Μετάβαση εξουσίας στο Κονγκό

Στην συνέχεια, τον Ιανουάριο του 2021, το κοινοβούλιο απέπεμψε δύο ακόμη συμμάχους του Kabila: η Κάτω Βουλή ψήφισε άρση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, απομακρύνοντας τον πρωθυπουργό του Κονγκό, Sylvestre Ilunga, και το άνω σώμα [του κοινοβουλίου] ψήφισε να απομακρυνθεί ο πρόεδρος του σώματος, Alexis Thambwe Mwamba. Εν τω μεταξύ, ο Τσισεκέντι δημιούργησε τον δικό του πλειοψηφικό συνασπισμό. Επιτέλους, ήταν ελεύθερος να ακολουθήσει την δική του ατζέντα.

Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΟΥ KABILA

Στην αρχή της προεδρίας του, ο Τσισεκέντι θεωρήθηκε απονομιμοποιημένος και αδύναμος στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Τόσο το κοινό του Κονγκό όσο και βασικοί Δυτικοί δωρητές αμφισβήτησαν την εκλογική νίκη του και τον θεωρούσαν ως σταθερά κάτω από τον έλεγχο του Καμπιλά. Πολλοί αναρωτήθηκαν αν υπήρχε πραγματικά αλλαγή φρουράς. Σήμερα, η θέση του Tshisekedi ενισχύθηκε και το ανάστημά του βελτιώθηκε. Οι σύμμαχοί του κατέχουν τώρα το γραφείο του πρωθυπουργού και κατέχουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Τώρα μπορεί να στραφεί στο έργο της μεταρρύθμισης του κράτους.

Υπάρχει, ωστόσο, ένα πρόβλημα: στο Κονγκό, οι πιο μακροχρόνιες μεταρρυθμίσεις προήλθαν από το κοινοβούλιο και τις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και όχι από την προεδρία. Υπάρχει μια μακρά παράδοση των μελών του κοινοβουλίου να ασκούν ανεξάρτητο ακτιβισμό. Τα κόμματα επηρεάζουν ελάχιστα τους μεμονωμένους πολιτικούς, ενώ οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι πολιτικά διορισμένοι δεν είναι το κλειδί για την πραγματοποίηση αλλαγών˙ είναι οι επαγγελματίες δημόσιοι λειτουργοί που λογοδοτούν στο κοινοβούλιο.

Ως πρώτο βήμα, ο Τσισεκέντι πρέπει να αποσυνδέσει διάφορες υπηρεσίες υπό τον έλεγχό του και να τις βάλει στην σωστή τους θέση. Για παράδειγμα, οι υπηρεσίες για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την οικονομική εποπτεία, και τις πρακτικές της επιχειρηματικής δραστηριότητας, όλες θα λειτουργούσαν καλύτερα είτε ως ανεξάρτητα όργανα είτε ως μέρος των αντίστοιχων Υπουργείων τους. Για να προωθήσει περαιτέρω εξουσία προς τα υπουργεία, ο Tshisekedi πρέπει να μειώσει το μέγεθος του προσωπικού του και να διασφαλίσει ότι οι σύμβουλοι που θα διατηρεί έχουν επαρκή εμπειρία.

Επειδή όμως υπάρχει μεγάλη εξουσία στο κοινοβούλιο, αυτός είναι ο τόπος στον οποίο θα πρέπει να ξεκινήσει η μεταρρύθμιση. Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει το νομοθετικό σώμα. Για την κάθαρση του στρατού και της αστυνομίας του Κονγκό, το κοινοβούλιο πρέπει να διεξάγει δημόσιες ακροάσεις για το θέμα, να ασκεί έντονη εποπτεία, και να παρέχει στις υπηρεσίες ασφαλείας σταθερή, πολυετή χρηματοδότηση που θα μειώνει τα κίνητρα για δωροληψία. Για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία των δικαστηρίων, το κοινοβούλιο πρέπει να εγγυηθεί έναν μόνιμο προϋπολογισμό για τα δικαστήρια και να αποδεχθεί το επίμονο αίτημά τους να αρθεί το υφιστάμενο σύστημα ασυλίας που εμποδίζει την δίωξη διεφθαρμένων αξιωματούχων. Για την προστασία των μελλοντικών εκλογών, το κοινοβούλιο πρέπει να θεσπίσει προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν το εκλογικό σύστημα διαφανές και την ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή πραγματικά ανεξάρτητη.

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα είναι ιδιαίτερα σημαντικές, δεδομένου ότι θα βελτιώσουν την θέση του Κονγκό στα μάτια της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και άλλων δωρητών, οι οποίοι συμπληρώνουν σε μεγάλο βαθμό τον εθνικό προϋπολογισμό της χώρας. (Το 2020, εξωτερικοί δωρητές παρείχαν περισσότερα από 300 εκατομμύρια δολάρια για την αντιμετώπιση μόνον της πανδημίας COVID-19). Για τον σκοπό αυτό, το κοινοβούλιο πρέπει να αναπληρώσει το ταμείο βελτιώνοντας την είσπραξη φόρων. Πρέπει να απαιτήσει έλεγχο των υπηρεσιών είσπραξης εσόδων του Κονγκό, την αποπολιτικοποίηση βασικών ηγετικών θέσεων σε δημόσιες επιχειρήσεις, και την αυστηρή εφαρμογή του φορολογικού κώδικα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να εγκρίνει νομοθεσία για να δώσει στους διάφορους οργανισμούς καταπολέμησης της διαφθοράς του Κονγκό τους χρηματοοικονομικούς πόρους και τη νομική εξουσία που χρειάζονται για να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία τους. Γι’ αυτό, το κοινοβούλιο πρέπει να αξιοποιήσει την εμπειρογνωμοσύνη των ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες έχουν ενεργήσει ως ζωτική προστασία όσον αφορά την διαφθορά.

Το καλύτερο στοίχημα του Τσισεκέντι τώρα είναι να δημιουργήσει μια πραγματική συνεργασία με το κοινοβούλιο, μια συνεργασία που θα του έδινε ελευθερία δράσης για να παραδώσει σύμφωνα με την ατζέντα του. Όμως, όποιον δρόμο προς τα εμπρός κι αν διαλέξει ο πρόεδρος, θα είναι δικός του. Χωρίς να έχει κανέναν άλλον να κατηγορήσει, ο Τσισεκέντι θα αναδυθεί ή θα πέσει ανάλογα με την αξία της ηγεσίας του. Είναι μόνος του στο τιμόνι.

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/democratic-republic-congo/2021-0...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition