Ο Τραμπ δεν είναι υποκριτής

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ [2], μπορεί να κατηγορηθεί ότι έχει πολλά ελαττώματα, αλλά η υποκρισία δεν είναι ένα από αυτά. Σίγουρα, ο Trump είναι ασυνεπής. Οι επικριτές του το βρήκαν ως μια ωραία απασχόληση να ψάχνουν παλαιά tweets στα οποία καταδικάζει τους πολιτικούς αντιπάλους του επειδή έκαναν κάτι που και ο ίδιος κάνει σήμερα. Αλλά η υποκρισία απαιτεί έναν ελάχιστο βαθμό αυτογνωσίας. Απαιτεί επίσης σαφή κατανόηση τόσο των ίδιων συμφερόντων όσο και των δημόσιων κανόνων που μπορεί να εμποδίσουν την αυτο-εξυπηρέτηση. Οι επαναλαμβανόμενες γκάφες και οι προσβολές υπονοούν ότι ο Trump [3] δεν έχει τέτοιες γνώσεις. Μακράν του να είναι ένας μακιαβελικός [4] μηχανορράφος, φαίνεται να αδυνατεί να αναγνωρίσει την διαφορά ανάμεσα σε αυτό που δηλώνει κανείς δημοσίως και σε ό, τι κάνει ιδιωτικά, πολύ δε λιγότερο την χρησιμότητα της εκμετάλλευσης αυτής της διαφοράς.

Με κάποιο μέτρο, η έλλειψη ελέγχου του Trump μπορεί να είναι αναζωογονητική. Όταν σε μια συνέντευξη τον Φεβρουάριο, ο Bill O'Reilly του Fox News πίεσε τον Trump για την σχέση του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν –«έναν δολοφόνο»- ο Τραμπ απάντησε ότι υπάρχουν πολλοί δολοφόνοι και ρώτησε ρητορικά αν «η χώρα μας ήταν τόσο αθώα» [6]. Ο ίδιος επεσήμανε πτυχές της αμερικανικής συμπεριφοράς που τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι συντηρητικοί προτιμούν να αποσιωπούν. Υπό κανονικές συνθήκες, μια προεδρική αναγνώριση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τακτικά έχουν σκοτώσει ανθρώπους [7] κάτω από σκανδαλώδεις συνθήκες μπορεί να προκαλούσε σοβαρή συζήτηση. Αλλά τίποτα σχετικά με τον Trump δεν έχει μέτρο. Ο Trump θέλει όχι μόνο να αναγνωρίσει την σκοτεινή πλευρά της Αμερικής αλλά να την αγκαλιάσει, οικοδομώντας την αμερικανική πολιτική στο ξεκάθαρο συμφέρον και τα βραχυπρόθεσμα πλεονεκτήματα.

Ο Trump στην Washington, τον Μάιο του 2017. YURI GRIPAS / REUTERS
---------------------------------------------------

Το πρόβλημα είναι ότι η υποκρισία είναι εξίσου σημαντική για την διεθνή πολιτική όσο και τις προσωπικές σχέσεις. Η αδυσώπητη επιδίωξη του συμφέροντος είναι σπάνια ελκυστική για τους άλλους. Οι Αμερικανοί ηγέτες συνηθίζουν να πιέζουν τον αυτο-εξυπηρετικό μύθο ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ και τα συμφέροντα του κόσμου ήταν ως επί το πλείστον τα ίδια και ότι η Αμερική ήταν το απαραίτητο έθνος. Τώρα, ο Trump έφερε μια ιδιαίτερα ορατή σφήνα μεταξύ των αμερικανικών συμφερόντων και εκείνων του κόσμου. «Κάνοντας την Αμερική Μεγάλη και Πάλι» ίσως να είναι ένα ελκυστικό σύνθημα για μια μεγάλη μειοψηφία Αμερικανών ψηφοφόρων, αλλά είναι απίθανο να προσελκύσει μη Αμερικανούς, οι οποίοι φοβούνται ότι ο Τραμπ θέλει να κάνει την Αμερική και τον εαυτό του σπουδαίο εις βάρος τους, κάτι που με την σειρά του θα κάνει την σπουδαιότητα δυσκολότερο να επιτευχθεί.

Ακόμη και αν ο Trump ήθελε να πει ένα πράγμα και να κάνει κάτι άλλο, δεν έχει τις κοινωνικές και πολιτικές δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχή υποκρισία. Οι καλοί υποκριτές μπορούν να παρουσιάσουν τις ιδιοτελείς ενέργειες ως αδιάφορη κρατική δράση. Εξυφαίνουν επιδέξια τις κρυψώνες σε ολόκληρο το κενό μεταξύ της δημόσιας και της ιδιωτικής προσωπικότητάς τους, εμποδίζοντας την απελευθέρωση μη κολακευτικών πληροφοριών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ευρεία κυκλοφορία των ευνοϊκών γεγονότων. Αντίθετα, ο Trump σπάνια επικαλείται αρχές, επανειλημμένα εκστομίζει πράγματα που δεν πρέπει να λέει δημόσια και προεδρεύει της πιο χαλαρής [8] προεδρικής διοίκησης στην ζωντανή μνήμη.

Από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής [9], η εγκατάλειψη της υποκρισίας θα διευκολύνει τον Trump να χαλυβδώσει συμμαχίες ευκολίας με βάναυσα καθεστώτα στην Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και αλλού. Ο υπουργός Εξωτερικών του, Rex Tillerson, χαρακτήρισε τα ανθρώπινα δικαιώματα ως εμπόδιο [10] στην προώθηση των συμφερόντων της Αμερικής και κατέστησε σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται να πιέσει συμμάχους για ευαίσθητα ζητήματα που ενδέχεται να παρεμποδίσουν την συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και οικονομίας.

Ωστόσο, η επιδέξια υποκρισία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία των Ηνωμένων Πολιτειών για την οικοδόμηση μιας διεθνούς φιλελεύθερης τάξης που επικεντρώνεται στις αξίες του κράτους δικαίου, των ελεύθερων αγορών, της ελευθερίας του λόγου και της δημοκρατίας. Όταν η συμπεριφορά της Αμερικής αποκλίνει [11] από τις φιλελεύθερες αξίες που προτείνει ότι όλοι οι άλλοι πρέπει να ακολουθήσουν, η υποκρισία παρέχει το λιπαντικό που προλαμβάνει το να κολλήσουν τα γρανάζια αυτής της τάξης. Η προσποίηση και η βολή και από τις δύο πλευρές επέτρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες να συνεχίσουν να προσποιούνται ότι συμπεριφέρονται καλά, και οι σύμμαχοι της χώρας να ισχυρίζονται ότι δεν αντιλαμβάνονται την κακή συμπεριφορά [των ΗΠΑ].

Ο Trump στο Οβάλ Γραφείο, τον Απρίλιο του 2017. CARLOS BARRIA / REUTERS
----------------------------------------------