Η νέα επανάσταση στις στρατιωτικές υποθέσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η νέα επανάσταση στις στρατιωτικές υποθέσεις

Το μέλλον του πολέμου μοιάζει με επιστημονική φαντασία

Πιο μέσα στο πεδίο [των εχθροπραξιών], άλλες τεχνολογίες θα μεταβάλλουν τις στρατιωτικές επικοινωνίες. Τα δίκτυα πληροφοριών που βασίζονται στην τεχνολογία 5G θα είναι ικανά να μεταφέρουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες δεδομένων σε σημαντικά υψηλότερες ταχύτητες. Ομοίως, η ίδια κβαντική επιστήμη που θα βελτιώσει τους στρατιωτικούς αισθητήρες θα μετασχηματίσει τις επικοινωνίες και τους [ηλεκτρονικούς] υπολογισμούς. Η κβαντική υπολογιστική (quantum computing) –η δυνατότητα χρήσης των μη φυσιολογικών ιδιοτήτων των υποατομικών σωματιδίων για την εκθετική αύξηση της ισχύος επεξεργασίας- θα καθιστά δυνατές μεθόδους κρυπτογράφησης που θα μπορούσαν να είναι απαραβίαστες, καθώς και να δώσει στους στρατούς την ισχύ να επεξεργάζονται όγκους δεδομένων και να επιλύουν τάξεις προβλημάτων που υπερβαίνουν την ικανότητα των κλασικών υπολογιστών. Πιο απίστευτο ακόμα, η αποκαλούμενη τεχνολογία διασύνδεσης εγκεφάλου-υπολογιστή (brain-computer interface technology) επιτρέπει ήδη στους ανθρώπους να ελέγχουν πολύπλοκα συστήματα, όπως ρομποτικά προσθετικά και ακόμη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με τα νευρικά τους σήματα. Με απλά λόγια, γίνεται δυνατόν ένας άνθρωπος χειριστής να ελέγχει πολλαπλά drones, απλά σκεπτόμενος το τι θέλει να κάνουν αυτά τα συστήματα.

Συνολικά, όλες αυτές οι τεχνολογίες θα αντικαταστήσουν συμπεράσματα δεκαετιών, ακόμα και αιώνων, σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των στρατών. Οι στρατοί που αγκαλιάζουν και προσαρμόζονται στις τεχνολογίες αυτές θα κυριαρχήσουν σε εκείνους που δεν το κάνουν. Από την άποψη αυτή, ο στρατός των ΗΠΑ βρίσκεται σε μεγάλο πρόβλημα.

ΕΝΑ ΧΑΜΕΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών στην προβολή στρατιωτικής ισχύος κατά περιφερειακών δυνάμεων βασίστηκε σε μια σειρά από υποθέσεις σχετικά με τον τρόπο εκδίπλωσης των συγκρούσεων. Ο στρατός των ΗΠΑ υποθέτει ότι οι δυνάμεις του θα μπορέσουν να μετακινηθούν ανεμπόδιστα σε προωθημένες θέσεις και ότι θα είναι σε θέση να ξεκινήσουν εχθροπραξίες στον χρόνο που θα επιλέξουν. Υποθέτει ότι οι δυνάμεις του θα λειτουργήσουν σε επιτρεπτό περιβάλλον -ότι οι αντίπαλοι δεν θα είναι σε θέση να αμφισβητήσουν την ελευθερία κινήσεώς του σε οποιονδήποτε τομέα. Υποθέτει ότι οποιοδήποτε ποσοτικό πλεονέκτημα που μπορεί να κατέχει ένας αντίπαλος θα ξεπεραστεί από την ανώτερη ικανότητά του να αποφεύγει την ανίχνευση, να διεισδύει στην άμυνα του εχθρού, και να πλήττει στόχους. Και υποθέτει ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα υποστούν λίγες απώλειες στη μάχη.

Αυτές οι υποθέσεις έχουν οδηγήσει σε μια δύναμη που έχει χτιστεί γύρω από σχετικά μικρούς αριθμούς μεγάλων, δαπανηρών και δύσκολα αντικαταστάσιμων συστημάτων που είναι βελτιστοποιημένα για να μετακινούνται απαρατήρητα κοντά στους στόχους τους, να πυροβολούν περιορισμένες φορές αλλά με ακρίβεια, και να επικοινωνούν με ατιμωρησία. Σκεφτείτε τα stealth αεροσκάφη που φτάνουν ακριβώς στο κέντρο του Βελιγραδίου ή της Βαγδάτης. Επιπλέον, συστήματα όπως αυτά εξαρτώνται από επικοινωνίες, εφοδιαστική (logistics) και δορυφορικά δίκτυα που είναι σχεδόν εντελώς ανυπεράσπιστα, επειδή σχεδιάστηκαν με την προϋπόθεση ότι κανένας αντίπαλος δεν θα μπορούσε ποτέ να τους επιτεθεί.

Αυτή η στρατιωτική επιχείρηση και τα υποκείμενα συμπεράσματά της τίθενται υπό αμφισβήτηση. Στις δύο τελευταίες δεκαετίες, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επικεντρωθεί στο να μάχονται σε πολέμους στη Μέση Ανατολή, οι ανταγωνιστές της -ειδικά η Κίνα, αλλά και η Ρωσία- αναλύουν τον τρόπο του πολέμου και αναπτύσσουν την αποκαλούμενη άρνηση πρόσβασης/περιοχής (anti-access/area-denial ή A2/AD) για την ανίχνευση των αμερικανικών συστημάτων σε κάθε τομέα και την συντριβή τους με μεγάλες ομοβροντίες πυρών ακριβείας. Με απλά λόγια, οι αντίπαλοι των ΗΠΑ θέτουν επί του πεδίου μεγάλες ποσότητες όπλων, αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για να καταστρέψουν τα στρατιωτικά συστήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Κίνα έχει επίσης αρχίσει να εργάζεται σε μεγα-έργα σχεδιασμένα να την τοποθετήσουν ως παγκόσμιο ηγέτη στην τεχνητή νοημοσύνη και άλλες προηγμένες τεχνολογίες. Αυτό το εγχείρημα δεν είναι αποκλειστικά στρατιωτικό στο επίκεντρό του, αλλά κάθε ένα από αυτά τα μεγάλης κλίμακας τεχνολογικά έργα έχει στρατιωτικές εφαρμογές και ωφελεί τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό σύμφωνα με το δόγμα της «στρατιωτικής-πολιτικής σύντηξης» (“military-civil fusion”). Ενώ ο αμερικανικός στρατός εξακολουθεί να επεξεργάζεται τα δεδομένα του σαν μια εξάτμιση κινητήρα –σαν ένα άχρηστο υποπροϊόν- η Κίνα κινείται με απολυταρχικό ζήλο για να συσσωρεύει τα δεδομένα της σαν να είναι πετρέλαιο, έτσι ώστε να μπορεί να τροφοδοτήσει τα αυτόνομα και νοήμονα στρατιωτικά συστήματα που θεωρεί κρίσιμα για την κυριαρχία σε μελλοντικό πόλεμο.

Η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών, ήδη οικτρή, επιδεινώνεται ταχέως. Όπως προκύπτει από μια έκθεση της RAND από το 2017, «οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν, υπό εύλογες υποθέσεις, να χάσουν τον επόμενο πόλεμο που θα κληθούν να πολεμήσουν». Την ίδια χρονιά, ο στρατηγός Τζόζεφ Ντάνφορντ, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, σήμανε τον συναγερμό με τους πιο ξεκάθαρους όρους: «Μέσα σε λίγα χρόνια, αν δεν αλλάξουμε τροχιά, θα χάσουμε το ποιοτικό και ποσοτικό ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα».