Είναι ο Baghdadi, ο ηγέτης του ISIS, ακόμα ζωντανός;

Όποια και αν είναι η περίπτωση, η δολοφονία του αυτοαποκαλούμενου Χαλίφη είναι τουλάχιστον μια συμβολική νίκη που δείχνει πόσο ευάλωτο έχει γίνει το ISIS. Ανίκανο να προστατεύσει τον σεβαστό του ηγέτη ενώ αντιμετωπίζει μια συνεχή επίθεση από ένα ευρύ φάσμα αντιπάλων –συμπεριλαμβανομένης της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συμμαχίας κατά του ISIS, της Ρωσίας και μυριάδων άλλων μη κρατικών φορέων- ο θάνατος του Μπαγκντάτι θα μπορούσε να οδηγήσει την εξέγερση σε μια νέα φάση στην οποία η διοίκηση και ο έλεγχος του ISIS θα είναι σημαντικά υποβαθμισμένα.

Ωστόσο, η απομάκρυνση του Μπαγκντάτι δεν θα οδηγήσει στην άμεση κατάρρευση του ISIS σε καμία περίπτωση. Η οργάνωση έχει ήδη επιζήσει από τον θάνατο υψηλόβαθμων ηγετών όπως ο Αμπού Μουχάμαντ αλ-Αννάνι, πρώην εκπρόσωπός της και εξωτερικός προγραμματιστής επιχειρήσεων, και ο Ταρκάν Μπατσαρασβίλι, ένας Γεωργιανός που πήρε το ψευδώνυμο Αμπού Ομάρ αλ-Σισάνι ή «Ομάρ ο Τσετσένος». Και, όπως τεκμηριώνεται σε μια μελέτη του RAND Corporation [9], «Rolling Back the Islamic Stat», και μια άλλη από το Ινστιτούτο Ειρήνης των Ηνωμένων Πολιτειών [10], ακόμη και χωρίς τον Χαλίφη και τον έλεγχο της επικράτειας, το ISIS είναι πιθανό να επιβιώσει υπόγεια ως παράνομη τρομοκρατική ομάδα, διατηρώντας ταυτόχρονα την ικανότητα να διεξάγει θεαματικές επιθέσεις στην Μέση Ανατολή και σε άλλες περιοχές, διότι οι αιτίες της ανάδυσής του -ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία και η εκδίωξη των σουνιτών στο Ιράκ- πιθανότατα θα παραμένουν άλυτες στο άμεσο μέλλον. Το κέντρο βάρους, ειδικά για τον προγραμματισμό των εξωτερικών επιχειρήσεων, θα μπορούσε να μετατοπιστεί στην θυγατρική του ISIS στην Λιβύη, η οποία είναι συνδεδεμένη με την επίθεση των Χριστουγέννων στην αγορά του Βερολίνου τον Δεκέμβριο του 2016 και, πιο πρόσφατα, με την επίθεση στην συναυλία στο Μάντσεστερ της Αγγλίας.

Η Αλ Κάιντα ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό αυτό το μονοπάτι αφότου ο Μπιν Λάντεν σκοτώθηκε στο Abbottabad του Πακιστάν τον Μάιο του 2011. Αντί να καταρρεύσει από τη μια μέρα στην άλλη, η ομάδα συνέχισε να προσαρμόζεται, να εξελίσσεται και να επεκτείνεται. Τώρα μπορεί να υπερηφανεύεται για περισσότερους μαχητές στην Συρία (μέσω της θυγατρικής της, Jabhat Fateh al-Sham) από όσους είχε η οργάνωση στο αποκορύφωμά της. Ακόμη και καθώς υπέφερε από μια επιθετική εκστρατεία με drones στις τραχιές περιοχές των φυλών του Πακιστάν, οι θυγατρικές της Αλ Κάιντα στην Υεμένη, την Συρία και την Βόρειο Αφρική συνέχισαν να συγκεντρώνουν πολιτική νομιμοποίηση υποστηρίζοντας τους Σουνίτες σε κοινοτικές συγκρούσεις. Με την έντονα θρησκευτική του ατζέντα, το ISIS θα μπορούσε εύκολα να ακολουθήσει το παράδειγμα αυτό και να χρησιμοποιήσει τις ενέργειες της Αλ Κάιντα ως οδικό χάρτη για να επαν-αναδυθεί ισχυρότερο από πριν.

Όπως πάει το πράγμα, ο θάνατος του Μπαγκντάτι θα μπορούσε ακόμη και να ανοίξει την πόρτα για ενδεχόμενη προσέγγιση μεταξύ ISIS και Αλ Κάιντα. Όπως έγραψε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Georgetown, Bruce Hoffman, στο Foreign Affairs τον Μάρτιο του 2016, «η εξάλειψη του Μπαγκντάτι θα μπορούσε να εκτοξεύσει το ISIS σε πλήρη αταξία και να δώσει στην Αλ Κάιντα την ιδανική ευκαιρία για εθελοντική ή αναγκαστική επανένωση».

Εάν αποδειχθεί αληθές ότι η Ρωσία έχει σκοτώσει τον Χαλίφη, θα είναι μια σημαντική απώλεια για το ISIS. Δεν θα σηματοδοτήσει τον επικείμενο θάνατο της οργάνωσης, αλλά ο συμβολισμός θα ήταν κρίσιμος, ειδικά αφού ο Μπαγκντάτι έχτισε την οργάνωσή του γύρω από την λατρεία της προσωπικότητάς του και δεν υπάρχει χαρισματικός ηγέτης έτοιμος να πάρει την θέση του.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-06-22/isis-leader-bag...