Το ΝΑΤΟ ευημερεί παρά τον Τραμπ

Η εχθρική στάση του Trump απέναντι στο ΝΑΤΟ, μαζί με την προσέγγισή του για πολιτικές τύπου «Πρώτα η Αμερική», αναμφισβήτητα επιβαρύνουν σοβαρά την υπερατλαντική αλληλεγγύη. Η ευρωπαϊκή εμπιστοσύνη στην ηγεσία των ΗΠΑ έχει βυθιστεί κατά την διάρκεια της θητείας του Trump˙ περίπου το 70% των Ευρωπαίων δεν έχουν εμπιστοσύνη στον χειρισμό των διεθνών υποθέσεων από τον πρόεδρο. Ακόμα κι αν ο Trump αποδειχθεί πρόεδρος της μιας θητείας και ο διάδοχός του επιδιώξει να αποκαταστήσει την Ατλαντική λεπτότητα, οι Ευρωπαίοι δικαιολογημένα θα αναρωτηθούν εάν έχουν έναν αξιόπιστο και σταθερό σύμμαχο στο πρόσωπο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Φυσικά, η υπερατλαντική δυσκολία θα μπορούσε να χειροτερεύσει. Ο Trump θα μπορούσε να διατάξει την απόσυρση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την Ευρώπη, διασπώντας ουσιαστικά την στρατιωτική ραχοκοκαλιά του ΝΑΤΟ. Θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εγκαταλείψουν την συμμαχία. Η Συνθήκη του Βόρειου Ατλαντικού ορίζει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να αποσυρθούν, υπό τον όρο ότι θα προειδοποιήσουν τουλάχιστον ένα έτος νωρίτερα. Και παρόλο που η Γερουσία των ΗΠΑ πρέπει να κυρώσει τις συνθήκες με πλειοψηφία δύο τρίτων, το Σύνταγμα σιωπά για την απόσυρση, πρακτικά δίδοντας στον πρόεδρο ελευθερία κινήσεων.

Ο πρόεδρος Τζωρτζ Ουάσιγκτον, το 1793, ανακάλεσε την συμμαχία των ΗΠΑ με την Γαλλία. ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ το 1979 ακύρωσε μια αμοιβαία αμυντική συνθήκη με την Ταϊβάν˙ ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους το 2002 αποσύρθηκε από τη Συνθήκη κατά των Βαλλιστικών Πυραύλων -όλοι χωρίς έγκριση του Κογκρέσου. Το Κογκρέσο προσπάθησε μερικές φορές να αντισταθεί και μάλιστα στράφηκε στα δικαστήρια για να επιδιώξει την επανόρθωση. Αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Εάν ο Trump θέλει να βγει από το ΝΑΤΟ, τα προηγούμενα υπονοούν ότι το Κογκρέσο δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τον σταματήσει.

Μια άσκηση του ΝΑΤΟ κοντά στην Setubal, στην Πορτογαλία, τον Νοέμβριο του 2015. RAFAEL MARCHANTE/REUTERS
---------------------------------------------------

Αλλά ακόμα κι αν ο Trump έχει την εξουσία να φύγει από την συμμαχία, είναι πολύ απίθανο να το κάνει. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία στήριξη -στην δική του διοίκηση, στο αμερικανικό κοινό ή στο Κογκρέσο- για να καταφέρει ένα καταστροφικό χτύπημα στο ΝΑΤΟ. Ακόμη και όταν ο Trump περιδιαβαίνει ανάμεσα από συμβούλους εξωτερικής πολιτικής με διάφορες ιδεολογικές πεποιθήσεις, όλοι τους είναι αρκούντως ικανοί για να κατανοήσουν την αμετάβλητη στρατηγική αξία του ΝΑΤΟ. Το εκλογικό σώμα γνωρίζει ομοίως καλύτερα από τον Trump. Μια έρευνα του Chicago Council on Global Affairs το 2018, υποδεικνύει ότι το 75% των Αμερικανών πιστεύει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει είτε να διατηρήσουν είτε να αυξήσουν την δέσμευση του έθνους στο ΝΑΤΟ -ακριβώς όπως και το 2016, προτού αναλάβει το αξίωμα ο Trump.

Το Κογκρέσο, αν και αυτή την στιγμή αποτελεί μια έρημο όταν πρόκειται για συνεργασία μεταξύ των δύο κομμάτων, έχει αντιδράσει στη ΝΑΤΟ-φοβία του Trump, με το να γίνει μια διακομματική υπερασπιστική ομάδα για την συμμαχία. Ακόμη και όταν ο Trump αναστάτωσε την σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον περασμένο καλοκαίρι με το να προσβάλλει και να απειλεί συμμάχους -οι βοηθοί του φέρεται να οριστικοποίησαν εκ των προτέρων την δήλωση της συνόδου κορυφής για να περιορίσουν τις ζημιές που θα μπορούσε να προκαλέσει [ο Τραμπ] στην συνεδρίαση- η Γερουσία με διαφορά 97 έναντι 2 πέρασε ένα ψήφισμα προς υποστήριξη του ΝΑΤΟ. Η Βουλή [των Αντιπροσώπων] έκανε το ίδιο με ομόφωνη δια βοής ψηφοφορία, ενώ ο πρώην πρόεδρος [της Βουλής] Paul Ryan (Ρεπουμπλικανός από του Ουισκόνσιν) αποκάλεσε την συμμαχία ως «απαραίτητη».

Τον περασμένο Ιανουάριο, μετά από διαρροές ότι ο Τραμπ σκέπτεται να αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ, η Βουλή επανεπιβεβαίωσε την υποστήριξη της δέσμευσης των Ηνωμένων Πολιτειών για συλλογική άμυνα και ψήφισε με 357 υπέρ έναντι 22 κατά για να απαγορεύσει την χρήση ομοσπονδιακών κονδυλίων για να αποσυρθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες από την συμμαχία. Ένα νομοσχέδιο που αποσκοπούσε στην παρεμπόδιση της απόσυρσης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ έχει επίσης εισαχθεί στην Γερουσία. Σύμφωνα με τον γερουσιαστή Jim Risch (Ρεπουμπλικανός από το Αϊντάχο), πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, «δεν υπάρχει καμία όρεξη στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών να εγκαταλειφθεί το ΝΑΤΟ». Ως ακόμη μια προειδοποίηση στον Trump, η πρόεδρος της Βουλής, Nancy Pelosi, και ο ηγέτης της πλειοψηφίας στην γερουσία, Mitch McConnell, κάλεσαν τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, να απευθυνθεί σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου όταν θα έλθει στην Ουάσινγκτον τον επόμενο μήνα για τον εορτασμό της επετείου της συμμαχίας.

Η στήριξη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι εξίσου ισχυρή. Περίπου τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων εγκρίνουν την συμμαχία. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές δημοκρατίες που δεν είναι ακόμη μέλη του ΝΑΤΟ ζητούν να εισέλθουν. Η εμπιστοσύνη στην ηγεσία των ΗΠΑ μπορεί να έχει καταρρεύσει, αλλά οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να θέλουν ο εγγυητής ασφαλείας τους να παραμείνει στη θέση του. Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη λαμβάνουν επιτέλους μέτρα για την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Είκοσι τέσσερα από τα 29 μέλη του ΝΑΤΟ αύξησαν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους το 2018 και εννέα μέλη του ΝΑΤΟ φέτος θα φτάσουν στο όριο του ΝΑΤΟ για [αμυντικές] δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ -σε σύγκριση με μόλις τέσσερα μέλη το 2014. Η πλειοψηφία των μελών βρίσκεται σε καλό δρόμο να ανταποκριθεί σε αυτό το σημείο αναφοράς έως την ημερομηνία-στόχο του 2024 που καθορίστηκε στην διάσκεψη κορυφής του 2014.