Αρχή του τέλους της προεδρίας του Μαχμούντ Αμπάς;

Η ένταση που πυροδότησε η σύλληψη και ο θάνατος του Νιζάρ Μπανάτ δεν σταμάτησε εκεί. Το πρωί του Σαββάτου πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στο κέντρο της πόλης Τζενίν στη βόρεια Δυτική Όχθη, ως επίσης και σε πολλές άλλες πόλεις και κωμοπόλεις που ελέγχονται από την Παλαιστινιακή Αρχή. Η μεγαλύτερη διαδήλωση, όμως, στην οποίαν εκδηλώθηκαν οδομαχίες μεταξύ Παλαιστινίων διαδηλωτών και αστυνομικών, πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της Ραμάλα το βράδυ του Σαββάτου (26/6). Όταν, μάλιστα, οι διαδηλωτές κατευθύνονταν προς τα κυβερνητικά κτήρια, τότε οι αστυνομικοί έριξαν δακρυγόνα και προχώρησαν σε συλλήψεις πολιτών και δημοσιογράφων. Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε ο τοπικός συνδικαλιστικός φορέας των Παλαιστινίων δημοσιογράφων, η αστυνομία κατάσχεσε κινητά τηλέφωνα, βιντεοκάμερες, και φωτογραφικές μηχανές, με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν οι «απολύτως απαραίτητες» εικόνες στα τοπικά και διεθνή ΜΜΕ. Αυτό δεν εμπόδισε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να εκδώσει σχετική ανακοίνωση, ανήμερα της σύλληψης και του θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν την «έντονη ανησυχία τους για τους περιορισμούς που επιβάλλει η Παλαιστινιακή Αρχή στην ελευθερία έκφρασης ως επίσης και για τον εκφοβισμό που ασκείται κατά ακτιβιστών και οργανώσεων που εκφράζουν την κοινωνία των πολιτών», καλώντας την κυβέρνηση του προέδρου Αμπάς να διερευνήσει άμεσα τις συνθήκες θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ. Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν σχετικές ανακοινώσεις από τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό, Τορ Βένεσλαντ, ενώ ιδιαίτερα δηκτική ήταν και η ανακοίνωση της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ραμάλα: «Η άσκηση βίας κατά πολιτικών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι απαράδεκτη και η Παλαιστινιακή Αρχή είναι αρμόδια να προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα στις περιοχές επί των οποίων έχει την δυνατότητα να ασκεί έλεγχο».

Από την πλευρά της Παλαιστινιακής Αρχής, τόσο ο πρωθυπουργός Μωχάμαντ Στάγιε όσο και άλλοι αξιωματούχοι, διαβεβαιώνουν ότι οι εργασίες της ειδικής εξεταστικής επιτροπής που έχει ήδη συσταθεί προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς, ότι το πόρισμα της θα ανακοινωθεί δημόσια, και σύντομα θα αποδοθούν ευθύνες. Παράλληλα, όμως, συνιστούν στους πολίτες να αναμένουν την ανακοίνωση των ερευνών που βρίσκονται σε εξέλιξη και να μην παραπλανώνται από «ύποπτα κέντρα αποφάσεων», χωρίς ωστόσο να τα κατονομάζουν.

ΗΧΗΡΗ ΣΙΩΠΗ ΑΠΟ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΧΑΜΑΣ

Εάν η σύλληψη του Μπανάτ συνέβαινε πριν από λίγους μήνες, αναμφίβολα θα γράφονταν γι’ αυτήν τετράστηλα στον ισραηλινό Τύπο και οι τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας θα επέκριναν τον υψηλό βαθμό μονολιθικότητας της διακυβέρνησης Μαχμούντ Αμπάς. Ωστόσο, η σύλληψη και οι συνθήκες θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ δεν απασχόλησαν σχεδόν καθόλου τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, παρά τις διαστάσεις που έλαβαν οι διαδηλώσεις στις παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης και την ισχυρή αστυνομική καταστολή που σημειώθηκε λίγα μέτρα μακριά από το προεδρικό μέγαρο στην Ραμάλα.

