Το τέλος της εποχής Netanyahu

Ο στόχος τους είναι πιθανό να είναι να ηρεμήσουν τα πράγματα. Οι δύο ηγέτες θέλουν να αποδείξουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν στα πράγματα που ενδιαφέρονται οι Ισραηλινοί: οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία˙ βελτιώσεις στην υγειονομική περίθαλψη, τις υποδομές, και την εκπαίδευση˙ και μείωση της φτώχειας (περισσότεροι από ένας στους πέντε Ισραηλινούς εξακολουθούν να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας). Αυτά είναι ζητήματα καθημερινότητας για τα οποία μπορούν να συμφωνήσουν όλα τα μέλη του συνασπισμού. Συμφωνούν επίσης να κατευθύνουν σημαντικούς οικονομικούς πόρους στον παραμελημένο αραβικό τομέα, κάτι που θα βοηθήσει στην ενίσχυση της αραβικής στήριξης προς τον συνασπισμό.

Στις προσπάθειές τους να κρατήσουν ενωμένο τον συνασπισμό τους, ο Bennett και ο Lapid θα βοηθηθούν από το γεγονός ότι ο Netanyahu δεν έχει καμία πρόθεση να φύγει ήσυχα και θα βγαίνει στο προσκήνιο καθημερινά υπενθυμίζοντας στους εταίρους του συνασπισμού τους το γιατί έδρασαν μαζί για να τον ξεφορτωθούν. Η άσχημη ομιλία του στην συζήτηση της Κνέσετ πριν από την ψηφοφορία για τη νέα κυβέρνηση -στην οποία υποτίμησε τον Μπένετ, ισχυρίστηκε ότι η Τεχεράνη θα ήταν ευχαριστημένη με τον διορισμό του, και παρουσίασε τον Μπάιντεν ως αντίπαλο- έδωσε σε όλους μια πρόγευση.

ΕΝΑΣ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ

Ωστόσο, μια κυβέρνηση τόσο διαφορετικών εκλογικών σωμάτων θα αμφισβητηθεί από την αρχή. Με τόσο μικρή πλειοψηφία, οποιοδήποτε από τα οκτώ κόμματα του συνασπισμού μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση. Εν τω μεταξύ, η εξουσία του πρωθυπουργού έχει μειωθεί από το γεγονός ότι μπορεί να απολύσει μόνο μέλη του κόμματός του από το υπουργικό συμβούλιο και μπορεί να ενεργήσει μόνο με την συμφωνία του αναπληρωτή πρωθυπουργού.

Ο Μπένετ βρίσκεται ήδη υπό πολιορκία από δεξιούς επικριτές που ισχυρίζονται ότι έχει προδώσει την υπόθεση με το να συμμαχήσει με κόμματα της αριστεράς (παρόλο που ο Νετανιάχου έκανε το ίδιο πολλές φορές). Αν και ο ίδιος είναι σταθερός, τα μέλη του κόμματός του αρχίζουν να λυγίζουν˙ ένας ψήφισε κατά της κυβέρνησης, ένας άλλος είπε δημοσίως ότι προτίθεται να το πράξει. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να κάνει ο Bennett για να παίξει στην δεξιά βάση του χωρίς να χάσει τους αριστερούς εταίρους του συνασπισμού του. Η μόνη οδός γι’ αυτόν είναι να προσπαθήσει να παράγει αποτελέσματα.

Οι εποικισμοί θα παρέχουν μια αρχική δοκιμασία αυτής της πράξης εξισορρόπησης. Κατά τις τελευταίες μέρες της κυβέρνησης του Νετανιάχου, 40 οικογένειες εποίκων ίδρυσαν το Evyatar, ένα παράνομο φυλάκιο σε ιδιωτική παλαιστινιακή γη στην Δυτική Όχθη. Αντί να διατάξει την απομάκρυνσή του, ο Νετανιάχου το άφησε να σταθεί, αφήνοντας αυτή τη νάρκη στον δρόμο της νέας κυβέρνησης. Εάν το υπουργικό συμβούλιο δεν διατάξει γρήγορα την απομάκρυνσή του, οι έποικοι θα το δουν ως σημάδι αδυναμίας και θα χτίσουν περισσότερα φυλάκια. Αλλά αν αφαιρεθεί το φυλάκιο, οι έποικοι θα το θεωρήσουν ως μια περαιτέρω προδοσία από τον Bennett και τα μέλη του κόμματός του.

Παρομοίως, εάν το υπουργικό συμβούλιο επιτρέψει εξώσεις και κατεδαφίσεις στην αραβική Ανατολική Ιερουσαλήμ και αφήσει τους δεξιούς διαδηλωτές να εφορμούν στους αραβικούς τομείς της Παλιάς Πόλης -επιτρέποντας την επανάληψη του σεναρίου που πυροδότησε την εκρηκτική κλιμάκωση τον Μάιο- θα επιφέρει διεθνή καταδίκη και πιθανή ανανέωση των πυραυλικών επιθέσεων της Χαμάς. Αν όμως μπλοκάρει αυτές τις δραστηριότητες, η πίεση στα δεξιά κόμματα του συνασπισμού θα αυξηθεί και η Χαμάς θα διεκδικήσει τη νίκη.

Καμία από αυτές τις πιέσεις δεν είναι πιθανό να προκαλέσει την κατάρρευση του συνασπισμού βραχυπρόθεσμα. Έχοντας συμμετάσχει σε τέσσερις εκλογές τα τελευταία δυόμισι χρόνια, ούτε τα κόμματα του συνασπισμού ούτε το κοινό ενδιαφέρονται για πέμπτες εκλογές σύντομα. Αλλά θα διασφαλίσουν ότι ο Bennett και ο Lapid θα κάνουν ό, τι μπορούν για να αποφύγουν αμφιλεγόμενα ζητήματα για τα οποία δεν υπάρχει συναίνεση στον συνασπισμό.

Ειδικότερα, οι δύο πρωθυπουργοί είναι απίθανο να καλωσορίσουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων Ισραηλινών-Παλαιστινίων για μια συμφωνία τελικού καθεστώτος. Αυτό δεν είναι πρόβλημα για την διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ιδέα. Αλλά ο Μπάιντεν θα θέλει να δει κάποια ουσιαστικά πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση μιας λύσης δύο κρατών, κάτι στο οποίο ο Μπένετ αντιτίθεται σθεναρά. Στο παρελθόν, ο Bennett πρότεινε μια «αυτονομία με στεροειδή» ως εναλλακτική λύση, στην οποία το Ισραήλ θα ενθάρρυνε βελτιώσεις στην παλαιστινιακή οικονομία, στις υποδομές της Δυτικής Όχθης, και στην δημιουργία βιομηχανικών ζωνών για την ενίσχυση της απασχόλησης των Παλαιστινίων. Προηγούμενοι Αμερικανοί πρόεδροι υιοθέτησαν αυτήν την ιδέα, μόνο για να απογοητευτούν από τα πολλά εμπόδια στην εφαρμογή της. Όμως, η ομάδα του Μπάιντεν δεν θέλει περισσότερο την επιστροφή του Νετανιάχου από όσο ο Μπένετ και ο Λαπίντ, οπότε και οι δύο πλευρές θα έχουν ένα ισχυρό κίνητρο για να δοκιμάσουν εάν οι ιδέες του Μπενέτ μπορούν να αποδώσουν μια πρόοδο.

Αυτό ισχύει για ένα άλλο αμφιλεγόμενο ζήτημα: το Ιράν. Όπως ο Νετανιάχου, η κυβέρνηση Bennett-Lapid αντιτίθεται στα σχέδια της κυβέρνησης Μπάιντεν να επιστρέψει στην πυρηνική συμφωνία. Ο Bennett το χαρακτήρισε «λάθος» στην ομιλία της ορκωμοσίας του. Αλλά η νέα κυβέρνηση θα θέλει να δείξει ότι μπορεί να ταιριάξει με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να ανοικοδομήσει την δικομματική συναίνεση της Ουάσιγκτον προς υποστήριξη του Ισραήλ. Αναμφίβολα θα αποφευχθεί η συγκρουσιακή προσέγγιση του Νετανιάχου -εάν όχι για κανέναν άλλο λόγο επειδή απέτυχε να σταματήσει την αρχική πυρηνική συμφωνία και δεν μπορεί να καταφέρει να εμποδίσει την επιστροφή των ΗΠΑ σε αυτήν. Αυτή είναι ίσως η τελική ειρωνεία της εποχής του Νετανιάχου. Ο πρωθυπουργός που καυχιόταν μέχρι το τέλος ότι μόνο αυτός θα μπορούσε να σταματήσει την πορεία του Ιράν προς την βόμβα έφυγε από την εξουσία με το Ιράν πιο κοντά στις πυρηνικές του φιλοδοξίες από ποτέ άλλοτε.