Έχουν οι Κόπτες μέλλον στην Αίγυπτο;

Η αιγυπτιακή παρουσία του ISIS αυξάνει το στοίχημα σε νέο επίπεδο. Η στρατηγική της οργάνωσης σε μια χώρα που έχει ήδη αρχίσει να περιορίζει την χριστιανική λατρεία, είναι να δείξει ότι μπορεί να εξαλείψει ολόκληρη την κοπτική παρουσία. Οι τζιχαντιστές προσπαθούν να μην βλάψουν τους Μουσουλμάνους στην διαδικασία, πραγματοποιώντας χειρουργικές επεμβάσεις στις Κοπτικές εκκλησίες και μάλιστα εκδίδοντας προειδοποίηση [7] στην εφημερίδα του ISIS, Al Naba, που εκδίδεται στην κρυπτογραφημένη πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, προς τους Μουσουλμάνους να μείνουν μακριά από μέρη που συγκεντρώνονται Χριστιανοί, όπως εκκλησίες και μοναστήρια.

Μια δημοσκόπηση του Pew τον Μάρτιο έδειξε ότι το 74% των Αιγυπτίων Μουσουλμάνων θέλει διακυβέρνηση σύμφωνα με την σαρία. Πόσοι θα υποστηρίξουν την εκδοχή του ISIS είναι άγνωστο. Μια δημοσκόπηση του Γραφείου της Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής (Washington Office for Near East Policy) [8] τον Οκτώβριο του 2014 αποκάλυψε ότι, λίγο μετά την ανακοίνωση του ISIS για την ίδρυση του χαλιφάτου του, η οργάνωση είχε την έγκριση του 3% των Αιγυπτίων, ένα μικρό μερίδιο αλλά που ανέρχεται σε 1,5 εκατομμύρια ενήλικες.

Η αποτελεσματική αντιτρομοκρατία είναι κρίσιμη, αλλά από μόνη της δεν μπορεί να σταματήσει τις επιδρομές του ISIS. Σε μια επίδειξη αλληλεγγύης με τους πολιορκημένους Κόπτες, ο Πάπας Φραγκίσκος πήγε στο σουνιτικό εκπαιδευτικό κέντρο της Αιγύπτου, στο Πανεπιστήμιο Al-Azhar, για να διεξάγει έναν διαθρησκειακό διάλογο με τον Μεγάλο Σεΐχη Ahmed el-Tayeb. Έκανε μια παθιασμένη έκκληση [9] για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Αίγυπτο που «να αντιστοιχεί στην φύση του ανθρώπου ως ανοιχτού και σχεσιακού όντος» και που να βασίζεται στην σοφία:

«Η σοφία επιζητεί τον άλλο, ξεπερνώντας τους πειρασμούς της ακαμψίας και της κλειστής σκέψης. Είναι ανοιχτή και σε κίνηση, ταυτόχρονα ταπεινή και περίεργη ... από το παρελθόν, μαθαίνει ότι το κακό προκαλεί μόνο το κακό και η βία περισσότερη βία, σε έναν φαύλο κύκλο που τελειώνει με την φυλάκιση όλων».

Ο Σίσι καταγγέλλει έντονα τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό, μιλώντας προς υπεράσπιση των Κοπτών, και μάλιστα έβαλε την κυβέρνηση να ξαναχτίσει μερικές από τις κατεστραμμένες εκκλησίες τους. Στις 28 Δεκεμβρίου, ο ίδιος πήγε στο Al-Azhar για να εκφωνήσει μια θαρραλέα ομιλία που καλούσε για μια «θρησκευτική επανάσταση». Αναφερόμενος σε αυτό που κατονόμασε ως «ιδεολογία» δημοφιλή ανάμεσα σε μελετητές και κληρικούς, θρήνησε ότι «έχει φτάσει στο σημείο να είναι εχθρική απέναντι σε ολόκληρο τον κόσμο» και, σε προφανή αναφορά στους υποστηρικτές του κώδικα βλασφημίας, ότι «η αμφισβήτηση [των θρησκευτικών ιδεών και κειμένων] έχει γίνει πολύ δύσκολη».

Ωστόσο, ο Sisi άργησε να δράσει. Δεν έχει κανένα εμφανές σχέδιο ή στρατηγική για να μετριάσει τους νόμους που επιβάλλουν διακρίσεις στην χώρα, οι οποίοι καθιστούν τις κοπτικές εκκλησίες πολιτιστικά σημεία ανάφλεξης και αρνούνται την δικαιοσύνη στους Χριστιανούς απέναντι στην σεχταριστική βία. Παρ’ όλο που η κυβέρνησή του ελέγχει τις δωρεές που χρηματοδοτούν το Al-Azhar, δεν έχει διατάξει καμιά συνολική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση εκεί ούτε προώθησε την διδασκαλία της ιστορίας και του πολιτισμού των Κοπτών γενικότερα. Σε αντίθεση με το Μαρόκο, το θρησκευτικό κατεστημένο της Αιγύπτου δεν έχει αποσυνδέσει την αποστασία [στμ: από την ισλαμική πίστη] από την κοσμική τιμωρία.

Το ISIS έχει ήδη εκκαθαρίσει το βόρειο Σινά από τον μικρό χριστιανικό πληθυσμό του. Καθώς προσπαθεί να τρομοκρατήσει εκατομμύρια Κόπτες στην υπόλοιπη Αίγυπτο μέσω της επιθέσεων αυτοκτονίας και άλλων, θα μπορούσε να προκαλέσει μαζική ροή προσφύγων προς το Ισραήλ, την Ιορδανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω της Μεσογείου. Ο αιγυπτιακός στρατός θα μπορούσε να αναγκαστεί να διεξάγει έναν ασύμμετρο πόλεμο εναντίον του ISIS και άλλων εξτρεμιστών στην Αλεξάνδρεια, το Κάιρο, την Γκίζα, τη Μίνγια και σε άλλες περιοχές με Κόπτες, καταστρέφοντας την χειμαζόμενη οικονομία και τον εύθραυστο κοινωνικό ιστό της μεγαλύτερης αραβικής χώρας. Τελικά, η πόλωση μέσα στην μουσουλμανική κοινότητα θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο για ιδεολογικούς λόγους. Δεν πρέπει να υπάρχει σύγχυση: Η μοίρα των Κοπτών αποτελεί πλέον το κύριο μέτρο της αποτελεσματικότητας των πολιτικών του Sisi έναντι του ISIS. Ο κόσμος πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2017-06-20/do-copts-have-f...