Η πανδημική ύφεση

Επιπλέον, ορισμένοι εργαζόμενοι που έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα ή έχουν απολυθεί θα εγκαταλείψουν το εργατικό δυναμικό μόνιμα. Άλλοι θα χάσουν δεξιότητες και δεν θα έχουν ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης κατά την διάρκεια της μακράς περιόδου ανεργίας, καθιστάμενοι λιγότερο ελκυστικοί για τους πιθανούς εργοδότες. Οι πιο ευάλωτοι είναι εκείνοι που δεν θα μπορούν ποτέ να βρουν δουλειά εξαρχής -οι απόφοιτοι που εισέρχονται σε μια εξασθενημένη οικονομία. Σε τελική ανάλυση, η σχετική μισθολογική απόδοση αυτών που είναι στην ηλικία των 40 και 50 ετών μπορεί να εξηγηθεί από την κατάσταση της εργασίας τους κατά την εφηβεία και την δεκαετία των 20 ετών τους. Αυτοί που θα σκοντάψουν στην εκκίνηση του αγώνα της απασχόλησης θα σέρνονται μόνιμα. Εν τω μεταξύ, όσοι εξακολουθούν να φοιτούν στο σχολείο λαμβάνουν μια κατώτερη εκπαίδευση στις κοινωνικά απομακρυσμένες, διαδικτυακές τάξεις τους˙ σε χώρες όπου η συνδεσιμότητα στο Διαδίκτυο λείπει ή είναι αργή, οι φτωχότεροι μαθητές εγκαταλείπουν το εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτή θα είναι άλλη μια πληθυσμιακή ομάδα που θα μείνει πίσω.

Φυσικά, οι εθνικές πολιτικές έχουν σημασία. Οι ευρωπαϊκές οικονομίες σε γενικές γραμμές επιδοτούν τους μισθούς των υπαλλήλων που δεν μπορούν να εργαστούν ή που εργάζονται μειωμένες ώρες, αποτρέποντας έτσι την ανεργία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν το κάνουν. Στις αναδυόμενες οικονομίες, οι άνθρωποι λειτουργούν ως επί το πλείστον χωρίς αξιόλογο δίχτυ ασφαλείας. Αλλά ανεξάρτητα από τον σχετικό πλούτο τους, οι κυβερνήσεις ξοδεύουν περισσότερα και παίρνουν λιγότερα. Πολλές τοπικές και επαρχιακές κυβερνήσεις υποχρεούνται από τον νόμο να διατηρούν έναν ισορροπημένο προϋπολογισμό, πράγμα που σημαίνει ότι το χρέος που συσσωρεύουν τώρα θα οδηγήσει σε λιτότητα αργότερα. Εν τω μεταξύ, οι κεντρικές κυβερνήσεις πραγματοποιούν απώλειες ακόμη και καθώς οι φορολογικές τους βάσεις συρρικνώνονται. Οι χώρες που βασίζονται στις εξαγωγές εμπορευμάτων, τον τουρισμό και τα εμβάσματα από πολίτες που εργάζονται στο εξωτερικό αντιμετωπίζουν τα ισχυρότερα οικονομικά προβλήματα.

Ένας άνδρας μεταφέρει μερίδες τροφής στο Καράτσι, στο Πακιστάν, τον Ιούλιο του 2020. Akhtar Soomro / Reuters
--------------------------------------------------------------

Αυτό που ίσως είναι πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτή η ύφεση έφτασε σε μια εποχή που τα οικονομικά θεμελιώδη [μεγέθη] σε πολλές χώρες -συμπεριλαμβανομένων πολλών από τις φτωχότερες του κόσμου [9]- είχαν ήδη αποδυναμωθεί. Εν μέρει ως αποτέλεσμα αυτής της προηγούμενης αστάθειας, περισσότεροι κρατικοί δανειολήπτες υποβαθμίστηκαν από τους οργανισμούς αξιολόγησης φέτος από όσοι σε οποιοδήποτε άλλο έτος από το 1980. Οι εταιρικές υποβαθμίσεις βρίσκονται σε μια παρόμοια πορεία, η οποία είναι δυσάρεστη για τις κυβερνήσεις, καθώς τα λάθη του ιδιωτικού τομέα συχνά γίνονται υποχρεώσεις του δημόσιου τομέα. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και εκείνα τα κράτη που διαχειρίζονται με σύνεση τους πόρους τους μπορεί να βρεθούν να βουλιάζουν.

Το τρίτο εμφανές χαρακτηριστικό αυτής της κρίσης είναι ότι δημιουργεί έντονες οπισθοδρομήσεις μέσα στις χώρες και πέραν των χωρών. Οι συνεχιζόμενες οικονομικές εξαρθρώσεις βαρύνουν πολύ περισσότερο εκείνους με χαμηλότερα εισοδήματα. Αυτοί οι άνθρωποι γενικά δεν έχουν την ικανότητα να εργάζονται εξ αποστάσεως ή τους πόρους για να πορεύονται όταν δεν εργάζονται. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, σχεδόν οι μισοί από όλους τους εργαζομένους απασχολούνται σε μικρές επιχειρήσεις [10], κυρίως στον κλάδο των υπηρεσιών, όπου οι μισθοί είναι χαμηλοί. Αυτές οι μικρές επιχειρήσεις μπορεί να είναι οι πιο ευάλωτες στην χρεοκοπία, ειδικά επειδή οι επιπτώσεις της πανδημίας στην συμπεριφορά των καταναλωτών ενδέχεται να διαρκέσουν πολύ περισσότερο από τα υποχρεωτικά lockdown.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου τα δίχτυα ασφαλείας είναι υπανάπτυκτα ή ανύπαρκτα, η πτώση του βιοτικού επιπέδου θα πραγματοποιηθεί κυρίως στα φτωχότερα τμήματα της κοινωνίας. Η οπισθοδρομική φύση της πανδημίας μπορεί επίσης να ενισχυθεί από μια παγκόσμια αύξηση των τιμών των τροφίμων, καθώς οι ασθένειες και τα lockdown διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και τα μοτίβα μετανάστευσης της γεωργικής εργασίας. Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν πρόσφατα ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει την χειρότερη επισιτιστική κρίση σε 50 χρόνια. Στις φτωχότερες χώρες, τα τρόφιμα αντιπροσωπεύουν από 40% έως 60% των δαπανών που σχετίζονται με την κατανάλωση. Ως μερίδιο των εισοδημάτων τους, οι άνθρωποι σε χαμηλού εισοδήματος χώρες ξοδεύουν πέντε έως έξι φορές περισσότερο σε τρόφιμα, σε σύγκριση με όσα οι αντίστοιχοί τους στις προηγμένες οικονομίες.

Η ΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020, καθώς η κρίση στην δημόσια υγεία μπαίνει αργά υπό έλεγχο, πιθανότατα θα υπάρξουν εντυπωσιακής εμφάνισης οφέλη στην οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση, τροφοδοτώντας την αισιοδοξία στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο ανάκαμψης είναι απίθανο να προσφέρει μια πλήρη ανάκαμψη. Ακόμη και μια φωτισμένη και συντονισμένη ανταπόκριση της μακροοικονομικής πολιτικής δεν μπορεί να πουλήσει προϊόντα που δεν έχουν κατασκευαστεί ή υπηρεσίες που δεν προσφέρθηκαν ποτέ.