Μπορεί η άκρα αριστερά να σαρώσει την Ισπανία;

Λόγω της συνεχιζόμενης εκλογικής βιωσιμότητάς τους, τα κατεστημένα κόμματα της Ισπανίας μπορούν θεωρητικά να αποκλείσουν το Podemos από την κυβέρνηση παρακάμπτοντας μια πιθανή νίκη του δημιουργώντας μια μεγάλη κυβέρνηση συνασπισμού αριστεράς-δεξιάς. Αυτό το σενάριο είναι απίθανο, αλλά όχι εντελώς αδύνατο: Τα δύο κόμματα συχνά συγκρούονται σε κοινωνικά θέματα όπως οι σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους, η άμβλωση και τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, αλλά οι διαφορές τους είναι σχεδόν δυσδιάκριτες σε ό, τι αφορά την οικονομική πολιτική (κάτι που, ως εκ τούτου, έχει καταστήσει ευκολότερο για το Podemos να διαφοροποιήσει τον εαυτό του από το «κατεστημένο»).

Προς το παρόν, ωστόσο, το PP και το PSOE έχουν κηρύξει πόλεμο στο Podemos, ελπίζοντας να ακρωτηριάσουν το κίνημα πριν καταφέρει να ξεκινήσει στα σοβαρά. Το PP αφιέρωσε το πρόσφατα τελεσθέν εθνικό συνέδριό του σε μια επίθεση στο Podemos, μια εντυπωσιακή εξέλιξη δεδομένου ότι το Podemos δεν περιλαμβάνεται στο σημερινό κοινοβούλιο. Ελπίζοντας να δυσφημίσουν την ηγεσία του Podemos, οι βουλευτές τού PP έχουν ζητήσει την διενέργεια έρευνας στην επιχείρηση πολιτικής συμβουλευτικής τού Monedero στην Λατινική Αμερική [14], και ιδίως για τα 450.000 ευρώ που έλαβε ο Monedero [15] από τις κυβερνήσεις τής Βολιβίας, του Ισημερινού, της Νικαράγουας και της Βενεζουέλας . Αλλά οι πιο σφοδρές επιθέσεις έχουν έρθει από το PSOE, του οποίου ο σχεδόν ηγεμονικός έλεγχος που ασκεί στην αριστερά απειλείται άμεσα από το Podemos. Ο πρώην πρωθυπουργός τού PSOE, Φελίπε Γκονζάλες, -ο σημαντικότερος πολιτικός μετά την εποχή τού Φράνκο, ο οποίος πιστώνεται με την εδραίωση της δημοκρατίας στην χώρα και τον εκσυγχρονισμό τής οικονομίας, έχει χαρακτηρίσει το Podemos ως «οπισθοδρομικούς ουτοπιστές». Ο νυν ηγέτης τού PSOE, Pedro Sánchez ,υποστήριξε ότι το Podemos «θα γυρίσει την Ισπανία πίσω στην Μεγάλη Ύφεση του 1929».

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ PODEMOS

Το Podemos αντιμετωπίζει πολυάριθμες προκλήσεις προσερχόμενο στις βουλευτικές εκλογές τής Ισπανίας, η πιο εμφανής εκ των οποίων είναι η ανάγκη του να διευρύνει το εκλογικό του σώμα πέρα από τους νέους, τους χαμηλόμισθους στον τομέα των υπηρεσιών, τους ανέργους και τους ανθρώπους τής διανόησης. Η πρόκληση περιλαμβάνει τον αγώνα για την κατάκτηση ψηφοφόρων τής εργατικής και της μεσαίας τάξης σε ένα πολυπληθές πεδίο αριστερών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένου του PSOE, του Izquierda Unida, μιας συνομοσπονδίας αριστερών και κοινωνικά προοδευτικών κομμάτων που περιλαμβάνει τους Πράσινους και τους Κομμουνιστές, καθώς και του Esquerra Republicana de Catalunya, ενός αντι-μοναρχικού, περιφερειακού-εθνικιστικού κόμματος της αριστεράς. Τέλος, το Podemos δεν έχει το μονοπώλιο στην πολιτική φρεσκάδα. Υπάρχουν και άλλες πολιτικές δυνάμεις στον ορίζοντα, όπως το Ciutadanos [16], ένα συντηρητικό κόμμα από την Καταλονία που εισήλθε στην εθνική πολιτική σκηνή το 2015, ελπίζοντας να να κεφαλαιοποιήσει από το φορτωμένο με σκάνδαλα ΡΡ ως μέσο για να αναζωογονήσει την κεντροδεξιά.

Ένα τρομακτικότερο πρόβλημα για το Podemos είναι να ξεπεράσει μια αξιοσημείωτη έλλειψη εμπειρίας. Η μετά-ιδεολογική ταυτότητα του Podemos φαίνεται αφελής και είναι ένα πιθανό εμπόδιο σε μια χώρα όπου τα ιδεολογικά χάσματα είναι βαθιά. Είναι ασαφές αν η έμφαση που δίνεται από το κόμμα στην εσωτερική δημοκρατία, την οποία το κόμμα θεωρεί ασυμβίβαστη αρετή, θα διατηρηθεί κατά την διάρκεια μιας εθνικής εκστρατείας, πόσω μάλλον στην κυβέρνηση. Το Podemos επίσης δεν έχει ακόμα εμπλακεί πλήρως σε όλα τα εθνικά θέματα, ιδιαίτερα σε όσα είναι μη οικονομικού χαρακτήρα, όπως το ακανθώδες ζήτημα των περιφερειακών τάσεων για απόσχιση. Το Podemos ενέκρινε την αυτοδιάθεση της Καταλονίας, μιας περιοχής που έχει βιώσει έξαρση του εθνικιστικού αισθήματος κατά τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν έχει ακόμη επεκταθεί στο πώς θα συμβιβάσει την αυτοδιάθεση με το ισπανικό σύνταγμα (το οποίο δεν επιτρέπει την κατάτμηση του εθνικού εδάφους), και αν η αυτοδιάθεση θα είναι ανοικτή σε άλλες περιοχές τής Ισπανίας, γεγονός το οποίο, θεωρητικά, θα μπορούσε να οδηγήσει στην διάλυση του έθνους.

Ίσως ευαίσθητο ων στις πολιτικές πραγματικότητες του σήμερα, το Podemos έχει αρχίσει να ακούγεται και να ενεργεί περισσότερο σαν κόμμα παρά σαν κίνημα. Οι ηγέτες τού κόμματος έχουν δεσμευθεί ότι, αν γίνουν πολιτική δύναμη στο νέο κοινοβούλιο, θα συνεργαστούν με άλλα κόμματα με σκοπό την θέσπιση νομοθεσίας. Το Podemos έχει επίσης αρχίσει να δείχνει σημάδια ότι η περίοδος του ριζοσπαστισμού έχει τελειώσει, και πως μια πιο ρεαλιστική οργάνωση αναδύεται. Σύμφωνα με τον Diego Muro, έναν πολιτικό επιστήμονα του Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών τής Βαρκελώνης, το Podemos είναι καταμεσής μιας «αποριζοσπαστικοποίησης καθώς το κόμμα φιλοδοξεί να γίνει ένα κόμμα για όλους».

Προσπαθώντας να παρουσιαστεί λιγότερο απειλητικό για τη μεσαία τάξη, το Podemos ανανέωσε το οικονομικό πρόγραμμα του. Έχοντας δεχτεί συμβουλές από τον οικονομολόγο Juan Torres Lopez και τον πολιτικό επιστήμονα Vicenç Navarro, το νέο οικονομικό πρόγραμμα του Podemos δεν απαιτεί πλέον την έξοδο της Ισπανίας από την ευρωζώνη˙ Αντιθέτως, επιδιώκει ευελιξία στις σχέσεις με τους πιστωτές τής Ισπανίας, ουσιαστικά δηλαδή έχει την ίδια θέση με εκείνη τού PSOE. Έχουν απέλθει επίσης τα πιο αμφιλεγόμενα χαρακτηριστικά τού Ευρωπαϊκού Εκλογικού Μανιφέστου, όπως το βασικό καθολικό εισόδημα και ο έλεγχος του δημόσιου χρέους από τους πολίτες -το πρώτο κρίθηκε υπερβολικά δαπανηρό και το τελευταίο δεν ήταν πρακτικό. Αντί γι’ αυτό, το νέο πρόγραμμα δίνει έμφαση στην αύξηση του κατώτατου μισθού και την προστασία απέναντι σε περαιτέρω κοινωνικές περικοπές –βασικό πρότυπο των προοδευτικών κομμάτων.