Το όραμα ενός Trump σε πόλεμο

Κατά την διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας και τους πρώτους μήνες της θητείας του, ο Trump ξεσήκωσε τα αντι-ιρανικά συναισθήματα και παραπλάνησε συστηματικά το κοινό σχετικά με το τι συνεπάγεται η πυρηνική συμφωνία. Επέμεινε ψευδώς ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν έλαβαν απολύτως τίποτα» από αυτήν, ότι επέτρεψαν στο Ιράν να αποκτήσει τελικά την βόμβα, και ότι έδωσαν 150 δισεκατομμύρια δολάρια [8] στο Ιράν (προφανώς αναφέρεται σε μια διάταξη της συμφωνίας που επέτρεψε στο Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια από τα δικά του χρήματα που είχαν παγώσει σε λογαριασμούς στο εξωτερικό). Οι επικριτές υποστήριξαν ότι η ρητορική του θύμιζε τις υπερβολές της κυβέρνησης Μπους για τα ιρακινά προγράμματα όπλων μαζικής καταστροφής στην πορεία προς τον πόλεμο στο Ιράκ. Τον Φεβρουάριο του 2017 ως απάντηση σε μια ιρανική δοκιμή βαλλιστικών πυραύλων, ο Flynn αναιδώς [9] δήλωσε [9] ότι έθετε «επίσημα το Ιράν υπό προειδοποίηση». Δύο ημέρες αργότερα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε [10] μια σειρά από νέες κυρώσεις σε 25 Ιρανούς ιδιώτες και ιρανικές εταιρείες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων.

Ίσως εξίσου αναμενόμενα, το Ιράν απέρριψε την σκληρή ρητορική της διοίκησης Τραμπ. Συνέχισε να δοκιμάζει τους πυραύλους του, επιμένοντας ότι ούτε η πυρηνική συμφωνία ούτε τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ του απαγορεύουν να το πράξει. Ο Αλί Χαμενεΐ, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, μέχρι που χλεύασε τον Τραμπ για την αμφιλεγόμενη μεταναστευτική και ταξιδιωτική του απαγόρευση, ευχαριστώντας τον στο Twitter για την αποκάλυψη του «πραγματικού προσώπου» των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Τεχεράνη συνέχισε την πολιτική της αποστολής όπλων προς τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη και την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ στην Συρία, κανένα από τα οποία δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα δαπανηρό για το ιρανικό Υπουργείο Οικονομικών. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να βάλουν την Ρωσία να περιορίσει τον ρόλο του Ιράν στην Συρία αγνοήθηκαν, προσθέτοντας στην απογοήτευση του Λευκού Οίκου.

Προς έκπληξη πολλών, η αυξανόμενη πίεση των ΗΠΑ στο Ιράν δεν οδήγησε αμέσως στην κατάρρευση της πυρηνικής συμφωνίας. Από την στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Trump σταμάτησε την πρακτική της κυβέρνησης Ομπάμα να ενθαρρύνει τις τράπεζες και τις διεθνείς εταιρείες να εξασφαλίζουν ότι το Ιράν επωφελείται οικονομικά από την συμφωνία. Και εξέφρασε την υποστήριξή του στα σχέδια του Κογκρέσου για την επιβολή επιπλέον κυρώσεων σε ιρανικές οντότητες για τρομοκρατία ή για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως επέμεναν τα κορυφαία στελέχη ότι επιτρεπόταν από την πυρηνική συμφωνία. Το Ιράν κατήγγειλε ότι αυτές οι κυρώσεις «από την πίσω πόρτα» θα παραβίαζαν την συμφωνία αλλά δεν προέβη σε καμία ενέργεια. Κατά τον Μάρτιο του 2017, αξιωματούχοι των ΗΠΑ συμπέραναν εσωτερικά -και μερικοί από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης άρχισαν να επιχαίρουν- ότι η πιο σκληρή προσέγγιση του Trump είχε επιτυχία.

Ιρανικά πλοία συμμετέχουν σε ναυτικά πολεμικά παιχνίδια στον Περσικό Κόλπο και στα Στενά του Ορμούζ, τον Απρίλιο του 2010. FARS NEWS / REUTERS
-------------------------------------------

Μια διαφορετική συμπεριφορά σε κάθε πλευρά θα μπορούσε να είχε αποτρέψει την επιδείνωση των σχέσεων. Αλλά τελικά, η συμφωνία δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί. Στις αρχές του καλοκαιριού του 2017, τα πραγματικά σημάδια του προβλήματος άρχισαν να αναδύονται. Υπό την πίεση των σκληροπυρηνικών παρατάξεων εντός του Ιράν, οι οποίες είχαν το δικό τους συμφέρον να χτυπήσουν την συμφωνία, η Τεχεράνη συνέχισε την προκλητική συμπεριφορά της, συμπεριλαμβανομένης της αδικαιολόγητης κράτησης των διπλής υπηκοότητας Αμερικανο-ιρανών πολιτών καθ’ όλη την άνοιξη. Τον Ιούνιο, μετά την ολοκλήρωση της αναθεώρησης της ιρανικής πολιτικής του, ο Trump βάζει το Σώμα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν στον κατάλογο των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ανακοίνωσε ότι η συνέχιση της άρσης των κυρώσεων θα εξαρτάται από την απελευθέρωση όλων των Αμερικανών κρατουμένων από το Ιράν και από μια επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για την αντιμετώπιση των «ατελειών» της πυρηνικής συμφωνίας. Αντί να υποταχθεί σε αυτές τις απαιτήσεις, το Ιράν απάντησε με περιφρόνηση. Ο νέος πρόεδρός του, ένας σκληροπυρηνικός που είχε νικήσει τον Χασάν Ρουχανί στις εκλογές του Μαΐου του 2017, δήλωσε ότι απέναντι στην «μη συμμόρφωση» των ΗΠΑ, το Ιράν θα επαναλάβει ορισμένες απαγορευμένες πυρηνικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών προηγμένων συσκευών φυγοκέντρησης και της επέκτασης των αποθεμάτων ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού. Η Ουάσιγκτον πλημμύρισε ξαφνικά με συζητήσεις για την ανάγκη μιας νέας προσπάθειας για να καταπνιγεί το Ιράν οικονομικά ή ακόμα και ένα προληπτικό στρατιωτικό χτύπημα.

Η διοίκηση Trump ήταν σίγουρη ότι και άλλες χώρες θα στήριζαν την πιο σκληρή προσέγγισή της και είχε προειδοποιήσει συμμάχους και αντιπάλους ότι θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ τού να κάνουν δουλειές με το Ιράν και του να κάνουν δουλειές με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά η πίεση δεν λειτούργησε όπως είχε προγραμματιστεί. Η Κίνα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Ρωσία, η Νότια Κορέα και το Ηνωμένο Βασίλειο όλοι είπαν ότι η συμφωνία είχε λειτουργήσει πριν οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθήσουν να την επαναδιαπραγματευτούν, και κατηγόρησαν την Ουάσιγκτον για το ξέσπασμα της κρίσης. Η ΕΕ πέρασε ακόμα και νομοθεσία που καθιστά παράνομο για τις ευρωπαϊκές εταιρείες να συνεργαστούν με τις δευτερογενείς αμερικανικές κυρώσεις. Ο Trump θύμωσε και ορκίστηκε ότι θα πληρώσουν για την προδοσία τους.