Ξαναγράφοντας την ιστορία στην Ανατολική Ευρώπη

Επιπλέον, τα ανερχόμενα δεξιά λαϊκιστικά κόμματα [35] σε ολόκληρη την Ευρώπη σημαίνουν ότι η Ένωση δεν μιλά πλέον με μια φωνή. Η τιμωρία ενός κράτους-μέλους είναι πλέον πιο δύσκολη [36]. Οι δεξιοί λαϊκιστές πολιτικοί, όντες παραδοσιακά ευρωσκεπτικιστές, είναι πλέον περισσότερο πρόθυμοι να προκαλέσουν διεθνή αποδοκιμασία και να κερδίσουν εγχώρια δημοτικότητα με το να τροφοδοτούν τον εθνικισμό και να ξεπλένουν το παρελθόν. Η ιδεολογία τους, για να ευδοκιμήσει, απαιτεί αληθινές ή αντιληπτές απειλές από ισχυρούς «άλλους». Οι αφηγήσεις περί ιστορικού μαρτυρίου ικανοποιούν αυτές τις ανάγκες και η διεθνής περιφρόνηση που προκαλούν ενισχύει τον ισχυρισμό ότι το έθνος δέχεται επίθεση από φαύλους ξένους, ειδικά από ισχυρούς Εβραίους [37].

Εξίσου σημαντικό, η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία [38] το 2014 επιδείνωσε τις αντιλήψεις για την εθνική ευαλωτότητα στην ανατολική Ευρώπη. Όσο πιο οξεία είναι η ρωσική απειλή, πραγματική ή εκλαμβανόμενη, τόσο περισσότερο τα μετακομμουνιστικά κράτη εντείνουν την παρελθοντική θυματοποίηση και προσπαθούν να περιορίσουν την αντιφατική αφήγηση του Ολοκαυτώματος. Αν και η ρωσική απειλή είναι πιο σημαντική στην Ουκρανία και στις χώρες της Βαλτικής, ενθαρρύνει και άλλες μετακομμουνιστικές χώρες με αναμνήσεις της ρωσικής επιθετικότητας, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας.

Σε κράτη που αντιμετωπίζουν άμεσες απειλές από την Ρωσία και κυβερνώνται από δεξιά λαϊκίστικα κόμματα, η τάση για αστυνόμευση της ιστορίας και φίμωση ενοχλητικών γεγονότων σχετικά με τον ρόλο τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πιθανό να συνεχιστεί. Αυτό θα αυξήσει τις εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες [39] και το Ισραήλ [40], θα διαιρέσει τους συμμάχους [41] ακόμα και εντός της Ανατολικής Ευρώπης και θα καταπνίξει την ανοικτή συζήτηση. Η ειρωνεία είναι ότι η αυτοκρατορία του Πούτιν μπορεί να ωφεληθεί περισσότερο από αυτές τις εξελίξεις.

Αλλά υπάρχει ακόμα ελπίδα. Το σκοτεινό παρελθόν έχει αντιμετωπιστεί διαφορετικά σε χώρες όπου η αριστερά παραμένει ισχυρή και όπου η ρωσική απειλή είναι λιγότερο έντονη. Τα αριστερά κόμματα είναι ιδεολογικά λιγότερο επιρρεπή στις εκκλήσεις για εθνικισμό και η δεξιά αφήγηση της θυματοποίησης είναι λιγότερο πειστική χωρίς μια εξωτερική απειλή. Στην Σλοβακία, οι εισαγγελείς ζήτησαν από το Ανώτατο Δικαστήριο να απαγορεύσει [42] το ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο εξιδανικεύει τον συνεργαζόμενο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ηγέτη Jozef Tiso [43]. Το 2016, ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας άνοιξαν το Μουσείο του Ολοκαυτώματος Seder [44], το οποίο καταγράφει την σλοβακική συνεργασία με τους Ναζί και τη μοίρα των Εβραίων της χώρας. Η Ρουμανία, ένα από τα νεότερα μέλη της ΕΕ και ένας σύμμαχος των Γερμανών κατά την διάρκεια του πολέμου, προσφέρει ένα ακόμα θετικό παράδειγμα. Η χώρα έχει απαγορεύσει την άρνηση του Ολοκαυτώματος [45], αναγνώρισε τον ρόλο της στο Ολοκαύτωμα και καταβάλλει συντάξεις [46] σε επιζώντες των αντιεβραϊκών διωγμών της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλο που το παρελθόν δεν μπορεί να αλλάξει, ορισμένα κράτη αποδείχτηκαν πρόθυμα να μάθουν από αυτό.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/hungary/2018-02-14/rewriting-his...