Αυτή η ασυνήθιστη ισραηλινή σιωπή προφανώς εξηγείται από την αλλαγή στάσης που υιοθετεί ως προς την Παλαιστινιακή Αρχή η νέα κυβέρνηση Μπένετ-Λαπίντ και κυρίως ο υπουργός Αμύνης, Μπένι Γκαντς, κατόπιν παραίνεσης όχι μόνο των επιτελών ασφαλείας αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, ύστερα από την απόφαση του προέδρου Αμπάς να ματαιώσει τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαΐου, με την δημοτικότητα της Χαμάς να αυξάνεται κατακόρυφα στην Δυτική Όχθη και να διαφαίνονται πολιτικά και διπλωματικά οφέλη μετά τον τερματισμό του πρόσφατου κύκλου ένοπλης αναμέτρησης Ισραήλ-Χαμάς, η εκπεφρασμένη πλέον «γραμμή» που ακολουθεί η ισραηλινή πλευρά είναι η θεσμική ενίσχυση της θέσης της Παλαιστινιακής Αρχής αλλά και του προέδρου Αμπάς, τουλάχιστον για όσον χρόνο θα παραμένει στην εξουσία. Η επιλογή «ενίσχυσης» της Παλαιστινιακής Αρχής σε ενδοπαλαιστινιακό επίπεδο φτάνει στο σημείο Ισραήλ, Αίγυπτος και ΗΠΑ να επιδιώκουν να τεθεί η διοικητική μηχανή της οργάνωσης Χαμάς υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Ραμάλα που ελέγχει η Φατάχ, με την δεύτερη να λαμβάνει ρόλο διαχειριστή της γενναιόδωρης οικονομικής βοήθειας από το εξωτερικό με στόχο την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας. Η πρακτική εφαρμογή μιας τέτοιας επιλογής είναι ομολογουμένως εξαιρετικά δύσκολη, αφού η Χαμάς δεν προτίθεται να παραδώσει έτσι εύκολα τον έλεγχο της de facto «κρατικής υπόστασης» και επιμένει να θέλει να ενισχύεται οικονομικά από το Κατάρ, χωρίς να αποδίδει λογαριασμό σε κανέναν μέλλοντα προστάτη της –ο οποίος εν προκειμένω δεν θα είναι άλλος από το αντίπαλο δέος της, ήτοι την Παλαιστινιακή Αρχή.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα ως άνω δεδομένα, το Ισραήλ δεν θα είχε τίποτα να κερδίσει εάν άρχιζε να υποσκάπτει την θέση του προέδρου Αμπάς, καταδεικνύοντας τις όποιες ευθύνες φέρονται να έχουν οι υφιστάμενοι επιτελείς του στην υπόθεση του θανάτου του Νιζάρ Μπανάτ, η οποία, μέχρι την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, συνεχίζει να παραμένει από λίγο έως πολύ άγνωστη στην ισραηλινή κοινή γνώμη. Πέραν αυτού, η ισραηλινή διοικητική μηχανή προχώρησε σε απλά βήματα που θα απέτρεπαν τυχόν «μετάθεση» των διαδηλώσεων από τον «φυσικό τους χώρο» (δηλαδή τις παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης) στο κέντρο της Ιερουσαλήμ. Μόνο έτσι ερμηνεύεται η απόφαση της ισραηλινής αστυνομίας να ψεκάσει τον περιβάλλοντα χώρο της Πύλης της Δαμασκού με υγρό δυσάρεστης μυρωδιάς το απόγευμα της Πέμπτης, λίγες μόλις ώρες αφότου ξεψύχησε ο Μπανάτ: Η έντονη μυρωδιά θα αποθάρρυνε διαδηλώσεις Αράβων νεαρών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ (κάτι που θα έδινε το έναυσμα για ανάλογες διαδηλώσεις και σε άλλες πόλεις της χώρας) με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός –και μέχρι στιγμής, αυτό το ενδεχόμενο φαίνεται να έχει αποφευχθεί.