Τα διλήμματα σε ΗΠΑ και Κίνα

Ελέχθη επίσης ότι μια σύμπραξη των τεσσάρων δυνάμεων (δηλαδή των Ην. Πολιτειών, Κίνας, Ιαπωνίας και Ινδίας) θα ήταν δύσκολο να μην την αποδεχθεί η Κίνα. Εν τούτοις ο φόβος ότι οι τρεις δημοκρατίες θα συντάσσονται εναντίον τής Κίνας είναι δυνατόν να αποδειχθεί καθοριστικός και πιθανότατα θα δώσει την εντύπωση ότι ενισχύει, όχι ότι αποδυναμώνει, την δύναμη των Ην. Πολιτειών.

Στο σημείο αυτό πρέπει να θυμηθούμε το διάσημο αξίωμα του Deng Xiao Ping στους συνεργάτες του: «να κρύβουμε τις ικανότητές μας και να περιμένουμε να έλθει η ώρα μας». Από το 1980 μπορούμε να συνοψίσουμε την κινεζική στρατηγική σε τρία αξιώματα: «να αποφεύγονται οι αντιπαραθέσεις», «να αναπτύσσονται οι δυνάμεις τού Έθνους» και «να προχωρούμε σταδιακά».

Αναμφίβολα η Κίνα «ενδιαφέρεται» να καταστεί η ηγεμονική δύναμη, όχι μόνο της Ασίας αλλά εν καιρώ «όλων υπό τον ουρανό», δηλαδή της υφηλίου. Βεβαίως, η στιγμή αυτή θ’ αργήσει να έλθει αλλά πολλοί πιστεύουν ότι η Κίνα ήδη προετοιμάζεται γι’ αυτό.

Το Jane’s, η έκδοση με το μεγαλύτερο κύρος στον τομέα τής Άμυνας παγκοσμίως, υπολογίζει ότι το 2015 ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός θα διπλασιάσει τις δαπάνες του στα 238 δισ. δολάρια, υπερκεράζοντας ενωμένους τους οκτώ μεγαλύτερους στρατούς του ΝΑΤΟ (πλην των Ηνωμένων Πολιτειών). Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών προβλέπει ότι οι αμυντικές δαπάνες τής Κίνας πιθανόν να ξεπεράσουν τις αντίστοιχες δαπάνες των Ηνωμένων Πολιτειών το 2025.
Το στρατιωτικό ισοζύγιο δυνάμεων παραμένει προς το παρόν προς όφελος των Ην. Πολιτειών. Εν τούτοις η υιοθέτηση από την Κίνα ασύμμετρων στρατηγικών, διαβρώνουν τα πλεονεκτήματα της στρατιωτικής υπεροχής των Ην. Πολιτειών.

Στο οικονομικό πεδίο, η Κίνα, όπως ελέχθη πιο πάνω, ετοιμάζεται να ξεπεράσει τις Ην. Πολιτείες και να καταστεί η μεγαλύτερη οικονομία τής υφηλίου, υπολογιζόμενη βάσει των δεικτών αγοραστικής δύναμης. Εν όψει τούτου, η Κίνα φιλοδοξεί και εργάζεται προς την κατεύθυνση ώστε να καταστεί ο περιφερειακός ηγεμών.

Ήδη η οικονομική, τεχνολογική και βιομηχανική δραστηριότητα επιτρέπουν στην Κίνα, κυρίως σε περιόδους ειρήνης ή όπου υπάρχουν περιορισμένες αψιμαχίες με γείτονες όπως με το Βιετνάμ, να επιφέρει αλλαγές στο status quo και να υπονομεύσει την λειτουργία των θαλασσίων και εναέριων οδών που δεν ανήκουν σε κανέναν αλλά χρησιμοποιούνται από όλα τα κράτη για την διεξαγωγή τού εμπορίου. Η υπονόμευση αυτή της διεθνούς πρακτικής θα ενθαρρύνει την χρήση ή την απειλή χρήσης βίας σε περισσότερες περιοχές όπου υφίστανται διαφορές (όρα Αιγαίο).

