρακινός υπουργός Πετρελαίου, Abdul Kareem-Luaibi, έφτασε να πει στους δημοσιογράφους τον Ιανουάριο ότι εάν η Τουρκία διευκολύνει την εξαγωγή τού κουρδικού πετρελαίου «παρεμβαίνει στην διαίρεση του Ιράκ». Προς το παρόν, σύμφωνα με το Yildiz, περισσότερα από ένα εκατομμύριο βαρέλια κουρδικού πετρελαίου που έχουν σταλθεί στο Τσεϊχάν από το Δεκέμβριο κρατούνται αποθηκευμένα εκεί μέχρι να επιλυθεί η διαφορά. Όμως, ο χρόνος φαίνεται να είναι με την πλευρά τής KRG. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα βρουν τελικά τον δρόμο τους στην αγορά. Στο κάτω-κάτω, οι ξένες εταιρείες έχουν γεωτρήσεις στο Κουρδιστάν εδώ και χρόνια χωρίς την συγκατάθεση του Ιράκ.

Αν η Βαγδάτη αποδεχθεί τελικά την αυξανόμενη οικονομική αυτονομία τού Κουρδιστάν και την οικονομική του συνεργασία με την Τουρκία, αυτό θα ισοδυναμούσε με μια μη βίαιη αλλά σημαντική αποδυνάμωση της παλιάς τάξης πραγμάτων τής Sykes-Picot. Παρά το γεγονός ότι η κεντρική κυβέρνηση θα εξακολουθεί να ελέγχει μεγάλο μέρος τού πετρελαίου τού Ιράκ, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να δεχτεί το γεγονός ότι ένα συγκεντρωτικό κράτος με άκαμπτα σύνορα δεν αντικατοπτρίζει πλέον τις τρέχουσες οικονομικές και πολιτικές πραγματικότητες. Με το να προσελκύει περισσότερες ξένες επενδύσεις και να εξάγει περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το ιρακινό Κουρδιστάν με την πάροδο του χρόνου θα φεύγει όλο και πιο μακριά από την Βαγδάτη.

Η Βαγδάτη, βέβαια, έχει βάσιμους λόγους να φοβάται αυτό το αποτέλεσμα. Όχι μόνο κινδυνεύει να χάσει τον έλεγχο των κουρδικών πετρελαίων, αλλά ένα ακμάζον, αυτόνομο Κουρδιστάν με στενούς δεσμούς με ξένες χώρες θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει πρότυπο για άλλες ιρακινές επαρχίες που είναι δυσαρεστημένες με την διεφθαρμένη και αυταρχική διοίκηση της κεντρικής κυβέρνησης και ενδιαφέρονται για τον έλεγχο των δικών τους υδρογονανθράκων.

Πάρτε ως παράδειγμα τη Νινευή, μια βόρεια, σουνιτικής αραβικής πλειοψηφίας επαρχία, ακριβώς δυτικά τού Ερμπίλ. Όπως και οι περισσότεροι Σουνίτες, οι ηγέτες τής Νινευή ήταν αρχικά αντίθετοι στην κουρδική αυτονομία, την οποία είδαν ως ένα πρώτο βήμα προς την εθνική διάλυση. Αλλά η προοπτική ανακαλύψης νέων κοιτασμάτων πετρελαίου στην επαρχία τους και το παράδειγμα του Κουρδιστάν, αλλάζουν την άποψή τους. Ο κυβερνήτης τής Νινευή, Atheel al-Nujaifi, έχει περάσει αρκετά χρόνια πολεμώντας την κεντρική κυβέρνηση για να πάρει τα κεφάλαια που προορίζονται για την επαρχία του, τα οποία έχουν κολλήσει στον γραφειοκρατικό λαβύρινθο της Βαγδάτης. Ο Nujaifi θα καλοσώριζε μια ανεξάρτητη πηγή εσόδων. Τον Οκτώβριο του 2011, όταν η ExxonMobil υπέγραψε με την KRG συμβάσεις εξερεύνησης για έξι κοιτάσματα στο Κουρδιστάν, δύο εκ των οποίων βρίσκονται σε μια διαμφισβητούμενη περιοχή στα σύνορα με τη Νινευή, ο Nujaifi κατήγγειλε αμέσως την συμφωνία. Μέχρι τον Ιούνιο του 2012, όμως, είχε αλλάξει τον τόνο του, υποστηρίζοντας ότι η Νινευή θα πρέπει να μιλήσει απευθείας με την ExxonMobil και την περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν σχετικά με κοινή εκμετάλλευση του πετρελαίου στο διαμφισβητούμενο έδαφος. Ο Nujaifi υποστήριξε επίσης ότι η Νινευή θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα των Κούρδων γειτόνων της και να μεταμορφωθεί σε μια ημιαυτόνομη ομοσπονδιακή περιφέρεια. Παρά το ψήφισμα ενός επαρχιακού συμβουλίου, νωρίτερα εκείνη την χρονιά, υπέρ αυτής της αλλαγής, η Βαγδάτη έχει μπλοκάρει την διαδικασία.

Αρκετές άλλες σιιτικές και σουνιτικές επαρχίες εξετάζουν επίσης βήματα προς την αυτονομία. Η κυριαρχούμενη από σιίτες επαρχία τής Βασόρα, το κέντρο τής ιρακινής παραγωγής πετρελαίου, με κατ’ εκτίμηση το 60% των 141 δισεκατομμυρίων βαρελιών αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου τής χώρας, προσπαθεί να ξεφύγει από την Βαγδάτη από το 2008. Το επαρχιακό συμβούλιό της ψήφισε πολλές φορές για να προωθήσει το ζήτημα. Η Ανμπάρ, η Diyala και η Salahuddin, όλες επαρχίες σουνιτικής πλειοψηφίας, ψήφισαν για να κηρύξουν την αυτονομία τους από την Βαγδάτη στα τέλη τού 2011 και στις αρχές τού 2012, αλλά ο Μαλίκι απέρριψε τις εκκλήσεις. Συνολικά, σχεδόν οι μισές από τις 18 επαρχίες τού Ιράκ, είτε είναι ήδη ημιαυτόνομες όπως οι κουρδικές επαρχίες, είτε επεξεργάζονται σχέδια για ημι-αυτονομία σύμφωνα με το σύνταγμα του Ιράκ.

ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