Κι όμως, ένα σκοτεινό πανδημικό έτος θα μπορούσε να προμηνύει ένα λαμπρότερο μέλλον

Μια ισχυρή ανάκαμψη εξακολουθεί να απέχει πολύ από το να είναι σίγουρη. Νέες παραλλαγές της COVID-19 εξαπλώνονται και περισσότερες μπορεί να εμφανιστούν καθώς τα κράτη και οι χώρες ανοίγουν ξανά πριν τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία. Το ΔΝΤ προτείνει [30] ότι 110 οικονομίες σε όλο τον κόσμο ενδέχεται να εξακολουθούν να έχουν κατά κεφαλήν εισόδημα χαμηλότερο το 2022 από όσο το 2019. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας αναφέρει ότι οι απώλειες εισοδήματος ήταν σχετικά μεγαλύτερες [31] για τους νέους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους αυτοαπασχολούμενους, και τους χαμηλού και μεσαίου επιπέδου εξειδίκευσης εργαζομένους. Οι γυναίκες παγκοσμίως έχασαν κατά μέσο όρο 5,0% των ωρών εργασίας τους το 2020 σε σύγκριση με απώλεια 3,9% για τους άνδρες. Τα στοιχεία δείχνουν [32] ότι καθώς τα μέτρα δημόσιας υγείας, όπως το κλείσιμο των σχολείων και τα lockdown έγιναν πιο σοβαρά, οι γυναίκες είχαν όλο και περισσότερες πιθανότητες να χάσουν την δουλειά τους σε σύγκριση με τους άνδρες. Το κλείσιμο των σχολείων, ειδικότερα, είχε άνισες επιπτώσεις στις γυναίκες επιχειρηματίες: τον Ιούνιο του 2020, μια παγκόσμια έρευνα έδειξε ότι το 23% των γυναικών ιδιοκτητών επιχειρήσεων ξόδευαν έξι ή περισσότερες ώρες την ημέρα για εργασία φροντίδας σε σύγκριση με το 11% των ανδρών.

Πολλά από τα παιδιά του κόσμου πέρασαν μεγάλο μέρος του περασμένου έτους εκτός σχολείου, και η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε [33] ότι δέκα εκατομμύρια παιδιά ενδέχεται να μην επιστρέψουν στην βασική εκπαίδευση αφότου ανοίξουν ξανά τα σχολεία. Ευτυχώς, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γονέων θα ξαναφέρει τα παιδιά τους στην τάξη. Στη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, ο μέσος όρος εβδομαδιαίας παρακολούθησης ανέκαμψε πλήρως [34] στα επίπεδα πριν από το lockdown, από 37% τον Ιούλιο σε 98% μέχρι τον Νοέμβριο (αν και η ημερήσια παρακολούθηση ήταν χαμηλότερη από αυτό ακόμη). Και η προηγούμενη εμπειρία από το κλείσιμο των σχολείων λόγω του τυφώνα Κατρίνα, των κρουσμάτων αφθώδους πυρετού, και του SARS υποδηλώνει ότι [35] ο μαθησιακός αντίκτυπος των απουσιών από το σχολείο εξαφανίζεται σε μεγάλο βαθμό με την πάροδο του χρόνου [36]. Αλλά σε πολλές χώρες, ο εκτός σχολείου χρόνος ήταν πολύ μεγαλύτερος από αυτά τα προηγούμενα επεισόδια, και το βάρος της χαμένης μάθησης θα πέσει σκληρότερα στις ομάδες που βρίσκονται πολύ πιο πίσω: στις μειονότητες και τις φτωχές οικογένειες [37]. Χωρίς ισχυρή υποστήριξη, ο χαμένος χρόνος στον χώρο εργασίας και στις αίθουσες διδασκαλίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε μόνιμα υψηλότερη ανισότητα.

Ορισμένες καταστροφικές οικονομικές τάσεις θα μπορούσαν να κακοφορμίσουν μετά την κρίση του περασμένου έτους: οι εμπορικές συγκρούσεις γύρω από ιατρικά προϊόντα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απαιτήσεις για αυτάρκεια που θα αυξήσουν τις τιμές, τους κινδύνους και την παγκόσμια ανισότητα στην πρόσβαση, για παράδειγμα. Ορισμένες φτωχές χώρες ανέλαβαν δυνητικά μη βιώσιμο χρέος [38] για να χρηματοδοτήσουν τις αντιδράσεις τους στην πανδημία. Ενάμισης χρόνος ταξιδιών που δεν έγιναν θα κοστίσει στην καινοτομία, με το σιωπηλό βάρος δισεκατομμυρίων χαμένων συνδέσεων να επιβαρύνει την ανάκαμψη για τα επόμενα χρόνια. Και η πανδημία προκάλεσε την νοσηρή έννοια της «διπλωματίας εμβολίων»: τα σωτήρια φάρμακα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μπιχλιμπίδι για να γίνονται χάρες.

Ωστόσο, πολλές από αυτές τις εξελίξεις μπορούν να αποφευχθούν ή να αντιστραφούν. Τα απαραίτητα μέτρα για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού είναι πλέον οικουμενικά. Η παροχή βοήθειας σε εκείνες τις ομάδες που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση από την πανδημία -και σε μειονεκτική θέση πριν από αυτήν- μπορεί να βοηθήσει στην εξασφάλιση μιας πιο ισότιμης ανάκαμψης. Και η COVID-19 ίσως να έχει υποστηρίξει την επιστροφή στην λογική στην χάραξη εθνικών και διεθνών πολιτικών: από την έξοδο ενός δυνητικά υπερμεταδοτικού προέδρου των ΗΠΑ, μέχρι τον θάνατο του λαϊκιστή αυταρχικού ηγέτη της Τανζανίας πιθανώς από μια μόλυνση που ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχε καν στην χώρα του, και έως την καταρρέουσα δημοτικότητα του αυταρχικού της Βραζιλίας απέναντι [39] στις μεταλλάξεις της COVID-19 που μαίνονται εκτός ελέγχου.

Πριν χτυπήσει η COVID-19, ο κόσμος προχωρούσε γρήγορα προς καλύτερη ποιότητα ζωής. Ένα μέτρο αυτής της προόδου είναι ότι το σεισμικό οικονομικό σοκ του περασμένου έτους είχε προβλεφθεί ότι [40] θα αυξήσει την παγκόσμια ακραία φτώχεια κατά 60 εκατομμύρια άτομα -κάτι που θα την επαναφέρει στο επίπεδο του 2015 ή του 2016, μόλις πέντε χρόνια πριν. Το προσδόκιμο ζωής των ΗΠΑ μειώθηκε κατά ένα έτος στις αρχές του περασμένου έτους λόγω της COVID-19 [41]: το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε [42] κατά τον ίδιο βαθμό μεταξύ 2013 και 2018. Το 2021, εάν το επιλέξει, ο κόσμος μπορεί να βγει από το δυστυχίες του περασμένου έτους και να επιστρέψει στην πρόοδο του πρόσφατου παρελθόντος.