Αναλυτές επισημαίνουν πέντε παράγοντες που συνηγορούν υπέρ της συνεργασίας μεταξύ των Ην. Πολιτειών και της Κίνας και δύο παράγοντες που τις απωθούν. Οι πρώτοι παράγοντες είναι (α) ο αμερικανο-κινεζικός οικονομικός εναγκαλισμός, (β) η πρόοδος της Κίνας προς την δημοκρατία, (γ) η ανάμιξη της Κίνας σε διεθνείς οργανισμούς, (δ) η αντιμετώπιση κοινών απειλών και προκλήσεων και (ε) η ύπαρξη πυρηνικών όπλων. Τρεις από τους πέντε παράγοντες που συνηγορούν υπέρ της συνεργασίας είναι πιο σοβαροί, δηλαδή η οικονομική αλληλεξάρτηση, τα πυρηνικά όπλα και η ανάμιξη της Κίνας σε διεθνείς οργανισμούς. Οι υπόλοιποι, δηλαδή η πρόοδος της Κίνας προς την δημοκρατία και η αντιμετώπιση κοινών απειλών είναι ακόμη πολύ νωρίς για να επηρεάσουν την εξίσωση. Οι δύο παράγοντες που αντιθέτως οδηγούν στην αντιπαλότητα και την σύγκρουση είναι (α) η ολοένα μειούμενη διαφορά στην εθνική ισχύ και (β) οι συνεχιζόμενες βαθιές διαφορές στην ιδεολογία των δύο δυνάμεων καθώς και στις πολιτικές τους δομές. Κατά τους αναλυτές οι δύο παράγοντες που συνηγορούν υπέρ τής αντιπαλότητας είναι πιο βαθιά ριζωμένοι και υπερτερούν έναντι των παραγόντων που συνηγορούν υπέρ τής συνεργασίας.

Η ανάλυση αποκαλύπτει την σπουδαιότητα της σημασίας τής «δημοκρατικής νομιμοποίησης» και της «οικονομικής αλληλεξάρτησης» στους παράγοντες που διέπουν την αντιμετώπιση της ειρηνικής αλλαγής.

Τα πλείστα κράτη τής Άπω Ανατολής δεν αμφισβητούν την νομιμότητα της κινεζικής κυβέρνησης, επομένως μια συνεργασία μεταξύ των Ην. Πολιτειών και Κίνας φαντάζει αναγκαία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως η απερχόμενη ηγεμονική δύναμη, πρέπει να έχουν την διορατικότητα και την σοφία να επιτρέψουν στην Κίνα την επιπλέον πολιτική επιρροή που επιζητεί. Ανάγκα και θεοί πείθονται.
Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου όλοι οι υπολογίσιμοι παράγοντες των χωρών τής Ασίας, πλην της Ινδοκίνας, δηλαδή η ιδεολογία, οι οικονομικές ευκαιρίες και η στρατιωτική ασφάλεια, συνηγορούσαν στο να συμμαχήσουν με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα, η Κίνα έχει παύσει να είναι «ο άλλος» για τους πλείστους Ασιάτες, ο σοσιαλισμός τής Κίνας είναι πλέον «καπιταλιστικός», όπως επίσης και το πολιτικό της σύστημα είναι πλέον αποδεκτό, δεδομένων των συστημάτων διακυβέρνησης που ισχύουν στην Άπω Ανατολή. Μόνο στο πεδίο τής ασφάλειας η Κίνα θεωρείται επικίνδυνη από μερικές χώρες όπως η Ιαπωνία, το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες, λόγω του ότι οι χώρες αυτές έχουν σοβαρές ναυτικές διαφορές μαζί της.

Η υπόλοιπη Ασία έχει λιγότερες ανησυχίες. Η στρατηγική τής πολιτικής αυτής μπορεί να περιγραφεί ως «τα έχω καλά και με τους δύο» με την ελπίδα ότι δεν θα υποχρεωθούν να επιλέξουν μεταξύ των δύο. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, είχαν συμπαραταχθεί με τις Ην. Πολιτείες, κυρίως διότι η Κίνα ήταν μια κομμουνιστική χώρα και βοηθούσε τα κομμουνιστικά αντικαθεστωτικά κινήματα των χωρών τους. Σήμερα, είναι πολύ δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να δημιουργήσουν μια σοβαρή συμμαχία με ασιατικές χώρες για να ελεγχθεί η ισχύς τής Κίνας. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να μοιρασθούν την ισχύ τους με την Κίνα.