Το πρόβλημα με την στρατηγική των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή

Ίσως αισθανόμενη αυτούς τους περιορισμούς, η κυβέρνηση Trump ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική του Ομπάμα και άφησε το Ιράν χωρίς αμφισβήτηση στην Συρία. Εντούτοις, έκανε ένα βήμα για να αυξηθεί η πίεση προς το Ιράν ευρύτερα. Η απο-έγκριση της JCPOA και η επέκταση των κυρώσεων στο IRGC είναι τα πιο συγκεκριμένα βήματα στην προσπάθεια αυτή. Ωστόσο, τούτη η πίεση δεν θα επηρεάσει την θέση του Ιράν στην Μέση Ανατολή, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει τα κύρια προβλήματα των Ηνωμένων Πολιτειών με το Ιράν. Η JCPOA ασχολήθηκε με ένα από αυτά τα θέματα -τις προσπάθειες του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο- και η υπονόμευσή του θα περιπλέξει περαιτέρω τις πολιτικές της Ουάσινγκτον για την Μέση Ανατολή και το Ιράν. Με τις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να έχουν πλέον αρθεί, η πυρηνική συμφωνία είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία μόχλευσης των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ιράν. Η απόρριψή του θα εγκατέλειπε τη μόχλευση αυτή.

Παρά το γεγονός ότι η άσκηση μεγαλύτερης πίεσης στο IRGC έχει νόημα (ιδιαίτερα δεδομένης της επιθετικής συμπεριφοράς του μετά την υπογραφή της JCPOA), αυτό θα μπορούσε να γίνει διατηρώντας παράλληλα την πυρηνική συμφωνία ανέπαφη. Η επιβολή κυρώσεων στο IRGC με την ταυτόχρονη απο-έγκριση της συμφωνίας έχει θολώσει τις προθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Αντί να οικοδομήσει συναίνεση ενάντια στις αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες του Ιράν στην Μέση Ανατολή, η μονομερής απο-έγκριση της συμφωνίας από τον Trump διέλυσε την υπόθεση εναντίον του Ιράν. Έχει κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να φαίνονται καταστροφικές και αναξιόπιστες όχι μόνο στις ξένες κυβερνήσεις αλλά και στον ιρανό λαό. Η Τεχεράνη, σε σύγκριση, φαίνεται λογική και υπεύθυνη.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να απωθήσουν το IRGC, θα πρέπει να στοχεύσουν στην πηγή της δύναμής του: Το περιφερειακό αποτύπωμά του. Η Συρία είναι ο τόπος για να ξεκινήσουν. Αυτό δεν σημαίνει στρατιωτική παρέμβαση ή κλιμάκωση για λογαριασμό των εξεγερμένων -αυτό το τρένο έχει φύγει. Αντιθέτως, σημαίνει μια μεγαλόφωνη και σταθερή επαναβεβαίωση των αμερικανικών και συμμαχικών συμφερόντων σχετικά με το μέλλον της Συρίας. Τουλάχιστον, ένα τέτοιο μέλλον δεν μπορεί να περιλαμβάνει μια μόνιμη παρουσία ασφαλείας για τις ξένες πολιτοφυλακές κατά μήκος των νότιων συνόρων της Συρίας. Εάν μια τέτοια παρουσία παρέμενε, θα οδηγούσε πιθανότατα σε περαιτέρω διαμάχες με το Ισραήλ που θα μπορούσαν να επεκταθούν και στον Λίβανο. Για να αποφευχθεί αυτό το αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η μετά το ISIS μετάβαση της Συρίας δεν θα αποσταθεροποιεί την περιοχή. Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει ισχυρές διπλωματικές προσπάθειες με το Ισραήλ, την Ιορδανία, την Ρωσία και την Τουρκία, ώστε να μην επιτρέπεται στις ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν να χρησιμοποιούν την Συρία ως βάση για διασυνοριακές επιχειρήσεις εναντίον οποιουδήποτε γειτονικού κράτους. Αυτό θα ξεκαθαρίσει τις κύριες ανησυχίες των Ηνωμένων Πολιτειών στην Συρία και θα παράσχει την βάση για μια πιο συνεκτική και αποτελεσματική στρατηγική έναντι του Ιράν.

Η πολιτική των ΗΠΑ έναντι του Ιράν δεν μπορεί να είναι απλώς αρνητική. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ενθαρρύνουν και να επιβραβεύουν συμβιβασμούς. Το Ιράν έχει να διαδραματίσει κάποιον ρόλο στην περιοχή και έχει δεσμούς με την Συρία και το Ιράκ που δεν μπορούν να εξαφανιστούν. Οι νόμιμες δραστηριότητες του Ιράν σε τομείς όπως το εμπόριο, η διπλωματία και οι εμπορικές επενδύσεις θα πρέπει να γίνονται σεβαστές, όπως οι μυστικές δράσεις και οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης των γειτονικών κρατών πρέπει να αντιταχθούν σθεναρά. Η αποχώρηση από την JCPOA μόνο θα δυσκολέψει περαιτέρω την διάθεση του Ιράν προς συμβιβασμό και δεν θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προβληματικών δραστηριοτήτων του στην περιοχή. Το να μηχανεύεται μια αντιπαράθεση με το Ιράν ίσως να είναι ελκυστικό σε ορισμένες γωνιές της Ουάσινγκτον, αλλά οι περισσότεροι παρατηρητές βλέπουν ανόητη σε μια τέτοια επιθυμία. Εξίσου λάθος είναι η αντίληψη ότι ένα ανεξέλεγκτο Ιράν θα αποδειχθεί με κάποιο τρόπο ως διαχειριστής της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.

Με άλλα λόγια, η στρατηγική των ΗΠΑ και εκείνη των περιφερειακών συμμάχων τους προς το Ιράν δεν θα πρέπει να στηρίζεται σε μια μαξιμαλιστική προσέγγιση αλλά στην επίτευξη των πιο σημαντικών στόχων αποτροπής: Η διατήρηση του Ιράν χωρίς πυρηνικά όπλα, η αποτροπή των πελατών του από το να αποκτήσουν βάσεις στα σύνορα της Συρίας και η αντιστάθμιση της επιθετικότητα της Τεχεράνης στον Περσικό Κόλπο. Για να επιτευχθεί αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται σκληρή διπλωματία υποστηριζόμενη από στρατιωτική ισχύ, και πρέπει να δεσμευθούν στις συμφωνίες που έχουν ήδη κάνει.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2017-10-25/why-its-tough-ge...