Η σύνδεση του Πεκίνου με το Βερολίνο

Ο απόηχος του πολέμου στο Ιράκ έχει δείξει την αναγκαιότητα των διεθνικών συνεργασιών για την επίλυση τόσο των περιφερειακών όσο και των παγκόσμιων ζητημάτων. Και στα χρόνια που ακολούθησαν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αγκαλιάσει αυτό που αποκαλούν «αποτελεσματική πολυμέρεια» [10] ως μια στρατηγική για την επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων. Η Κίνα και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις έχουν εδώ και καιρό υπάρξει στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας να δομηθεί μια πιο διαφοροποιημένη παγκόσμια τάξη, συμπληρωμένη με κοινά σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με σχέδια ανάπτυξης ταμείων και επίλυσης διεθνών προβλημάτων ασφαλείας. Οι κινεζικές πολυμερείς πρωτοβουλίες όπως η αποστολή κατά της πειρατείας γύρω από το Κέρας της Αφρικής [11] και η δημιουργία της AIIB [12] (παρά τις εξουσίες βέτο που έχει η χώρα εντός του οργανισμού), έχουν ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές ελπίδες.

Ωστόσο, όπως και με τα σχέδια της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι μεγάλες φιλοδοξίες έχουν μετριαστεί από την πραγματικότητα. Η διεκδικητική συμπεριφορά της Κίνας κοντά σε εμπορικούς δρόμους- κλειδιά στην Ασία, έχει ανησυχήσει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά τους ευρωπαϊκούς εμπορικούς εταίρους της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανήσυχη με την προθυμία της Κίνας να παρακάμψει το διεθνές δίκαιο, προκειμένου να δημιουργήσει την δική της σφαίρα επιρροής. Σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η αναπτυξιακή βοήθεια ή οι εδαφικές διαφορές, η έννοια της πολυμέρειας της ΕΕ διαφέρει σαφώς από το Πεκίνο, όταν αφορά στην εξουσία των μεγάλων κρατών επί των μικρών [13].

Υπάρχει εντός της ΕΕ βαθιά ριζωμένη απογοήτευση για την κατεύθυνση της κινεζικής πολιτικής μεταρρύθμισης. Από την εποχή της σφαγής στην πλατεία Τιενανμέν το 1989, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επικρίνει κατά διαστήματα τις επιδόσεις της Κίνας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Πεκίνο δεν έχασε χρόνο για να απειλήσει με οικονομικά αντίποινα μετά τις συναντήσεις Ευρωπαίων ηγετών με τον Δαλάι Λάμα, και είναι επικριτικό για κάθε αναγνώριση υψηλού προφίλ ακτιβιστών όπως ο νομπελίστας Liu Xiaobo ή ο καλλιτέχνης Ai Weiwei. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το ένα τρίτο των ανθρώπων στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν θετική άποψη για την Κίνα [14] και τον ρόλο της στον κόσμο.

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ βαδίζει μπροστά από τις γυναίκες μέλη της τιμητικής φρουράς κατά την διάρκεια τελετής υποδοχής έξω από την Μεγάλη Αίθουσα του Λαού στο Πεκίνο στις 7 Ιουλίου 2014. KIM KYUNG-HOON / REUTERS
----------------------------

Οι εντάσεις μόνο θα αυξηθούν αυτόν τον Νοέμβριο, όταν όλες οι ξένες μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Κίνα θα πρέπει να αρχίσουν να τηρούν μια νέα εθνική νομοθεσία για την ασφάλεια [15]. Οι νέες ρυθμίσεις αποσκοπούν να εξαλείψουν τις «εχθρικές ξένες δυνάμεις» και θα υποχρεώνουν τους ξένους οργανισμούς να συνεργαστούν με μια Υπηρεσία κυβερνητικών κυρώσεων που έχει ήδη καθιερωθεί στο εσωτερικό της χώρας. Εάν εφαρμοστεί άσχημα, ο νόμος θα μπορούσε κάλλιστα να καταπνίξει μακροχρόνιες πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών που εξυπηρετούν τα ίδια τα συμφέροντα της Κίνας. Για παράδειγμα, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης έχουν εργαστεί επί σχεδόν δύο δεκαετίες για την υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης (τον περιορισμό της ρύπανσης και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και της κοινωνικής δικαιοσύνης (την βελτίωση της δικαστικής εξουσίας στην Κίνα και την καταπολέμηση της διαφθοράς).

Υπάρχει επίσης απογοήτευση για τις εμπορικές σχέσεις της Ευρώπης με την Κίνα. Οι δύο πάντα διαφωνούσαν σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και την πρόσβαση στην αγορά του Πεκίνου, αλλά οι περισσότερες Δυτικές επιχειρήσεις έχουν αποδεχθεί αυτά τα ζητήματα ως ένα κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κίνα. Ωστόσο, ο εγχώριος ανταγωνισμός και η πολιτική αβεβαιότητα ενθαρρύνουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να διαφοροποιηθούν μακριά από την ηπειρωτική χώρα. Σύμφωνα με τον Stefan Mair, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών [16], «Είχαμε την στροφή μας στην Ασία. Τώρα, πολλές εταιρείες αναρωτιούνται αν θα πρέπει να στραφούν σε μια άλλη κατεύθυνση». Ευρωπαίοι επενδυτές και πολυτελείς μάρκες όπως η BMW πλήττονται μετά την πρόσφατη υποτίμηση του νομίσματος από το Πεκίνο.

Η Κίνα, επίσης, είναι όλο και περισσότερο απογοητευμένη από την Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές χώρες ήταν από καιρό η κύρια πηγή βιομηχανικής τεχνολογίας για την Κίνας, αλλά η Κίνα έχει περιορισμένη πρόσβαση σε μια σειρά αγαθών διπλής χρήσης λόγω των Δυτικών περιορισμών στις εξαγωγές. Παρότι εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, η Κίνα εξακολουθεί να στερείται της αναγνώρισης καθεστώτος «οικονομίας της αγοράς» από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, λόγω του ρόλου της κυβέρνησης στην χειραγώγηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών, την προστασία των κρατικών επιχειρήσεων καθώς και την διοχέτευση επιδοτούμενων προϊόντων στην παγκόσμια αγορά.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Wang Yi (αριστερά), η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ συνομιλούν πριν από τις επίσημες διμερείς συνομιλίες στην καγκελαρία στο Βερολίνο, στις 26 Μαΐου του 2013. THOMAS PETER / REUTERS
---------------------

ΕΠΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΦΑΓΟΥΡΑ