Η Νέα Συμφωνία των Δυνάμεων | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Νέα Συμφωνία των Δυνάμεων

Πώς να αποτραπεί η καταστροφή και να προωθηθεί η σταθερότητα σε έναν πολυπολικό κόσμο

Τέλος, οι ανεπάρκειες της τρέχουσας διεθνούς αρχιτεκτονικής υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια παγκόσμια Συμφωνία. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θερμαίνεται γρήγορα, ο κόσμος υποφέρει από μια καταστροφική πανδημία, η κλιματική αλλαγή προχωρά, και η εξέλιξη του κυβερνοχώρου δημιουργεί νέες απειλές. Αυτές και άλλες προκλήσεις σημαίνουν ότι η προσκόλληση στο status quo και η επιμονή σε υπάρχοντες διεθνείς κανόνες και θεσμούς θα ήταν επικίνδυνα αφελής. Η Συμφωνία της Ευρώπης σχηματίστηκε το 1815 λόγω των ετών της καταστροφής που έφεραν οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι. Αλλά η έλλειψη πολέμου [μεταξύ] μεγάλων δυνάμεων σήμερα δεν πρέπει να είναι αιτία εφησυχασμού. Και παρόλο που ο κόσμος έχει περάσει από προηγούμενες εποχές πολυπολικότητας, η πρόοδος της παγκοσμιοποίησης αυξάνει την ζήτηση για -και την σημασία των- νέων προσεγγίσεων για την παγκόσμια διακυβέρνηση. Η παγκοσμιοποίηση ξεδιπλώθηκε κατά την διάρκεια της Pax Britannica, με το Λονδίνο να την επιβλέπει μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά από ένα σκοτεινό μεσοπολεμικό διάστημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέλαβαν τα σκήπτρα της παγκόσμιας ηγεσίας από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στον 21ο αιώνα.

Αλλά η Pax Americana πνέει τα λοίσθια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι παραδοσιακοί δημοκρατικοί εταίροι τους δεν έχουν ούτε την ικανότητα ούτε την βούληση να στηρίξουν ένα αλληλεξαρτώμενο διεθνές σύστημα και να καθολικοποιήσουν την φιλελεύθερη τάξη που ανέπτυξαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η απουσία ηγεσίας των ΗΠΑ κατά την διάρκεια της κρίσης της [ασθένειας] COVID-19 ήταν εντυπωσιακή˙ κάθε χώρα ήταν μόνη της. Ο πρόεδρος Μπάιντεν καθοδηγεί τις Ηνωμένες Πολιτείες πίσω στο να είναι ομαδικός παίκτης, αλλά οι πιεστικές εγχώριες προτεραιότητες του έθνους και η εφόρμηση της πολυπολικότητας θα αρνηθούν στην Ουάσιγκτον την υπερβολική επιρροή που είχε κάποτε. Το να αφήνεις τον κόσμο να γλιστρά προς τα περιφερειακά μπλοκ ή σε μια δομή των δύο μπλοκ παρόμοια με εκείνη του Ψυχρού Πολέμου, είναι απαράδεκτο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και ο υπόλοιπος κόσμος δεν μπορούν να αποσυνδεθούν πλήρως όταν οι εθνικές οικονομίες, οι χρηματοπιστωτικές αγορές, και οι αλυσίδες εφοδιασμού συνδέονται μεταξύ τους αμετάκλητα. Μια διευθύνουσα ομάδα από μεγάλες δυνάμεις είναι η καλύτερη επιλογή για την διαχείριση ενός ολοκληρωμένου κόσμου που δεν επιβλέπεται πλέον από έναν ηγεμόνα. Μια παγκόσμια Συμφωνία είναι κατάλληλη.

