Εξομαλύνετε την καμπύλη της μόλυνσης και την καμπύλη της ύφεσης ταυτόχρονα

Επιπλέον, ακόμη και αν δεν υπήρχαν περιοριστικές πολιτικές, τελικά θα επέρχετο μια σοβαρή ύφεση, τροφοδοτημένη από την αυξανόμενη αποδιοργάνωση που θα προκαλούσε μια ανεξέλεγκτη πανδημία και την επακόλουθη πανικόβλητη και προστατευτική συμπεριφορά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αυτή η πιθανότητα καθιστά ακόμα πιο απογοητευτικό το γεγονός ότι η τρέχουσα διοίκηση δελεάστηκε να αντιστρέψει την πορεία. Τελικά, ο τερματισμός των περιοριστικών πολιτικών μπορεί να μην βοηθήσει την οικονομία, αλλά σίγουρα θα αυξήσει τον αριθμό των πτωμάτων.

Αντ' αυτού, η σωστή οικονομική πολιτική είναι οι ενέργειες για να αποτραπεί αυτή η οικονομική μόλυνση. Ο βασικός στόχος εδώ είναι επίσης να εξομαλυνθεί η καμπύλη και να περιοριστεί η οικονομική βλάβη μόνο σε αυτό που είναι αναπόφευκτο, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές περιορισμού, όπως φαίνεται στο Σχήμα 2.

Είναι σημαντικό να υπάρχει κατά νου το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει η οικονομική πολιτική. Ο στόχος δεν είναι, και δεν μπορεί να είναι, η εξάλειψη της ύφεσης εντελώς. Τα απαραίτητα μέτρα δεν είναι «πολιτικές τόνωσης» (“stimulus policies”). Η ύφεση θα είναι εκεί, και θα είναι τεράστια, αλλά ελπίζεται ότι θα είναι βραχύβια. Η προτεραιότητα είναι μάλλον να βραχυκυκλωθούν όλοι οι βρόχοι αρνητικής ανάδρασης (negative feedback loops) και τα κανάλια μόλυνσης που αλλιώς ενισχύουν αυτό το αρνητικό σοκ και να επιτραπεί στην οικονομία να επανεκκινηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Η πρώτη οικονομική προτεραιότητα θα πρέπει να είναι να διασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να παραμείνουν στην απασχόληση -και να παίρνουν τους μισθούς τους- ακόμα και αν βρίσκονται σε καραντίνα ή αναγκάζονται να μείνουν σπίτι. Οι βραχυπρόθεσμες πολιτικές απασχόλησης, με τις οποίες τίθενται σε αργία εργαζόμενοι για συγκεκριμένο αριθμό ημερών την εβδομάδα ή για κάποιες ώρες ανά ημέρα, αλλά εξακολουθούν να εγγυώνται κάποια πληρωμή και συνέχεια της απασχόλησης, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό στοιχείο. Η Γερμανία έχει υιοθετήσει τέτοιες πολιτικές. Το ίδιο έχουν κάνει και η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα πρέπει να εξεταστεί και η άμεση βοήθεια σε μετρητά για τους αυτοαπασχολούμενους και τους εργαζόμενους με αδύναμους δεσμούς στην αγορά εργασίας. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει την επιπλέον επιτακτική ανάγκη να κατευθύνει την οικονομική στήριξη προς τις πολιτειακές και τις τοπικές κυβερνήσεις που διαχειρίζονται πολλά δίχτυα ασφαλείας. Χωρίς τέτοιες πολιτικές, είναι ασαφές ακόμη κι εάν μπορούν να ακολουθηθούν οι συμβουλές για την δημόσια υγεία. Με αυτές [τις πολιτικές], τα νοικοκυριά μπορούν να πραγματοποιούν βασικές πληρωμές, ενώ είναι περιορισμένα στο σπίτι και να ξαναρχίσουν τις εργασίες γρήγορα όταν τους επιτραπεί.

