Το νέο μεγάλο παιχνίδι

Τον περασμένο μήνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του ISIS για να υποστηρίξουν τις Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG) και διεξήγαγαν μια επιχείρηση για να καταλάβουν την μεθοριακή περιοχή Tal Abyad από το ISIS. Αυτή η νίκη στο πεδίο μάχης- κλειδί ένωσε τα από μακρού χρόνου χωρισμένα καντόνια του Κομπάνι και της Hassakah, προσδίδοντας στην κουρδική σφαίρα ίσως την μεγαλύτερη εδαφική ενότητα στην Συρία εκτός των περιοχών του καθεστώτος Άσαντ. Κάποιοι από το PYD τώρα υποστηρίζουν μια πίεση προς τα δυτικά προς το Afrin ώστε να σχηματιστεί μια κουρδική ζώνη πέρα από τα βόρεια σύνορα της Συρίας. Σε απάντηση, η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να κρατήσουν το PYD έξω από την προτεινόμενη από την Τουρκία ασφαλή ζώνη.

Η ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΙΟΡΔΑΝΙΑΣ

Στα νοτιοδυτικά σύνορα της Συρίας, η Ιορδανία επιχειρεί επίσης να χαράξει μια σφαίρα επιρροής. Για χρόνια, οι Υπηρεσίες πληροφοριών της Ιορδανίας, οι οποίες συνεργάζονται στενά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν ακολουθήσει ενεργά και συνεργάστηκαν με τους αντάρτες στο νότιο τμήμα της Συρίας. Καθώς η σύγκρουση επιδεινωνόταν, οι Ιορδανοί αξιωματούχοι βρίσκονταν όλο και περισσότερο μέσα σε μια κατάσταση μη-νίκης. Αν οι αντάρτες καταλάμβαναν την Δαμασκό, θα ήταν σχεδόν βέβαιο περισσότερο χάος μόλις 60 μίλια από τα ιορδανικά σύνορα. Αν κέρδιζε ο Άσαντ και προσπαθούσε να ξαναπάρει τον νότο, χιλιάδες άλλοι πρόσφυγες θα άρχιζαν να καταφθάνουν στην Ιορδανία. Και, δεδομένης της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού του καθεστώτος Άσαντ, η Συρία θα εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ασταθής. Εάν η χαοτική διαίρεση της χώρας εξακολουθήσει, η συνεχιζόμενη χρήση χημικών όπλων από το καθεστώς και η εξάρτηση από το Ιράν θα ωθήσει περαιτέρω τους αντάρτες της Συρίας στα χέρια των ριζοσπαστικών τζιχαντιστών όπως το ISIS, ένα πρόβλημα που καμία χώρα δεν θέλει σε κοντινή απόσταση.

Σύριοι διαδηλωτές που ζουν στην Ιορδανία καίνε παπούτσια συμβολίζοντας το Ιράν, τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ, την Ρωσία και την Κίνα κατά την διάρκεια μιας διαμαρτυρίας ενάντια στην δολοφονία τουλάχιστον 108 ανθρώπων στην συριακή πόλη Χούλα, έξω από την συριακή πρεσβεία στο Αμμάν, στις 31 Μαΐου 2012. MUHAMMAD HAMED / REUTERS
------------------

Μια ανταπόκριση των Financial Times [2] που δημοσιεύθηκε στις 29 Ιουνίου για να συμπέσει με την τουρκική ανακοίνωση περί μιας δυνητικά ασφαλούς περιοχής, δείχνει ότι η Ιορδανία σχεδιάζει να δημιουργήσει δική της ανθρωπιστική ουδέτερη ζώνη στο εσωτερικό της Συρίας σε απάντηση των απωλειών του καθεστώτος Άσαντ στις μάχες και λόγω του φόβου της επέκτασης του ISIS στη νότια Συρία. Οι ακριβείς λεπτομέρειες του σχεδίου παραμένουν αποσπασματικές. Στις 14 Ιουνίου, ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας δεσμεύτηκε να «υποστηρίξει» τις φυλές της νότιας Συρίας και του δυτικού Ιράκ για να προστατεύσει την Ιορδανία από το ISIS, κάτι που ερμηνεύθηκε ευρέως ότι σήμαινε πως θα τους οπλίσει. Αλλά στις 30 Ιουλίου, η ιορδανική κυβέρνηση εξέδωσε ένα δελτίο Τύπου λέγοντας ότι οι παρατηρήσεις του βασιλιά «παρερμηνεύτηκαν».

Ανεξάρτητα από αυτά, η ανακοίνωση ακολούθησε μια συζήτηση στον ιορδανικό Τύπο για τα Χασεμιτικά συμφέροντα στη νότια Συρία, τα οποία χρονολογούνται από την Μεγάλη Αραβική Εξέγερση του 1916-18. Παραδοσιακά, η σφαίρα επιρροής της Ιορδανίας συμπίπτει περίπου με το Houran, το ηφαιστειακό οροπέδιο νότια της Δαμασκού, που βρίσκεται στα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας. Με το να στηρίζεται σε μαχητές και μέλη φυλών που ζουν στο Houran, με τους οποίους οι Ιορδανοί έχουν συγγένεια, η Ιορδανία κράτησε με επιτυχία το ISIS έξω από τη νότια Συρία (μέχρι στιγμής) και κράτησε υπό έλεγχο την al-Nusra, της οποίας η νότια ηγεσία επίσης κατάγεται από την περιοχή Houran,. Μερικοί Ιορδανοί μέχρι που επιμένουν ότι οι τοπικοί ηγέτες της Nusra θα μπορούσαν να «ξεφλουδιστούν» από πιο μετριοπαθή τάγματα.

ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η σφαίρα επιρροής της Ιορδανίας στην Συρία επικαλύπτει μερικώς αυτήν του Ισραήλ, το οποίο είναι όλο και περισσότερο ανήσυχο για το πολιτικό και στρατιωτικό κενό στα ανατολικά των συνόρων του Γκολάν. Για χρόνια, το Ισραήλ έχει εμπλακεί ήσυχα με ομάδες ανταρτών στη νότια Συρία, παρείχε εκτενή ιατρική υποστήριξη σε όσους προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις μάχες, και ανεχόταν τις αποδυναμωμένες δυνάμεις του καθεστώς Άσαντ στο βόρειο Γκολάν. Το Ισραήλ και η Ιορδανία μοιράζονται κοινούς στόχους στο νότιο τμήμα της Συρίας, κυρίως να κρατήσουν το ISIS και το Ιράν έξω από το Houran και την Quneitra. Αλλά οι πολιτικές επιλογές του Ισραήλ έχουν περιοριστεί από δύο σκληρές πραγματικότητες: Πρώτον, ότι οι πιο αποτελεσματικές μονάδες ανταρτών στη νότια Συρία είναι τζιχαντιστικές, οι οποίες ουσιαστικά είναι αντίθετες με το κράτος του Ισραήλ, και, δεύτερον, ότι ο μόνος τρόπος που το καθεστώς Άσαντ, το οποίο το Ισραήλ είχε γενικά ανεχθεί, μπορεί να ξαναπάρει το σύνολο της νότιας Συρίας είναι με άμεση βοήθεια από το Ιράν, που είναι ο πρωταρχικός στρατηγικός εχθρός του Ισραήλ.

Ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας κρατούν τις θέσεις τους στο χωριό Δρούζων Majdal Shams στα Υψώματα του Γκολάν, καθώς διαδηλωτές φαίνονται στην συριακή πλευρά των ισραηλινο-συριακών συνόρων, στις 5 Ιουνίου 2011. NIR ELIAS / REUTERS
--------------------