Bitcoin και εθνική κυριαρχία

Η ανωτέρω συλλογιστική, είναι απόρροια της οικονομικής θεωρίας της αξίας της εργασίας, που υποστηρίχθηκε από τους Smith, Ricardo και Marx και επιχειρούσε να εξηγήσει γιατί π.χ. ένα ποτήρι με διαμάντια είναι πιο ακριβό από ένα ποτήρι με νερό, παρά το γεγονός ότι το δεύτερο είναι πολύ πιο σημαντικό για την ανθρώπινη ζωή. Η εξήγηση που δόθηκε είναι ότι το κόστος εξόρυξης και ο εργατικός μόχθος της κατεργασίας των διαμαντιών είναι αυτό που τελικά τους δίνει αξία.

Το ανωτέρω, όμως, είναι λάθος. Όπως αναφέρει ο οικονομολόγος Bohm-Bawerk: είναι σίγουρα πολύ δύσκολο και κοπιώδες να φτιάξεις μία πίτα από λάσπη, αλλά αυτό δεν θα την έκανε πολύτιμη. Η τιμή της πώλησης είναι αυτή που καθορίζει το κόστος των προϊόντων, και όχι το αντίθετο. Δηλαδή, αν ένας παραγωγός εκτιμήσει ότι μπορεί να πωλήσει ένα αγαθό για 1000 δολάρια, θα είναι διατεθειμένος να πληρώσει ως κόστος παραγωγής οτιδήποτε κάτω των 1000 δολαρίων, αλλιώς δεν θα το παράξει. Π.χ. η εξόρυξη χρυσού είναι μια διαδικασία που δαπανά πολλούς πολύτιμους πόρους, τους οποίους, όμως, είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε, γιατί η αναμενόμενη τιμή πώλησης ξεπερνά το κόστος.

Το κέντρο δεδομένων της εταιρείας BitRiver που παρέχει υπηρεσίες εξόρυξης κρυπτονομισμάτων στην πόλη Μπράτσκ της Ρωσίας, στις 2 Μαρτίου 2021. Η BitRiver προσφέρει υπηρεσίες εξόρυξης κρυπτονομισμάτων σε θεσμικούς επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών εξόρυξης bitcoin. Η φωτογραφία τραβήχτηκε με drone. REUTERS/Maxim Shemetov
-------------------------------------------------------

Αναλόγως, όσο υπάρχει ζήτηση για Bitcoins, τόσο οι χρήστες θα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το κόστος εξόρυξής τους. Καθώς δε ανά 10 λεπτά προστίθεται και ένα επιπλέον Block στο Blockchain, ο αλγόριθμος μεταβάλλει την δυσκολία του ώστε να υπάρχει σταθερός ρυθμός παραγωγής Bitcoins, διαβεβαιώνοντας έτσι ότι το κόστος εξόρυξης θα παραμένει πάντα κάτω από την τιμή τους. Επιπλέον, η εξόρυξη Bitcoin έχει άμεση συνέπεια στην ισχυροποίηση του ίδιου του δικτύου (αφού επιβεβαιώνονται με όλο και πιο ασφαλή τρόπο οι συναλλαγές) και συνεπώς την αύξηση της αξίας του για τους χρήστες (Granot, 2016).

ε. Τα κρυπτονομίσματα είναι εργαλεία παράνομων δραστηριοτήτων.

Το ανωτέρω επιχείρημα υποστηρίζει ότι τα κρυπτονομίσματα είναι κυρίως εργαλεία για διεξαγωγή παράνομων δραστηριοτήτων, βασιζόμενο κυρίως στην λειτουργία της ιστοσελίδας «Silk Road» από το 2011 έως το 2014. Η εν λόγω ιστοσελίδα ήταν διαθέσιμη μόνο στο Dark Web (μέρος του Internet που απαιτεί εξειδικευμένους Browsers για πλοήγηση π.χ. TOR) και διαπραγματευόταν την πώληση παρανόμων ειδών, κυρίως ναρκωτικών. Οι πληρωμές των εν λόγω ειδών γίνονταν αποκλειστικά σε Bitcoins.