Ταυτόχρονα, η οικονομική πολιτική πρέπει να διασφαλίσει ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα χωρίς να χρεοκοπήσουν. Οι Αρχές μπορούν να το πράξουν αυτό με το να προσφέρουν ευκολότερους όρους δανεισμού, παραιτούμενες προσωρινά από τους φόρους εταιρειών και εισοδήματος, αναστέλλοντας τις πληρωμές δανείων, ή παρέχοντας άμεση οικονομική βοήθεια όπου χρειάζεται. Τέλος, θα απαιτηθούν πολιτικές για την στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κρίση δεν θα μεταμορφωθεί σε μια πλήρη οικονομική κρίση.

Η ανάγκη των χρημάτων των φορολογουμένων για την στήριξη μεγάλων μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων είναι πολύ λιγότερο προφανής. Ο πτωχευτικός κώδικας είναι εδώ για να προστατεύσει τις εταιρείες από τους πιστωτές, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να λειτουργούν κατά την διάρκεια και μετά από μια κρίση. Δεν πρέπει να επιτρέπεται στους λομπίστες να χρησιμοποιήσουν αυτή την εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να γεμίσουν τις τσέπες των αφεντικών τους.

Το χρονοδιάγραμμα αυτών των οικονομικών μέτρων είναι σημαντικό. Είναι πιο επιτακτικά απαιτούμενα όσο η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση τερματισμού λειτουργίας. Τα πακέτα τόνωσης μετά την ολοκλήρωση της κρίσης για την υγεία θα είναι απαραίτητα μόνο εάν δεν καταφέρουμε να δράσουμε αποφασιστικά τώρα, και θα μπορούσαν δυνητικά να είναι πολύ πιο δαπανηρά.

Το κόστος των μέτρων που περιγράφονται ανωτέρω θα είναι σημαντικό. Οι κυβερνήσεις μπορεί να χρειαστεί να παρέχουν στήριξη εισοδήματος σε μια κλίμακα περίπου συγκρίσιμη με την απώλεια της παραγωγής. Εάν η συνολική απώλεια παραγωγής είναι της τάξης του 10% του ετήσιου ΑΕΠ, μια κυβέρνηση μπορεί να χρειαστεί να δαπανήσει ένα συγκρίσιμο ποσό για να στηρίξει την οικονομία. Οι Αρχές κατανοούν τώρα αυτό το γεγονός και τα δημοσιονομικά πακέτα που ανακοινώθηκαν τις τελευταίες ημέρες σε πολλές χώρες είναι σημαντικά. Θα χρηματοδοτηθούν από το χρέος.

Πρέπει να ανησυχούμε για αυτό το χρέος; Η σύντομη απάντηση είναι όχι. Κατ’ αρχήν, τα επιτόκια δανεισμού για τα κράτη βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα -ακόμα περισσότερο από την αρχή της κρίσης. Η απόδοση των δεκαετών ομολόγων των ΗΠΑ είναι σχεδόν 1%. Τα επιτόκια στην ευρωζώνη είναι παρομοίως χαμηλά. Με αυτά τα επιτόκια, μια αύξηση κατά 10% του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ θα αυξήσει τις ετήσιες πληρωμές τόκων μόνο κατά 0,1% του ΑΕΠ. Εάν τώρα δεν είναι καιρός να γίνει δανεισμός για να στηριχθεί μια οικονομία στα πρόθυρα της κατάρρευσης, τότε πότε είναι;

Οι τολμηρές πολιτικές πρωτοβουλίες μπορούν να συμβάλουν στην συγκράτηση της επικείμενης ύφεσης. Όλα ξεκινούν με την πολιτική δημόσιας υγείας πρώτα απ’ όλα, για τον περιορισμό της μετάδοσης της μόλυνσης στους ανθρώπους. Οι δημοσιονομικές και χρηματοπιστωτικές πολιτικές πρέπει να σχεδιαστούν έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν το σοκ που προκύπτει στο οικονομικό μας σύστημα και να αποτρέπουν την «οικονομική μόλυνση». Απαιτούνται τολμηρές ενέργειες, αλλά η τόλμη δεν πρέπει να παρέχει μια κάλυψη για τα εταιρικά ενημερωτικά δελτία. Η δημοσιονομική στήριξη πρέπει να είναι κλιμακωτή, αλλά πρέπει επίσης να πηγαίνει εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο.