Για μια Ελλάδα της Ευρώπης και της κοινής λογικής

1. Θεωρώ αδήριτη ανάγκη να ανακτήσει το ελληνικό δημόσιο την εμπιστοσύνη των αγορών, ώστε να μπορεί να δανείζεται χωρίς να χρειάζεται την τρόικα και τους θεσμούς. Δεν νοείται να εξαρτόμαστε εις το διηνεκές από τις δόσεις των πιστωτών, αλλά για να το πετύχουμε αυτό είναι προφανές ότι πρέπει να κερδίσουμε οριστικά την μάχη της δημοσιονομικής προσαρμογής, να εξορθολογήσουμε τις δαπάνες του Δημοσίου και να στρέψουμε πόρους προς τον ιδιωτικό τομέα. Ειδάλλως, φοβάμαι πως έχουμε μια «νεκροζώντανη» ελληνική οικονομία – δηλαδή, θα είμαστε στο ευρώ, αλλά χωρίς ευρώ...

Μια ελληνική σημαία στην πύλη εργοστασίου που έκλεισε ήδη από το 1996, στην Ελευσίνα. Η αναζωογόνηση της παραγωγής είναι κρίσιμης σημασίας για το μέλλον της Ελλάδας. RE UTER S/Yannis Behrakis
---------------------------------

2. Οφείλουμε να καταστήσουμε την ελληνική οικονομία ανταγωνιστική και φιλική στις επενδύσεις, με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικής της βάσης, των εξαγωγών και της δυναμικής της εξωστρέφειας. Να το πούμε ξεκάθαρα: Δεν οδηγεί πουθενά η κυβερνητική στρατηγική για ενίσχυση της εγχώριας κατανάλωσης, όπως μαθαίνουμε από πρόσφατο tweet του Πρωθυπουργού. Είμαστε μια αγορά 11 εκατ. καταναλωτών, σε έναν πλανήτη με περισσότερους από 7 δισ. κατοίκους! Η μεγάλη πρόκληση για μας είναι οι προβληματισμοί για την δίκαιη διανομή του εισοδήματος να σταματήσουν να έχουν το μονοπώλιο σχεδόν στον δημόσιο διάλογο. Και να συνοδευτούν από αντίστοιχες συζητήσεις για την παραγωγή. Η Ελλάδα θα κερδίσει το στοίχημα μόνο αν η οικονομία μας γίνει παραγωγική και εξωστρεφής. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον ιδιωτικό τομέα.

3. Εξίσου σημαντικό, βεβαίως, είναι μέσα από την ανάκαμψη της οικονομίας να δημιουργηθούν πολλές – και υγιείς, δηλαδή διατηρήσιμες – θέσεις εργασίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η μάστιγα για την ελληνική κοινωνία που σήμερα είναι η ανεργία. Τονίζω το «υγιείς και διατηρήσιμες» θέσεις εργασίας που θα προέλθουν μόνο από ανταγωνιστικές και καινοτόμες επιχειρήσεις. Πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τριτοκοσμικούς ανταγωνιστές μας ρίχνοντας τις τιμές των δικών μας προϊόντων και υπηρεσιών, ακόμη και αν είχαμε τη δραχμή ως εθνικό νόμισμα! Η μόνη ενδεδειγμένη στρατηγική είναι η δημιουργία νέων, προηγμένων, προϊόντων και υπηρεσιών που δεν μπορούν να προσφέρουν οι ανταγωνιστές μας από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Και αυτό απαιτεί λιγότερη μοιρολατρία και περισσότερο δυναμισμό. Λιγότερο κράτος και περισσότερη ιδιωτική πρωτοβουλία.