Αν και το ανωτέρω είναι πραγματικότητα, εντούτοις δεν είναι επιχείρημα για τυχόν προβληματική φύση των κρυπτονομισμάτων. Κατ’ αρχάς, το ότι τα κρυπτοδίκτυα χρησιμοποιούνται και για παράνομους σκοπούς, απλά τονίζει το ότι είναι χρήσιμα για κάποιους χρήστες και, στην οικονομία της αγοράς, αν ένα αγαθό είναι χρήσιμο για κάποιους, είναι χρήσιμο και για το σύνολο της αγοράς. Επιπλέον πρέπει να τονισθεί ότι λόγω του δημόσιου χαρακτήρα των συναλλαγών του Bitcoin, δηλαδή το ότι όλες οι συναλλαγές, παρά την ανωνυμία τους, είναι ανιχνεύσιμες, πλέον το σύνολο σχεδόν των παράνομων δραστηριοτήτων έχει μεταφερθεί από το Bitcoin σε άλλα πιο ανώνυμα κρυπτονομίσματα. Αυτό σημαίνει ότι η καθιερωμένη τεχνολογία κρυπτονομισμάτων δεν είναι ελκυστική για παράνομες δραστηριότητες.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ;

Παρά το γεγονός, όμως, ότι τα κρυπτονομίσματα πληρούν τις θεωρητικές προϋποθέσεις ως νομισματικές μονάδες, το ερώτημα για το ευρύ κοινό παραμένει: ποια είναι τελικά η χρησιμότητά τους στην οικονομία;

Τα κρυπτονομίσματα και δη το Bitcoin, είναι ένα παγκόσμιο, διαμοιρασμένο, υψηλής ρευστότητας, υψηλής ασφάλειας, ψευδο-ανώνυμο μέσο συναλλαγών. Ως εκ τούτου, είναι χρήσιμο σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που τα ανωτέρω χαρακτηριστικά θεωρούνται πολύτιμα (Granot 2016, Rosic 2013 και Hütten et al 2018). Τα οφέλη του είναι ιδιαίτερα εμφανή σε:
α. Περιπτώσεις κατάρρευσης των κεντρικών νομισματικών συστημάτων, όπως π.χ. στην Βενεζουέλα ή την Ζιμπάμπουε.
β. Περιπτώσεις όπου κυβερνήσεις κατάσχουν τα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία των πολιτών, όπως π.χ. στην περίπτωση της διάσωσης των τραπεζών στην Κύπρο, στην Ισλανδία ή στην Σαουδική Αραβία.
γ. Πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες έχουν αποκλεισθεί από το νομισματικό-τραπεζικό σύστημα, π.χ. πολίτες σε καθεστώς πτώχευσης ή ανήλικοι.
δ. Πληθυσμιακές ομάδες-παρίες, όπως πολίτες περιορισμένων δικαιωμάτων (π.χ. μουσουλμανικοί πληθυσμοί στην Κίνα).
ε. Πληθυσμιακές ομάδες που επιθυμούν την ανωνυμία και την ιδιωτικότητά τους, από απλούς πολίτες (που είναι σκεπτικοί μετά τις αποκαλύψεις του Edward Snowden για τις κυβερνητικές παρακολουθήσεις), έως οφειλέτες του δημοσίου και διακινητές παράνομου λογισμικού.
στ. Χρήστες που εκτελούν συχνά ταξίδια μεταξύ κρατών.
η. Ιδιώτες και επιχειρήσεις που επιθυμούν να προβούν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες χωρίς την παρεμβολή μεσαζόντων (τράπεζες, πιστωτικές κάρτες, χρηματιστές, κράτος) και τα συνεπακόλουθα οικονομικά κόστη που αυτή επιφέρει.
θ. Χρήστες που επιθυμούν να παρακάμψουν νομικά εμπόδια στις συναλλαγές. Συγκεκριμένα, το κρυπτονόμισμα Ethereum έχει σχεδιασθεί ώστε να δρα ως υποκατάστατο νομικών συμβολαίων. Δηλαδή, η συναλλαγή στο συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα μεταξύ δύο χρηστών ολοκληρώνεται μόνο όταν εκπληρωθούν συγκεκριμένες προσυμφωνημένες προϋποθέσεις, π.χ. αν η τιμή μιας μετοχής ανέβει πάνω από ένα όριο, αν ολοκληρωθεί μια μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου, αν ένα εμπόρευμα παραδοθεί στον τελικό παραλήπτη κλπ.