Αγωγοί στην άμμο

Ιδανικά, οι άνθρωποι σε όλη την Μέση Ανατολή θα πρέπει να κατέχουν μερίδιο στους τοπικούς πόρους και να έχουν λόγο στην πώλησή τους, την χρήση και την συντήρησή τους. Σε μια εποχή αυξημένης μετανάστευσης, η αρχή αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν σε νέα μέρη, με την αίσθηση του ανήκειν και της επιστασίας. Φυσικά, οι τοπικοί αξιωματούχοι θα εξακολουθούν να πρέπει να συνεργαστούν με τις παγκόσμιες επιχειρήσεις για την διάνοιξη, την βελτίωση, και την εξαγωγή του πετρελαίου, αλλά αυτού του είδους οι συμβάσεις θα λειτουργήσουν καλύτερα όταν θα οδηγούνται από τις τοπικές ανάγκες και όχι από τα κέρδη των επιχειρήσεων. Η κουρδική περίπτωση αποδεικνύει ότι οι τοπικοί ενδιαφερόμενοι θα φτιάξουν έναν στρατό, ενώ οι εταιρείες πετρελαίου όχι.

Μια Μέση Ανατολή που ορίζεται από την τοπική κυριαρχία επί των φυσικών πόρων θα είναι πιο πλούσια και πιο ασφαλής. Όταν η ιρακινή κυβέρνηση μείωσε το μερίδιο του Κουρδιστάν επί του εθνικού προϋπολογισμού το 2014, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν άρχισε να πουλάει το πετρέλαιό της άμεσα στις παγκόσμιες αγορές, κατασκεύασε έναν αγωγό προς ένα τουρκικό λιμάνι [11] και πουλούσε αργό στο Ισραήλ κατά την διαδικασία. Έτσι, τα τοπικά συμφέροντα ξεπέρασαν τόσο την ιστορική τουρκο-κουρδική εχθρότητα όσο και ένα μποϊκοτάζ που είχε κρατήσει το ιρακινό πετρέλαιο μακριά από το Ισραήλ από το 1949.

Προτεινόμενη διαδρομή για τον σιδηρόδρομο Χάιφα-Βαγδάτη, Οκτώβριος 1928. COURTESY OF THE NATIONAL ARCHIVES (UK)
----------------------------------------------

Αυτό δεν είναι για να πούμε ότι η κουρδική υπόθεση είναι χωρίς προβλήματα. Οι Κούρδοι είναι σε πόλεμο με το ISIS και υπό έλεγχο από το Ιράκ και την Τουρκία. Τοπικοί διαφωνούντες σαμποτάρισαν τον κουρδο-τουρκικό αγωγό πολλές φορές, και η εθνική εταιρεία North Oil Company του Ιράκ έχει την δύναμη να κλείσει την στρόφιγγα του κουρδικού αγωγού κατά βούληση. Εν τω μεταξύ, η βουτιά στις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου έχει ωθήσει το Κουρδιστάν σε βαθύτερο χρέος. Και οι Κούρδοι σήμερα εμπλέκονται σε μια σύγκρουση με την κυβέρνηση του Ιράκ για το αν το πετρέλαιο του Κιρκούκ εμπίπτει στην κουρδική ή την ιρακινή αρμοδιότητα.

Αλλά η υπόθεση εξακολουθεί να προσφέρει ένα μοντέλο για μια μετα-Sykes-Picot Μέση Ανατολή. Όπως οι Κούρδοι θέλουν το πετρέλαιο του Κιρκούκ, έτσι η τρέχουσα διαφωνία προσφέρει την ευκαιρία να επεκταθεί η πρακτική της κυριαρχίας των πόρων σε όλους στην περιοχή, ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή την θρησκεία. Το μεγαλύτερο μέρος των κερδών από το πετρέλαιο του Κιρκούκ θα πρέπει να στηρίζει τις ζωές όλων των κατοίκων στο βόρειο Ιράκ. Η Βαγδάτη θα πρέπει, συνεπώς, να επιτρέψει στην περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν να διεκδικήσει τις πετρελαιοπηγές του Κιρκούκ, αλλά μόνο αν η κυβέρνηση συμφωνήσει να παραχωρήσει ένα μέρος των πετρελαϊκών εσόδων της για την στήριξη των δημόσιων Υπηρεσιών στο βόρειο Ιράκ. Οι πετρελαϊκές συμβάσεις και οι προσλήψεις θα πρέπει να είναι ανοικτές σε όλους τους κατοίκους του βόρειου Ιράκ, ανεξάρτητα από την αίρεση ή την εθνικότητα, και οι συνεργασίες με ιδιωτικές εταιρείες θα πρέπει να υπόκεινται σε δημοψηφίσματα.

Τα κέρδη δεν θα πρέπει πλέον να στραγγίζονται από την Μέση Ανατολή, όπως κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας, ή να αφήνονται να συσσωρεύονται στα χέρια διεφθαρμένων ηγετών, όπως κατά την διάρκεια της βασιλείας του Σαντάμ Χουσεΐν και δύο γενεών Άσαντ στην Συρία. Η επιβίωση στην εποχή του ISIS απαιτεί πληθυσμούς ελεύθερους από τους διχασμούς της Sykes-Picot, με την βούληση και τα μέσα να προστατεύσουν τα σπίτια και τα συμφέροντά τους.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2016-05-17/pipelines...