Σκληρή δύναμη, ήπια ισχύς κι ενεργειακή δύναμη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Σκληρή δύναμη, ήπια ισχύς κι ενεργειακή δύναμη

Το νέο εργαλείο εξωτερικής πολιτικής

Ακόμη πιο σημαντική, ίσως, είναι η δραματική αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας, η παραγωγή αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ εκτινάχθηκε από ένα κατώτατο 5 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα το 2008 σε περίπου 9,2 εκατομμύρια βαρέλια τον Ιανουάριο, μια αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 84%. Υποθέτοντας ότι οι τιμές θα ανακάμψουν από τα τρέχοντα κατώτατά τους, η παραγωγή των ΗΠΑ αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια, φθάνοντας σε ένα προβλεπόμενο 9,6 εκατομμυρίων βαρελιών το 2020. Η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου είναι επίσης σε έκρηξη ανάπτυξης, αφού αυξήθηκε από τα 20,1 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια το 2008 σε 24 τρισεκατομμύρια το 2015, με την παραγωγή να αναμένεται να φτάσει τα 36 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια το 2035.

Πολλοί αναλυτές συμφωνούν, πως η εξαιρετική ανάπτυξη των ενεργειακών μέσων μείωσε, τουλάχιστον, την εξάρτηση των ΗΠΑ από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, απελευθερώνοντας τις από την μακροχρόνια υποτέλεια τους στα μεγάλα κράτη παραγωγής πετρελαίου. Κι όχι μόνο αυτό: Καθώς η ανάπτυξη αυτή κορυφώνεται, οι παρατηρητές έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι, ακριβώς όπως έκαναν μερικές φορές τα κράτη παραγωγής πετρελαίου της Μέσης Ανατολής, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο τους ως όπλο για την προώθηση των συμφερόντων τους στο εξωτερικό. Αναφερόμενος στις ιρανικές απειλές για πρόκληση παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης κατά την διάρκεια της διαμάχης για τον πυρηνικό εμπλουτισμό, για παράδειγμα, ο Daniel Yergin, συγγραφέας του The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power και τον The Quest: Energy, Security, and the Remaking of the Modern World, πρότεινε ότι «τα νέα εφόδια στην Βόρεια Αμερική γίνονται όλο και πιο σημαντικά από την άποψη μιας πιθανής μετατόπισης» τέτοιου είδους κινήσεων.

Αυτή η λογική είχε μεγάλη απήχηση μεταξύ των μελών και των δύο παρατάξεων. Στον Λευκό Οίκο, ο Τομ Ντόνιλον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, διακήρυξε τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της αυξημένης παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ: «Η νέα στάση της Αμερικής για την ενέργεια», δήλωσε, «μας προσφέρει ένα ισχυρότερο όπλο για την επιδίωξη και την εφαρμογή των διεθνών στόχων μας σχετικά με την ασφάλεια». Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων, ο γερουσιαστής Τζον Μακέιν και ο John Hoeven, για να αναφέρουμε μόνο δύο, έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοια γλώσσα. Σε ένα άρθρο στην Wall Street Journal με τίτλο «Χρησιμοποιώντας το ενεργειακό πλεονέκτημα της Αμερικής», συνιστούσαν την αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Πρέπει, όπως είπαν, «να εξάγουμε τους δικούς μας φυσικούς πόρους για να αποδυναμωθεί έτσι το καθεστώς του Πούτιν και να ενισχυθούν οι σύμμαχοί μας».

Οι Ρεπουμπλικάνοι συχνά υποστηρίζουν ότι ο Λευκός Οίκος εμποδίζει τις προσπάθειές τους να χρησιμοποιήσουν την ενεργειακή δύναμη των ΗΠΑ -για παράδειγμα, με το να μην επιταχύνουν την κατασκευή των εγκαταστάσεων εξαγωγής φυσικού αερίου σε υγρή μορφή (υγροποιημένο φυσικό αέριο, ή LNG)- αλλά η αλήθεια είναι ότι ο Ομπάμα είναι λάτρης της ενεργειακής δύναμης όσο είναι κι εκείνοι. Η κυβέρνηση δεν έχει απλά επιταχύνει την έγκριση των εγκαταστάσεων εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, αλλά προσφέρει, επίσης, τεχνική βοήθεια στην Βουλγαρία, την Πολωνία, την Ρουμανία, την Ουκρανία και άλλες πρώην σοβιετικές χώρες που επιδιώκουν να αναπτύξουν τους δικούς τους ενεργειακούς πόρους και να μειώσουν με άλλους τρόπους την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στις 15 Ιανουαρίου, για παράδειγμα, ο υπουργός Εξωτερικών, John Kerry , συναντήθηκε με Βούλγαρους αξιωματούχους και υποσχέθηκε την υποστήριξη των ΗΠΑ στις προσπάθειες τους για ανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας. «Καμία χώρα στον κόσμο δεν θα έπρεπε να είναι απόλυτα εξαρτημένη για τον ενεργειακό της εφοδιασμό από κάποια άλλη χώρα», δήλωσε στην Σόφια. «Είμαστε αποφασισμένοι να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε στην προσέλκυση επενδύσεων και την παροχή βοήθειας» για την [ενεργειακή]διαφοροποίηση της Βουλγαρίας.

Η υιοθέτηση της ενεργειακής δύναμης από την κυβέρνηση επιδεικνύεται επίσης στην νέας Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας, που δημοσιοποιήθηκε από τον Λευκό Οίκο στις αρχές Φεβρουαρίου. «Η ενεργειακή αναγέννηση της Αμερικής δεν είναι μόνο ευεργετική για την ανάπτυξη», αναφέρει το έγγραφο, αλλά επίσης «προσφέρει νέες διεξόδους εναντίον της καταναγκαστικής χρήσης της ενέργειας από κάποιους και νέες ευκαιρίες για να βοηθήσουμε κάποιους άλλους να μεταβούν σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα». Με εκφράσεις που δεν έρχονται σε αντίθεση με εκείνες που χρησιμοποιούν οι Ρεπουμπλικάνοι, υποστηρίζει την ανάγκη για συντονισμένη δράση με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων που προκύπτουν από την «ουκρανική και ευρωπαϊκή εξάρτηση από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό».

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι είναι πολύ πιο κοντά στις απόψεις τους σχετικά με την στρατηγική ασφάλειας απ’ ότι υπονοεί η τρέχουσα συζήτηση στην Ουάσιγκτον. Αν κι οι διαφωνίες θα παραμείνουν σε ό, τι έχει να κάνει με την σχετική έμφαση για την εφαρμογή σκληρής και ήπιας ισχύος με σκοπό την αντιμετώπιση των αντιπάλων των Ηνωμένων Πολιτειών, και οι δύο πλευρές είναι πρόθυμες να αυξήσουν την στήριξή τους στην ενεργειακή δύναμη ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Εκτός από τις πρωτοβουλίες που έχουν ήδη δρομολογηθεί, όπως την θέληση του Kerry για την προώθηση της ενεργειακής επέκτασης στα εδάφη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και την πρόσφατη πυρηνική συμφωνία με την Ινδία, οι ηγέτες των ΗΠΑ είναι πιθανό να αναζητήσουν άλλες ευκαιρίες για να εκμεταλλευτούν την επιρροή της ενεργειακής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών στην προώθηση των στόχων τους στο εξωτερικό.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ, ΟΙ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