Το μέλλον για τα Γλυπτά τού Παρθενώνα

Είναι σημαντικό να τονιστεί για άλλη μια φορά ότι το αίτημα για επανένωση αφορά αποκλειστικά τα Γλυπτά τού Παρθενώνα. Η Ελληνική Κυβέρνηση ήταν πάντα ξεκάθαρη σε αυτό. Δεν μπορεί να υπάρξει μία αόριστη πολιτική «I am Greek and I want to go home» [10] (στμ: Είμαι Έλληνας και θέλω να γυρίσω στο σπίτι μου) ώστε να επιστραφούν όλα τα ελληνικά έργα τέχνης από όλον τον κόσμο. Κανένα άλλο κομμάτι που απομακρύνθηκε από την Ακρόπολη δεν αποτελεί μέρος του συγκεκριμένου αιτήματος επιστροφής, ούτε καν η εμβληματική Καρυάτιδα του ναού τού Ερεχθείου. Θα πρέπει, φυσικά, να αποδεχθούμε ότι δεν συμφωνούν όλοι οι παίκτες τής διεκδίκησης της επιστροφής των Μαρμάρων τού Παρθενώνα σε αυτό το σημείο, και μερικές φορές παράγοντες στην Ελλάδα προσπαθούν να δημιουργήσουν κινήματα θολώνοντας τα νερά ως προς το πραγματικό νόμιμο αίτημα. Χιλιάδες ελληνικά γλυπτά εκθέματα απαντώνται ανά τον κόσμο, εκθειάζοντας έτσι την επίδραση της Αρχαίας Ελλάδας και εμπλουτίζοντας την Γνώση και τις Τέχνες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο.

Μια ειδική υπόθεση απαιτεί ειδική λύση. Η προτεινόμενη από την ΟΥΝΕΣΚΟ διαβούλευση προσφέρει το ιδανικό πλαίσιο [11] για εξεύρεση λύσης. Αφότου τα δύο μέρη συμφωνήσουν στην έναρξη συνομιλιών, παραμένουν απόλυτα ανεξάρτητα και αυτόνομα να πράξουν ως επιθυμούν, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να αποσυρθούν από την διαδικασία οποιαδήποτε στιγμή (αρθ. 10. 1.d). Οι συζητήσεις λαμβάνουν χώρα σε καθεστώς αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σύμφωνα με τις γενικές αρχές τής δικαιοσύνης, της αμεροληψίας και της καλής πίστης (αρθ. 3, 2.). Η διαδικασία τής διαβούλευσης εδράζεται, όπως σε κάθε πραγματιστική συζήτηση, στην ανταλλαγή επιχειρημάτων, δεδομένων και πληροφοριών με την αρωγή τού διαμεσολαβητή (αρθ. 8). Το εν δυνάμει αποτέλεσμα θα καθίσταται δεσμευτικό μόνο σε περίπτωση που έτσι συμφωνηθεί και από τα δύο μέρη (αρθ. 10. 4). Επιπρόσθετα, η διαδικασία είναι η ιδανική, καθώς οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται άμεσα μεταξύ των κυβερνήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι προαναφερθείσες τακτικές κωλυσιεργίας τής βρετανικής πλευράς θα πρέπει να παύσουν, δεδομένου ότι η βρετανική κυβέρνηση θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα και άλλων δημοσίων και ιδιωτικών θεσμών και φορέων (αρθ. 4. 2.).

Προκειμένου να υπάρξουν αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα κανένα μέρος τής διένεξης δε θα πρέπει να εγείρει προαπαιτούμενα και να θέτει κόκκινες γραμμές. Πιο συγκεκριμένα, το πολύπλοκο και συναισθηματικά φορτισμένο ζήτημα των τίτλων ιδιοκτησίας επί των γλυπτών δε θα πρέπει να τεθεί επί τάπητος με την έναρξη της διαδικασίας διαβούλευσης, δεδομένου ότι αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι στην εξεύρεση μιας ρεαλιστικής λύσης. Είναι προφανές ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να προχωρούν πέραν του απλουστευμένου σεναρίου win-lose. Προσδίδοντας χαρακτήρα προστιθέμενης αξίας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μπορούν να γίνουν προσπάθειες για μια επίλυση win - win. Κάποιες ιδέες προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν ήδη εκφραστεί. Μια τέτοια ιδέα, για παράδειγμα, θα ήταν η μόνιμη και διαρκής συμφωνία ανταλλαγής, η οποία θα έδινε την δυνατότητα στο Βρετανικό Μουσείο να φιλοξενεί στις εκθέσεις του σπουδαία ελληνικά έργα τέχνης, στην βάση περιοδικού δανεισμού, έργα τέχνης τα οποία θα έλθουν να εμπλουτίσουν την μόνιμη συλλογή τού μουσείου, συλλογή που προσελκύει την καθολική προσοχή τού παγκόσμιου φιλότεχνου και μη κοινού. Μια ακόμα ιδέα θα ήταν η νέα συλλογή με τα επανενωμένα Γλυπτά τού Παρθενώνα στην Αθήνα να τεθεί υπό κοινή επιμέλεια από αμφότερα τα μουσεία.

Το συγκεκριμένο κείμενο δεν αποσκοπεί στο να εντρυφήσει σε διάφορες ιδέες για λύση. Με αυτό το έργο επιφορτίζονται οι κυβερνήσεις και οι διαπραγματευτές τους. Να προετοιμάσουν και να αξιολογήσουν, δηλαδή, ιδέες προς την εξεύρεση λύσης, ιδέες οι οποίες θα οδηγούν σε ένα win - win αποτέλεσμα. Αυτή θα είναι η ρεαλιστική διέξοδος από το τέλμα, μια διέξοδος η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ζητήματα αισθητικής, ηθικής και δεοντολογίας. Απ' αυτήν την άποψη, το Βρετανικό Μουσείο έχει λίγα να χάσει, αλλά πολλά να κερδίσει: αναγνώριση, σεβασμό και την ικανοποίηση που δίδει μια «αριστοκρατική» [12] χειρονομία.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