ΟΧΙ ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΗΣΕΙΣ

Όλες οι εναλλακτικές λύσεις σε μια παγκόσμια Συμφωνία έχουν αδυναμίες που τις καθιστούν ακατάλληλες. Αν και ο ΟΗΕ θα παραμείνει ένα ουσιαστικό παγκόσμιο φόρουμ, το ιστορικό του φωτίζει τους περιορισμούς του οργανισμού. Οι διαφωνίες που δημιουργούν βέτο συχνά καθιστούν το Συμβούλιο Ασφαλείας (UN Security Council) ανήμπορο. Τα μόνιμα μέλη του αντικατοπτρίζουν τον κόσμο του 1945, όχι τον σημερινό κόσμο. Η επέκταση του αριθμού των μελών του UNSC μπορεί να πετύχει να το προσαρμόσει σε μια νέα κατανομή ισχύος, αλλά κάτι τέτοιο θα έκανε επίσης τον οργανισμο ακόμη πιο δυσκίνητο και λιγότερο αποτελεσματικό από όσο είναι ήδη. Ο ΟΗΕ πρέπει να συνεχίσει να εκπληρώνει τις πολλές χρήσιμες λειτουργίες του, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας και της διατήρησης της ειρήνης, αλλά δεν μπορεί και δεν θα στηρίξει την παγκόσμια σταθερότητα στον 21ο αιώνα.

Δεν είναι πλέον ρεαλιστικό να στοχεύουμε στην παγκοσμιοποίηση της Δυτικής τάξης και στην ανάδυση ενός κόσμου που θα κατοικείται κυρίως από δημοκρατίες δεσμευμένες να υποστηρίξουν ένα φιλελεύθερο, βασισμένο σε κανόνες διεθνές σύστημα. Η μονοπολική στιγμή τελείωσε, και εκ των υστέρων, η συζήτηση για το «τέλος της ιστορίας» ήταν θριαμβική, αν και εκλεπτυσμένη, ανοησία. Πράγματι, η πολιτική συνοχή της Δύσης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί δεδομένη. Ακόμα κι αν οι Δυτικές δημοκρατίες επαναφέρουν τις δεσμεύσεις τους για τα δημοκρατικά ιδεώδη και η μια για την άλλη, απλά δεν θα έχουν την υλική δύναμη ή τα πολιτικά μέσα για την καθολικοποίηση της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης.

Μια αμερικανο-κινεζική συγκυριαρχία -στην πραγματικότητα ένα G-2 στο οποίο η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο θα επιβλέπουν μαζί μια αμοιβαία αποδεκτή διεθνή τάξη- προσφέρει μια παρόμοια ελαττωματική εναλλακτική λύση. Ακόμα κι αν αυτοί οι δύο ανταγωνιστές θα μπορούσαν να βρουν έναν τρόπο να περιορίσουν την εντεινόμενη αντιπαλότητά τους, μεγάλο μέρος του κόσμου θα παραμείνει εκτός του άμεσου πεδίου τους. Επιπλέον, το να βασιστεί η παγκόσμια σταθερότητα στην συνεργασία μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου δεν αποτελεί ασφαλές στοίχημα. Θα έχουν αρκετό πρόβλημα να διαχειριστούν για την σχέση τους στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Πιο μακριά, θα χρειαστούν σημαντική συμμετοχή και υποστήριξη από άλλους. Μια αμερικανο-κινεζική συγκυριαρχία χτυπά επίσης σε έναν κόσμο σφαιρών επιρροής -έναν [κόσμο] στον οποίο η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο συμφωνούν να χωρίσουν την κυριαρχία τους σε γεωγραφικές γραμμές, ενδεχομένως κατανέμοντας δικαιώματα και ευθύνες σε δυνάμεις δεύτερης βαθμίδας στις αντίστοιχες περιοχές τους. Το να δοθεί στην Κίνα, την Ρωσία ή σε άλλες δυνάμεις το ελεύθερο στις γειτονιές τους, ωστόσο, είναι να σαν να ενθαρρύνονται οι επεκτατικές τάσεις και είτε να μειωθεί η αυτονομία των γειτονικών χωρών είτε να ωθηθούν να αντιδράσουν, με αποτέλεσμα περισσότερη διάδοση όπλων και περιφερειακές συγκρούσεις. Πράγματι, ο ακριβής σκοπός της μελέτης ενός τρόπου παροχής τάξης στον 21ο αιώνα είναι να αποφευχθεί ένας κόσμος πιο επιρρεπής στον εξαναγκασμό, τον ανταγωνισμό, και τον οικονομικό διαχωρισμό.