4. Αυτό, με τη σειρά του, μας οδηγεί σε άλλη μια ύψιστη προτεραιότητα για την χώρα μας – την προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας, συναρτημένης με την υψηλής στάθμης εκπαίδευση. Ποιοτική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της και, το κυριότερο, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και τις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς. Με σχολεία που προωθούν την δημιουργική σκέψη των μαθητών και πανεπιστήμια που όχι απλά μοιράζουν πτυχία, αλλά ανοίγουν πόρτες προς την αγορά εργασίας μέσα από εφαρμοσμένη έρευνα και την απόκτηση πρώιμης εργασιακής εμπειρίας ήδη από τα φοιτητικά χρόνια. Και για να γίνω σαφέστερος, έχω υπόψη μου ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που διαχειρίζονται κοινοτικά ερευνητικά προγράμματα και απασχολούν για την υλοποίησή τους φοιτητές που μ'αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουν κάποιο πρόσθετο εισόδημα, αλλά το κυριότερο είναι ότι αποκτούν επαγγελματική εμπειρία και μπορούν ήδη να την επικαλεστούν στο βιογραφικό τους όταν βγουν στην αγορά εργασίας.

5. Θα επιμείνω δε στο θέμα των πανεπιστημίων με άλλη μια προτεραιότητα που τίθεται εκ των πραγμάτων. Τα ελληνικά πανεπιστήμια οφείλουν να ανοιχθούν προς την διεθνή αγορά φοιτητών προσφέροντας σύγχρονα και ανταγωνιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα και, μάλιστα, σε ξένες γλώσσες. Τα οφέλη που θα αποκομίσει η χώρα μας από μια τέτοια πολιτική είναι πολλαπλά, αν και όχι άμεσα ορατά. Σ'αυτά συγκαταλέγονται τα αυξημένα έσοδα για τα ίδια τα πανεπιστήμια και η δημιουργία θέσεων απασχόλησης, όπως και η ενσωμάτωση σε διεθνή δίκτυα και η αφομοίωση νέων προτύπων και τεχνολογιών. Αλλά ένα εξίσου σημαντικό, παρότι αόρατο, όφελος θα είναι η εκπαίδευση ξένων φοιτητών που στο μέλλον θα είναι «πρεσβευτές» της Ελλάδας στις χώρες τους, με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα για την εξωτερική μας πολιτική.

6. Πολύ μεγάλης σημασίας για αυτό το εγχείρημα είναι η δημόσια διοίκηση. Δεν αναφέρομαι μόνο στην γραφειοκρατία. Αναφέρομαι κυρίως στην αποτελεσματικότητα. Η δημόσια διοίκηση χρειάζεται ενέσεις αξιοκρατίας, με αντίστοιχες προσλήψεις νέων ταλαντούχων ανθρώπων. Αλλά και μηχανισμούς αξιολόγησης. Το Δημόσιο δεν μπορεί να αποτελεί φρένο και φόβητρο για τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας. Ούτε να καταδικάζει με την αναποτελεσματικότητά του την οικονομία σε καθυστέρηση και τους νέους Έλληνες σε ανεργία. Τα ευχέλαια δε θα δώσουν λύση. Αυτό που χρειάζεται επειγόντως είναι η υιοθέτηση καλών διεθνών πρακτικών.

7. Και το πιο σημαντικό: Από τότε που ήμουν πολύ νέος υποστήριζα πως δε θα αλλάξει η Ελλάδα, αν δεν αλλάξουμε πρώτα εμείς. Ναι, ξέρω ότι πρέπει να προηγηθεί το πολιτικό σύστημα. Αλλά η αλλαγή νοοτροπίας είναι κομβικής σημασίας για την συνολική προσπάθεια. Δεν μπορεί να πορευόμαστε άλλο με προκατασκευασμένα συμπεράσματα του τύπου: «Δε φταίει η κρίση για το Μνημόνιο, αλλά το Μνημόνιο για την κρίση». Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να πιστεύουμε περίπου πως μπορούμε να έχουμε επενδύσεις χωρίς επενδυτές. Εργαζόμενους χωρίς επιχειρηματίες. Ανάπτυξη χωρίς ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα και παραγωγικότητα. Ας μη δίνουμε άλλες δικαιολογίες σε λαϊκίστικες προσεγγίσεις, γιατί μπορεί να καταστραφεί οριστικά μια ολόκληρη γενιά.